Gezondheidsleer
1. Inleiding
Gezondheidsleer = de wetenschap die regels aangeeft om de gezondheid te bevorderen of te
bewaren, hygiëne.
Gezondheid (definitie van de WGO) = een toestand van volkomen fysiek, psychisch en sociaal
welbevinden, en niet enkel de afwezigheid van ziekte of gebreken
Zorginfecties kunnen de oorzaak zijn van:
Langer verblijf in gezondheidszorginstellingen
Langdurige invaliditeit
Verhoogde mortaliteit (in BE, meer als verkeersongevallen)
Verhoogde, supplementaire kosten
Hoge persoonlijke kosten
2. Lichaamshygiëne en levenswijze
2.1 Huidverzorging
Structuur van de huid = 3 lagen
1) Opperhuid (keratinocyten, melatinocyten)
2) Lederhuid (zweetklieren, talgklieren, bloedvaten,…)
3) Subcutaan weefsel
a. Principes van huidverzorging
Huid micro-organismen zullen in het huidsmeer profileren, vnl. bij het zweten nood aan
een goede persoonlijke hygiëne met zeep: bad/douche met zeep
Bescherming tegen zon (zonnecrème) of kou (warme kleren)
2.2 Sportuitrusting
Sportschoenen, kousen (zie voet hygiëne)
Sportkledij: moet afkoeling vermijden, overschot aan warmte moet afgevoerd worden,
katoen
Regenkledij: mag verdamping van zweet niet belemmeren
Beschermingsmateriaal: bescherming tegen trauma; ook tegen tekenbeet bij activiteit in
bosomgeving
2.3 Voethygiëne
Probleem aan voeten: vochtigheid schimmelinfecties
Preventie: verluchting, zweet absorberende kousen (katoen),
2.4 Tandhygiëne
Normale microflora tandplak
Preventie: tanden poetsen
1
,2.5 Nachtrust
Variabele nood ifv leeftijd
Pasgeborene: > 20u/dag, kind 10 à 12 uur, volwassene ongeveer 7 uur
Grote individuele variaties (genetische factoren, conditionering tijdens kinderleeftijd,
psychische en psychologische toestand)
2.6 Evenwichtige voeding
Voedingsstoffen: 6 groepen
1) Eiwitten of proteïnen
2) vetten of lipiden
3) koolhydraten
4) mineralen
5) water
6) vitaminen
a. De drie functies van de voedingsstoffen
1) Het leveren van energie vnl. koolhydraten
2) Opbouw van de weefsels vnl. eiwitten
3) Regeling van de lichaamsfuncties vnl. mineralen en vitaminen
2.7 Toxische producten
b. Alcohol, koffie en andere cafeïne dranken
Alcohol zeer slechte invloed op sportieve prestaties
drug
Inflammatie maag, pancreas en darm
Toxiciteit op centraal zenuwstelsel
Koffie en andere cafeïne bevattende dranken: kunnen ook een negatief effect hebben op ons
lichaam bij overdreven verbruik
c. Roken
Nicotine = drug
Vermindering van de respiratoire capaciteit + negatieve consequentie op cardiovasculair vlak
d. Geneesmiddelen en doping (dia pg 10, gezondheidsleer A)
Nooit zonder risico op gezondheid en levensduur
3. Allergie en astma
2
, Allergie = een overreactie van het afweersysteem (immuunstelsel)
(Ongeveer 40% van de bevolking in ontwikkelde landen vertoont een overdreven neiging om
allergisch te reageren op gewone antigenen in de omgeving. Dit wordt atopie genoemd en
zou gedeeltelijk genetisch bepaald zijn. recente studies suggereren ook dat vervuiling en
onvoldoende blootstelling aan infecties (door een te goede hygiëne) ook een rol zouden
spelen) NIET OP SLIDES
Behandeling:
o Allergen aliminatie (contact met Allergen vermijden)
o Desensibilisatie
o Symptomatisch: antihistaminica, corticoiden
Normale en abnormale immuniteit
Hoe meer je sport hoe zwakker de immuniteit, en dit geldt ook voor verminderde activiteit.
VERHOOGDE ACTIVITEIT
(allergie, autoimmuniteit)
NORMAAL IMMUUNSTELSEL
(specifieke niet-reactiviteit tov het “eigen”
specifieke reactiviteit tov het “niet-eigen”)
VERMINDERDE ACTIVITEIT
(immunodeficientie, infecties)
a. Hooikoorts en allergische rhinitis
Ziektebeeld
o Klachten van jeuk en waterige afscheiding van ogen en neus, neusverstopping,
niesbuien, kriebel in de keel en vol gevoel in het hoofd
o Seizoensgebonden aandoening: meestal jaarlijks in de lente
Reactie van IgE (antilichaam) en allergenen vrijkomen van histamine en andere
mediatoren jeuk en verhoogde slijmvorming tov huid en slijmvliezen
Diagnose
o Op basis van anamnese (geschiedenis) en klinisch beeld
o Indien nodig: intracutane priktest (Allergen ifv anamnese)
o Totaal IgE in serum
o RAST –test = specifieke IgE tegen bepaalde allergenen
3
1. Inleiding
Gezondheidsleer = de wetenschap die regels aangeeft om de gezondheid te bevorderen of te
bewaren, hygiëne.
Gezondheid (definitie van de WGO) = een toestand van volkomen fysiek, psychisch en sociaal
welbevinden, en niet enkel de afwezigheid van ziekte of gebreken
Zorginfecties kunnen de oorzaak zijn van:
Langer verblijf in gezondheidszorginstellingen
Langdurige invaliditeit
Verhoogde mortaliteit (in BE, meer als verkeersongevallen)
Verhoogde, supplementaire kosten
Hoge persoonlijke kosten
2. Lichaamshygiëne en levenswijze
2.1 Huidverzorging
Structuur van de huid = 3 lagen
1) Opperhuid (keratinocyten, melatinocyten)
2) Lederhuid (zweetklieren, talgklieren, bloedvaten,…)
3) Subcutaan weefsel
a. Principes van huidverzorging
Huid micro-organismen zullen in het huidsmeer profileren, vnl. bij het zweten nood aan
een goede persoonlijke hygiëne met zeep: bad/douche met zeep
Bescherming tegen zon (zonnecrème) of kou (warme kleren)
2.2 Sportuitrusting
Sportschoenen, kousen (zie voet hygiëne)
Sportkledij: moet afkoeling vermijden, overschot aan warmte moet afgevoerd worden,
katoen
Regenkledij: mag verdamping van zweet niet belemmeren
Beschermingsmateriaal: bescherming tegen trauma; ook tegen tekenbeet bij activiteit in
bosomgeving
2.3 Voethygiëne
Probleem aan voeten: vochtigheid schimmelinfecties
Preventie: verluchting, zweet absorberende kousen (katoen),
2.4 Tandhygiëne
Normale microflora tandplak
Preventie: tanden poetsen
1
,2.5 Nachtrust
Variabele nood ifv leeftijd
Pasgeborene: > 20u/dag, kind 10 à 12 uur, volwassene ongeveer 7 uur
Grote individuele variaties (genetische factoren, conditionering tijdens kinderleeftijd,
psychische en psychologische toestand)
2.6 Evenwichtige voeding
Voedingsstoffen: 6 groepen
1) Eiwitten of proteïnen
2) vetten of lipiden
3) koolhydraten
4) mineralen
5) water
6) vitaminen
a. De drie functies van de voedingsstoffen
1) Het leveren van energie vnl. koolhydraten
2) Opbouw van de weefsels vnl. eiwitten
3) Regeling van de lichaamsfuncties vnl. mineralen en vitaminen
2.7 Toxische producten
b. Alcohol, koffie en andere cafeïne dranken
Alcohol zeer slechte invloed op sportieve prestaties
drug
Inflammatie maag, pancreas en darm
Toxiciteit op centraal zenuwstelsel
Koffie en andere cafeïne bevattende dranken: kunnen ook een negatief effect hebben op ons
lichaam bij overdreven verbruik
c. Roken
Nicotine = drug
Vermindering van de respiratoire capaciteit + negatieve consequentie op cardiovasculair vlak
d. Geneesmiddelen en doping (dia pg 10, gezondheidsleer A)
Nooit zonder risico op gezondheid en levensduur
3. Allergie en astma
2
, Allergie = een overreactie van het afweersysteem (immuunstelsel)
(Ongeveer 40% van de bevolking in ontwikkelde landen vertoont een overdreven neiging om
allergisch te reageren op gewone antigenen in de omgeving. Dit wordt atopie genoemd en
zou gedeeltelijk genetisch bepaald zijn. recente studies suggereren ook dat vervuiling en
onvoldoende blootstelling aan infecties (door een te goede hygiëne) ook een rol zouden
spelen) NIET OP SLIDES
Behandeling:
o Allergen aliminatie (contact met Allergen vermijden)
o Desensibilisatie
o Symptomatisch: antihistaminica, corticoiden
Normale en abnormale immuniteit
Hoe meer je sport hoe zwakker de immuniteit, en dit geldt ook voor verminderde activiteit.
VERHOOGDE ACTIVITEIT
(allergie, autoimmuniteit)
NORMAAL IMMUUNSTELSEL
(specifieke niet-reactiviteit tov het “eigen”
specifieke reactiviteit tov het “niet-eigen”)
VERMINDERDE ACTIVITEIT
(immunodeficientie, infecties)
a. Hooikoorts en allergische rhinitis
Ziektebeeld
o Klachten van jeuk en waterige afscheiding van ogen en neus, neusverstopping,
niesbuien, kriebel in de keel en vol gevoel in het hoofd
o Seizoensgebonden aandoening: meestal jaarlijks in de lente
Reactie van IgE (antilichaam) en allergenen vrijkomen van histamine en andere
mediatoren jeuk en verhoogde slijmvorming tov huid en slijmvliezen
Diagnose
o Op basis van anamnese (geschiedenis) en klinisch beeld
o Indien nodig: intracutane priktest (Allergen ifv anamnese)
o Totaal IgE in serum
o RAST –test = specifieke IgE tegen bepaalde allergenen
3
