Aantekeningen verbintenissenrecht les 1.
Een verbintenis is niet hetzelfde als een overeenkomst!
Rechtsgevolg is een verbintenis.
Een rechtsfeit zorgt voor een rechtsgevolg. Soorten rechtsfeiten:
- Menselijke handelingen (moet je iets voor doen)
Rechtshandelingen (de verbintenis is de bedoeling) -> voorbeeld is een overeenkomst.
Feitelijke handelingen (de verbintenis is niet de bedoeling) -> voorbeeld onrechtmatige
daad en rechtmatige daad.
- Blote rechtsfeiten (hoef je niks voor te doen -> geen menselijk handelen) -> recht op een
naam bij de geboorte van een kindje.
Voorbeeld rechtmatige daad: koopovereenkomst
- Astrid wil de auto van Elise kopen voor €10.000. Astrid heeft recht op dat de auto wordt
geleverd en Elise heeft de plicht om te leveren, ook heeft Elise recht op betaling en Astrid
heeft de plicht op betaling.
Voorbeeld onrechtmatige daad: schadevergoeding.
- Astrid rijdt tegen de auto van Cheyenne, de auto gaat kapot. Cheyenne heeft recht op
schadevergoeding en Astrid heeft de plicht om te betalen.
Verbintenis is tussen twee partijen:
1. Debiteur (schuld van persoon -> bijvoorbeeld plicht om geld te betalen) en
2. Crediteur (vorderingsrecht van persoon -> bijvoorbeeld recht op geld)
De crediteur heeft een rechtsvordering: als de debiteur zijn plicht niet nakomt kan de crediteur naar
de rechter stappen. De debiteur is aansprakelijk.
Daarnaast heeft de crediteur verhaalsrecht: de deurwaarder gaat met het vonnis van de rechter naar
de debiteur. De debiteur is uitwendbaar.
Dit proces heet een civiele verbintenis.
Natuurlijke verbintenis (art. 3:6 BW):
- Een verbintenis die niet rechtelijk afdwingbaar is, je kunt dus niet via de rechter het
afdwingen.
- Bestaat alleen uit vorderingsrecht van de crediteur en schuld van de debiteur.
4 redenen dat een verbintenis natuurlijk is.
1. Je zou het kunnen afspreken (gebeurd bijna nooit).
2. Hugo en Astrid spelen poker, Astrid wint €10.000 van Hugo. Hugo betaalt Astrid niet, alleen
kan ze niet naar de rechter stappen omdat er geen rechtsvordering is
toegelaten (art. 7a:1825 BW).
3. Astrid moet €10.000 aan Lara terugbetalen, Astrid betaalt niet en Lara heeft het niet door.
Lara komt er 25 jaar later achter dat ze nog €10.000 moet krijgen van Astrid (art. 3:306 e.v.
BW). Lara kan dus niet meer naar de rechter.
4. Dringende verplichting van moraal en fatsoen -> Astrid gaat scheiden van Bram, ze moet van
de rechter elke maand €600 betalen. Astrid voelt zich moreel verplicht om hem €150 extra te
geven.
1
, Een onverschuldigde betaling is een betaling zonder schuld (een betaling die je doet wat niet had
gehoeven).
- Als je vrijwillig voldoet aan een natuurlijke verbintenis betekend dus niet dat je een
onverschuldigde betaling doet.
- Een onverschuldigde betaling kan je terugvragen.
Artikel 6:248 BW:
- Redelijkheid en billijkheid in lid 1 is aanvullende werking.
Astrid heeft een huurovereenkomst met Bob, in de huurovereenkomst staat dat de
verhuurder ten alle tijden mag controleren of de huurder de huurvoorwaarden naleeft.
Het is midden in de nacht en Astrid kan niet slapen dus gaat bij Bob controleren. Bob
zegt dat Astrid de volgende ochtend moet terugkomen (is niet redelijk en billijk om
midden in de nacht langs te komen).
- Redelijkheid en billijkheid in lid 2 is derogerende werking.
Lars ging naar de bank en liet zich voorlichten over aandelen. Een medewerker van de
bank zei dat het veilig was om aandelen te kopen, dus Lars kocht ze. Lars liep een schade
van €72.000 op. Lars ging naar de bank om schadevergoeding te claimen (wanprestatie),
alleen in de clausule stond dat Lars zelf aansprakelijk zou zijn voor de schade. Lars zegt
dat het niet redelijk en billijk is dat de bank zich beroept op de clausule.
HBU Saladin arrest.
Hoofdelijke verbintenis (art. 6:6 e.v. BW)
- Pluraliteit (=meerdere) van debiteuren.
- Betekenis: de crediteur mag kiezen wie van de debiteuren hij aanspreekt voor de gehele
prestatie.
- Bijdrageplicht (art. 6:10 BW)
- Voorbeeld: Daan, Merijn en Lars lenen van Astrid €3000, Daan wordt aangesproken voor de
gehele prestatie (hij moet Astrid dus al het geld betalen in 1 keer). Merijn en Lars moeten
Daan hun deel betalen -> bijdrageplicht
- Reden voor hoofdelijkheid: partijen spreken het af, prestatie is ondeelbaar (denk aan een
koe), omdat de wet dat zegt.
- Pluraliteit van crediteuren (art. 6:15 BW)
- De prestatie wordt eerlijk verdeelt tenzij dat niet anders kan (bijvoorbeeld bij een koe)
Alternatieve/keuze verbintenis (art. 6:17 BW)
- Debiteur heeft de keuze uit 2 of meer prestaties (kan de keuze zelf maken, crediteur kan de
keuze maken of een derde kan de keuze maken).
Voorwaardelijke verbintenis (art. 6:21 e.v. BW)
- In de verbintenis zit een voorwaarde (= een toekomstige, onzekere gebeurtenis).
- 2 soorten voorwaarden
1. Ontbindende voorwaarde: als de voorwaarde wordt vervuld, eindigt de verbintenis
2. Opschortende voorwaarde: als de voorwaarde wordt vervuld, treedt de verbintenis in
werking.
Voorbeeld opschortende voorwaarde: vader spreekt met dochter af dat als zij gaat trouwen ze een
cadeau van €10.000 krijgt (=overeenkomst -> voorwaardelijke verbintenis)
Voorbeeld ontbindende voorwaarde: vader spreekt met dochter af dat ze elk jaar €1000 krijgt totdat
ze gaat trouwen (= overeenkomst -> voorwaardelijke verbintenis)
2
Een verbintenis is niet hetzelfde als een overeenkomst!
Rechtsgevolg is een verbintenis.
Een rechtsfeit zorgt voor een rechtsgevolg. Soorten rechtsfeiten:
- Menselijke handelingen (moet je iets voor doen)
Rechtshandelingen (de verbintenis is de bedoeling) -> voorbeeld is een overeenkomst.
Feitelijke handelingen (de verbintenis is niet de bedoeling) -> voorbeeld onrechtmatige
daad en rechtmatige daad.
- Blote rechtsfeiten (hoef je niks voor te doen -> geen menselijk handelen) -> recht op een
naam bij de geboorte van een kindje.
Voorbeeld rechtmatige daad: koopovereenkomst
- Astrid wil de auto van Elise kopen voor €10.000. Astrid heeft recht op dat de auto wordt
geleverd en Elise heeft de plicht om te leveren, ook heeft Elise recht op betaling en Astrid
heeft de plicht op betaling.
Voorbeeld onrechtmatige daad: schadevergoeding.
- Astrid rijdt tegen de auto van Cheyenne, de auto gaat kapot. Cheyenne heeft recht op
schadevergoeding en Astrid heeft de plicht om te betalen.
Verbintenis is tussen twee partijen:
1. Debiteur (schuld van persoon -> bijvoorbeeld plicht om geld te betalen) en
2. Crediteur (vorderingsrecht van persoon -> bijvoorbeeld recht op geld)
De crediteur heeft een rechtsvordering: als de debiteur zijn plicht niet nakomt kan de crediteur naar
de rechter stappen. De debiteur is aansprakelijk.
Daarnaast heeft de crediteur verhaalsrecht: de deurwaarder gaat met het vonnis van de rechter naar
de debiteur. De debiteur is uitwendbaar.
Dit proces heet een civiele verbintenis.
Natuurlijke verbintenis (art. 3:6 BW):
- Een verbintenis die niet rechtelijk afdwingbaar is, je kunt dus niet via de rechter het
afdwingen.
- Bestaat alleen uit vorderingsrecht van de crediteur en schuld van de debiteur.
4 redenen dat een verbintenis natuurlijk is.
1. Je zou het kunnen afspreken (gebeurd bijna nooit).
2. Hugo en Astrid spelen poker, Astrid wint €10.000 van Hugo. Hugo betaalt Astrid niet, alleen
kan ze niet naar de rechter stappen omdat er geen rechtsvordering is
toegelaten (art. 7a:1825 BW).
3. Astrid moet €10.000 aan Lara terugbetalen, Astrid betaalt niet en Lara heeft het niet door.
Lara komt er 25 jaar later achter dat ze nog €10.000 moet krijgen van Astrid (art. 3:306 e.v.
BW). Lara kan dus niet meer naar de rechter.
4. Dringende verplichting van moraal en fatsoen -> Astrid gaat scheiden van Bram, ze moet van
de rechter elke maand €600 betalen. Astrid voelt zich moreel verplicht om hem €150 extra te
geven.
1
, Een onverschuldigde betaling is een betaling zonder schuld (een betaling die je doet wat niet had
gehoeven).
- Als je vrijwillig voldoet aan een natuurlijke verbintenis betekend dus niet dat je een
onverschuldigde betaling doet.
- Een onverschuldigde betaling kan je terugvragen.
Artikel 6:248 BW:
- Redelijkheid en billijkheid in lid 1 is aanvullende werking.
Astrid heeft een huurovereenkomst met Bob, in de huurovereenkomst staat dat de
verhuurder ten alle tijden mag controleren of de huurder de huurvoorwaarden naleeft.
Het is midden in de nacht en Astrid kan niet slapen dus gaat bij Bob controleren. Bob
zegt dat Astrid de volgende ochtend moet terugkomen (is niet redelijk en billijk om
midden in de nacht langs te komen).
- Redelijkheid en billijkheid in lid 2 is derogerende werking.
Lars ging naar de bank en liet zich voorlichten over aandelen. Een medewerker van de
bank zei dat het veilig was om aandelen te kopen, dus Lars kocht ze. Lars liep een schade
van €72.000 op. Lars ging naar de bank om schadevergoeding te claimen (wanprestatie),
alleen in de clausule stond dat Lars zelf aansprakelijk zou zijn voor de schade. Lars zegt
dat het niet redelijk en billijk is dat de bank zich beroept op de clausule.
HBU Saladin arrest.
Hoofdelijke verbintenis (art. 6:6 e.v. BW)
- Pluraliteit (=meerdere) van debiteuren.
- Betekenis: de crediteur mag kiezen wie van de debiteuren hij aanspreekt voor de gehele
prestatie.
- Bijdrageplicht (art. 6:10 BW)
- Voorbeeld: Daan, Merijn en Lars lenen van Astrid €3000, Daan wordt aangesproken voor de
gehele prestatie (hij moet Astrid dus al het geld betalen in 1 keer). Merijn en Lars moeten
Daan hun deel betalen -> bijdrageplicht
- Reden voor hoofdelijkheid: partijen spreken het af, prestatie is ondeelbaar (denk aan een
koe), omdat de wet dat zegt.
- Pluraliteit van crediteuren (art. 6:15 BW)
- De prestatie wordt eerlijk verdeelt tenzij dat niet anders kan (bijvoorbeeld bij een koe)
Alternatieve/keuze verbintenis (art. 6:17 BW)
- Debiteur heeft de keuze uit 2 of meer prestaties (kan de keuze zelf maken, crediteur kan de
keuze maken of een derde kan de keuze maken).
Voorwaardelijke verbintenis (art. 6:21 e.v. BW)
- In de verbintenis zit een voorwaarde (= een toekomstige, onzekere gebeurtenis).
- 2 soorten voorwaarden
1. Ontbindende voorwaarde: als de voorwaarde wordt vervuld, eindigt de verbintenis
2. Opschortende voorwaarde: als de voorwaarde wordt vervuld, treedt de verbintenis in
werking.
Voorbeeld opschortende voorwaarde: vader spreekt met dochter af dat als zij gaat trouwen ze een
cadeau van €10.000 krijgt (=overeenkomst -> voorwaardelijke verbintenis)
Voorbeeld ontbindende voorwaarde: vader spreekt met dochter af dat ze elk jaar €1000 krijgt totdat
ze gaat trouwen (= overeenkomst -> voorwaardelijke verbintenis)
2
