De wervelkolom
1 Anatomie van de wervelkolom
Zie cursus anatomie 1 en neuro - anatomie
2 Morfologie van de wervelkolom
De wervelkolom is opgebouwd uit:
- 7 cervicale wervels
- 12 thoracale wervels
- 5 lumbale wervels
- Sacrum (5 verbeende sacrale wervels)
- Os coccygeus (3-4 verbeende wervels)
De wervels articuleren onderling via de processi articualres inferior en superior.
We kunnen beweging waarnemen over de volledige wervelkolom maar ook tussen de
segmenten onderling.
2.1 Indeling van de wervelkolom
De opdeling gebeurt op basis van:
- Richting van de facetten
- Osteologische verschillen
- Verhouding van de discus intervertebralis en het corpus
- Ligamenten en musculatuur
- Bijkomende gewrichten
Functionele indeling
CRANIUM
Overgangsgebied: CRANIO-CERVICAAL
CERVICALE WERVELZUIL
Hoog-cervicaal: C1-C2
Mid- en laag-cervicaal: C2-C7
Mid-cervicaal: C2-C5
Laag-cervicaal: C5-C7
Overgangsgebied: CERVICO-THORACAAL
THORACALE / DORSALE WERVELZUIL
Hoog-thoracaal: Th1-Th3/Th4
Mid-thoracaal: Th4-Th8
Laag-thoracaal: Th9-Th12
Overgangsgebied: THORACOLUMBAAL
LUMBALE WERVELZUIL
Geen onderverdeling
Overgangsgebied: LUMBO-SACRAAL
SACRUM
1
,2.2 Curvatuur van de wervelkolom
2.2.1 Balans en curvatuur WK in het frontale vlak
In het frontaal vlak zien we geen krommingen.
Lichte krommingen worden niet direct als pathologisch bekeken. Ze zijn pas pathologisch van
het moment dat er klachten ontstaan.
2.2.1.1 Balans WK in het frontaal vlak
De balans kunnen we bepalen door 2 lijnen te tekenen:
- Loodlijn uit de processus spinosi van C7
- Central sacral vertical line
De horizontale afstand tussen de 2 lijnen noemen we de compensatie.
Theoretisch gezien zou een gezonde WK een compensatie van 0 moeten hebben. Wanneer
de loodlijn van C7 rechts van de CSVL valt spreken we van een positieve compensatie. Als de
lijn links valt is het een negatieve compensatie.
OPMERKING: een WZ waarbij de loodlijn van C7 perfect op de CSLV valt kan nog altijd
krommingen veroorzaken
2.2.1.2 Wat is scoliose
Een scoliose is een (laterale) curvatuur van de wervelkolom in het frontale vlak, waardoor de
wervels in het frontale vlak niet recht boven elkaar staan.
We spreken van scoliose als de Cobb-hoek groter is dan 10°
Een thoracale lordose en een rotatiestand van de thorax in het transversaal vlak worden ook
gezien als een scoliose.
Onbehandelde scoliose kan leiden tot mechanische en/of degeneratieve veranderingen:
- Pijn
- Bewegingsbeperking
- Verlies aan functionaliteit
Een snelle diagnose is moeilijk omdat de symptomen pas laat optreden.
2.2.1.3 De Cobb-hoek
Grootte van een scoliose objectief bepalen
We gebruiken dit om de scoliose te vergelijken in tijd en proefpersonen te includeren (hoek
moet minstens 10° zijn)
Bepalen van de Cobb-hoek:
1. In de kromming wordt de bovenste en onderste meest geïnclineerde wervel gezocht.
OPMERKING: niet hetzelfde als de bovenste en onderste wervel van de scoliose-
curvatuur. We zoeken de wervels met de grootste hoek tussen de eindplaat en de
horizontale.
2. Raaklijn met de craniale eindplaat van de bovenste meest geïnclineerde wervel.
3. Raaklijn met de caudale eindplaat van de onderste meest geïnclineerde wervel.
4. Loodlijnen tekenen op de raaklijnen zodat ze een hoek vormen.
5. Verticale hoek tussen de loodlijnen = COBB-HOEK
OPMERKINGEN: er zijn meerdere curvaturen mogelijk = meerdere Cobb-hoeken
2
,De Cobb-hoek moet in stand gemeten worden omdat de zwaartekracht een scoliose kan
vergroten = grotere Cobb-hoek.
2.2.1.4 Beschrijving van scoliose
Morfologie
- C-curve: 1 convexiteit
- S-curve: 2 convexiteiten in 2 verschillende richtingen
Richting
- Dexter (rechts), sinister (links)
- Richting = naar waar de convexiteit wijst
Lokalisatie
- Waar ligt de apex van de curvatuur: cervicaal, cervicothoracaal, thoracaal,
thoracolumbaal, lumbaal
Primaire/secundaire curve
- Primair = de initiële curve
- Secundair = de curve die de initiële curve compenseert
Om de frontale balans te herstellen
Dit kan een niet structurele curve zijn = curve die verdwijnt bij beweging
Major/minor
- Bij 2 curves: grootste en kleinste
- Even groot = double major
Om onderscheid maken tussen de primaire en secundaire curve:
Flexibiliteit
Als bij flexie of lateroflexie de curve verdwijnt of veranderd spreken we van een niet
structurele curve = secundaire curve.
Deze curve herstelt de balans in het frontale vlak.
Grootte
De grootste curve is meestal de primaire curve.
2.2.1.5 Structurele en niet-structurele scoliose
Niet structurele scoliose (= functionele scoliose)
Wervel:
Geen structurele afwijking aanwezig van de wervel
Geen rotatiestand van de wervel in de scoliose
Curvatuur:
De curvatuur verdwijnt bij flexie of lateroflexie
Mogelijke oorzaken:
Posturale scoliose
Vb. Op een slechte manier zitten. Tijdens het zitten is er scoliose aanwezig en deze
verdwijnt bij het rechtstaan.
Compensatoire scoliose
- Antalgische (vb. Door radiculair probleem)
- Groot beenlengteverschil
- Compensatie op de primaire curve (terug een balans creëren in het frontale vlak)
3
, Een niet structurele scoliose kan in verloop van tijd wel evolueren naar een structurele
scoliose.
Structurele scoliose
Wervel:
Structurele afwijking = deformiteit in het sagittal, tranversaal en frontaal vlak:
- Wigvorming
- Asymmetrisch: pediculi, processus transversus en processus spinosi
Rotatiestand
Invloed vorm thorax
De wervels roteren naar de convexitiet
- Convexe zijde van thorax gaat naar posterieur
- Concave zijde van de thorax gaat naar anterieur
1. processus spinosi naar concaaf
2. Rib aan de convexe zijde gaat naar dorsaal
Rib aan de concave zijde gaat naar ventraal
3. De wervel roteert naar de convexe zijde = bochel en afvlakking van de kyfose
De rotatie is afhankelijk van de grootte van de convexitiet, deze is het groots aan de
apex.
Curvatuur:
De curvatuur verdwijnt niet bij flexie of lateroflexie
2.2.1.6 Classificatie (structurele) scoliose
2.2.1.6.1 Niet-idiopatische scoliose
Congenitale afwijking van de wervel
- Wedge vertebrae (= wigvormige wervels)
- Hemi vertebrae (= half ontwikkelde wervels)
- Block vertebrae (= meerdere wervels die tot 1 botstuk zijn gevormd)
- Congenital bar (= wervels die aan 1 kant aan elkaar zijn gegroeid)
Neuromusculaire oorzaken = de spieren kunnen de WZ niet meer rechthouden
- Dystrofie
- Polio
- Cerebral plasy
Anderen
4
1 Anatomie van de wervelkolom
Zie cursus anatomie 1 en neuro - anatomie
2 Morfologie van de wervelkolom
De wervelkolom is opgebouwd uit:
- 7 cervicale wervels
- 12 thoracale wervels
- 5 lumbale wervels
- Sacrum (5 verbeende sacrale wervels)
- Os coccygeus (3-4 verbeende wervels)
De wervels articuleren onderling via de processi articualres inferior en superior.
We kunnen beweging waarnemen over de volledige wervelkolom maar ook tussen de
segmenten onderling.
2.1 Indeling van de wervelkolom
De opdeling gebeurt op basis van:
- Richting van de facetten
- Osteologische verschillen
- Verhouding van de discus intervertebralis en het corpus
- Ligamenten en musculatuur
- Bijkomende gewrichten
Functionele indeling
CRANIUM
Overgangsgebied: CRANIO-CERVICAAL
CERVICALE WERVELZUIL
Hoog-cervicaal: C1-C2
Mid- en laag-cervicaal: C2-C7
Mid-cervicaal: C2-C5
Laag-cervicaal: C5-C7
Overgangsgebied: CERVICO-THORACAAL
THORACALE / DORSALE WERVELZUIL
Hoog-thoracaal: Th1-Th3/Th4
Mid-thoracaal: Th4-Th8
Laag-thoracaal: Th9-Th12
Overgangsgebied: THORACOLUMBAAL
LUMBALE WERVELZUIL
Geen onderverdeling
Overgangsgebied: LUMBO-SACRAAL
SACRUM
1
,2.2 Curvatuur van de wervelkolom
2.2.1 Balans en curvatuur WK in het frontale vlak
In het frontaal vlak zien we geen krommingen.
Lichte krommingen worden niet direct als pathologisch bekeken. Ze zijn pas pathologisch van
het moment dat er klachten ontstaan.
2.2.1.1 Balans WK in het frontaal vlak
De balans kunnen we bepalen door 2 lijnen te tekenen:
- Loodlijn uit de processus spinosi van C7
- Central sacral vertical line
De horizontale afstand tussen de 2 lijnen noemen we de compensatie.
Theoretisch gezien zou een gezonde WK een compensatie van 0 moeten hebben. Wanneer
de loodlijn van C7 rechts van de CSVL valt spreken we van een positieve compensatie. Als de
lijn links valt is het een negatieve compensatie.
OPMERKING: een WZ waarbij de loodlijn van C7 perfect op de CSLV valt kan nog altijd
krommingen veroorzaken
2.2.1.2 Wat is scoliose
Een scoliose is een (laterale) curvatuur van de wervelkolom in het frontale vlak, waardoor de
wervels in het frontale vlak niet recht boven elkaar staan.
We spreken van scoliose als de Cobb-hoek groter is dan 10°
Een thoracale lordose en een rotatiestand van de thorax in het transversaal vlak worden ook
gezien als een scoliose.
Onbehandelde scoliose kan leiden tot mechanische en/of degeneratieve veranderingen:
- Pijn
- Bewegingsbeperking
- Verlies aan functionaliteit
Een snelle diagnose is moeilijk omdat de symptomen pas laat optreden.
2.2.1.3 De Cobb-hoek
Grootte van een scoliose objectief bepalen
We gebruiken dit om de scoliose te vergelijken in tijd en proefpersonen te includeren (hoek
moet minstens 10° zijn)
Bepalen van de Cobb-hoek:
1. In de kromming wordt de bovenste en onderste meest geïnclineerde wervel gezocht.
OPMERKING: niet hetzelfde als de bovenste en onderste wervel van de scoliose-
curvatuur. We zoeken de wervels met de grootste hoek tussen de eindplaat en de
horizontale.
2. Raaklijn met de craniale eindplaat van de bovenste meest geïnclineerde wervel.
3. Raaklijn met de caudale eindplaat van de onderste meest geïnclineerde wervel.
4. Loodlijnen tekenen op de raaklijnen zodat ze een hoek vormen.
5. Verticale hoek tussen de loodlijnen = COBB-HOEK
OPMERKINGEN: er zijn meerdere curvaturen mogelijk = meerdere Cobb-hoeken
2
,De Cobb-hoek moet in stand gemeten worden omdat de zwaartekracht een scoliose kan
vergroten = grotere Cobb-hoek.
2.2.1.4 Beschrijving van scoliose
Morfologie
- C-curve: 1 convexiteit
- S-curve: 2 convexiteiten in 2 verschillende richtingen
Richting
- Dexter (rechts), sinister (links)
- Richting = naar waar de convexiteit wijst
Lokalisatie
- Waar ligt de apex van de curvatuur: cervicaal, cervicothoracaal, thoracaal,
thoracolumbaal, lumbaal
Primaire/secundaire curve
- Primair = de initiële curve
- Secundair = de curve die de initiële curve compenseert
Om de frontale balans te herstellen
Dit kan een niet structurele curve zijn = curve die verdwijnt bij beweging
Major/minor
- Bij 2 curves: grootste en kleinste
- Even groot = double major
Om onderscheid maken tussen de primaire en secundaire curve:
Flexibiliteit
Als bij flexie of lateroflexie de curve verdwijnt of veranderd spreken we van een niet
structurele curve = secundaire curve.
Deze curve herstelt de balans in het frontale vlak.
Grootte
De grootste curve is meestal de primaire curve.
2.2.1.5 Structurele en niet-structurele scoliose
Niet structurele scoliose (= functionele scoliose)
Wervel:
Geen structurele afwijking aanwezig van de wervel
Geen rotatiestand van de wervel in de scoliose
Curvatuur:
De curvatuur verdwijnt bij flexie of lateroflexie
Mogelijke oorzaken:
Posturale scoliose
Vb. Op een slechte manier zitten. Tijdens het zitten is er scoliose aanwezig en deze
verdwijnt bij het rechtstaan.
Compensatoire scoliose
- Antalgische (vb. Door radiculair probleem)
- Groot beenlengteverschil
- Compensatie op de primaire curve (terug een balans creëren in het frontale vlak)
3
, Een niet structurele scoliose kan in verloop van tijd wel evolueren naar een structurele
scoliose.
Structurele scoliose
Wervel:
Structurele afwijking = deformiteit in het sagittal, tranversaal en frontaal vlak:
- Wigvorming
- Asymmetrisch: pediculi, processus transversus en processus spinosi
Rotatiestand
Invloed vorm thorax
De wervels roteren naar de convexitiet
- Convexe zijde van thorax gaat naar posterieur
- Concave zijde van de thorax gaat naar anterieur
1. processus spinosi naar concaaf
2. Rib aan de convexe zijde gaat naar dorsaal
Rib aan de concave zijde gaat naar ventraal
3. De wervel roteert naar de convexe zijde = bochel en afvlakking van de kyfose
De rotatie is afhankelijk van de grootte van de convexitiet, deze is het groots aan de
apex.
Curvatuur:
De curvatuur verdwijnt niet bij flexie of lateroflexie
2.2.1.6 Classificatie (structurele) scoliose
2.2.1.6.1 Niet-idiopatische scoliose
Congenitale afwijking van de wervel
- Wedge vertebrae (= wigvormige wervels)
- Hemi vertebrae (= half ontwikkelde wervels)
- Block vertebrae (= meerdere wervels die tot 1 botstuk zijn gevormd)
- Congenital bar (= wervels die aan 1 kant aan elkaar zijn gegroeid)
Neuromusculaire oorzaken = de spieren kunnen de WZ niet meer rechthouden
- Dystrofie
- Polio
- Cerebral plasy
Anderen
4
