, (N)ooit te oud om te leren?
Onderzoek naar de veranderbereidheid van oudere werknemers
Portfolio-opdracht 2.3
Naam :
Opleiding : NTI, HBO Bachelor Toegepaste Psychologie
Module : Portfolio-opdracht 2.3 Inzet van oudere werknemers
Studentnummer :
Datum : 21 juni 2019
Plaats :
Kader : Dit rapport betreft portfolio-opdracht ‘2.3 Onderzoek naar de inzet
van oudere werknemers (1855) van de studie Toegepaste
Psychologie van NTI
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
1
,Voorwoord
‘Nee, dat doen wij hier altijd zó!’ … Ik hoor het hem nog zeggen. Hij zei het toen ik net in dienst trad
en onder zijn hoede terecht kwam. Hij zei het nog steeds toen ik na bijna 14 als zijn manager afscheid
nam van de organisatie. Wat heb ik hem erom verfoeid. Ieder functionerings- en beoordelingsgesprek
dat ik met hem voerde, moest ik erop terugkomen, iedere verandering die ik door wilde voeren,
verwelkomde hij met gesputter en geklaag.
En hij was niet de enige; ook bij de eveneens wat oudere medewerkster waar hij het goed mee vinden
kon, bemerkte ik steeds wat weerstand tegen veranderingen. Ik noemde hen intern gekscherend vaak
Statler & Waldorf, naar het legendarische duo uit de Muppetshow dat geen kans onbenut liet om op
sarcastische wijze kritiek te uiten op de belevenissen van de andere Muppets. Ik had het idee hen vaak
maar moeilijk in beweging te krijgen en rekende hen daar in hun beoordeling regelmatig op af. Soms
spraken zij het ook onomwonden uit: ‘dat hebben we al eens geprobeerd, maar straks doen we het
gewoon weer op de oude manier, let maar op!’ Om gek van te worden!?
Inmiddels ben ik al weer bijna 6 jaar weg bij de organisatie. Als zelfstandig ondernemer heb ik in de
tussentijd meer ervaring opgedaan, ben ik ouder geworden en -mede dankzij de studie Toegepaste
Psychologie- wellicht ook een stukje wijzer. En eerlijk gezegd; soms denk ik dat ikzelf met het ouder
worden ook wat moeilijker meebeweeg op de veranderende wereld om me heen. Zelf noem ik dat dan
eerder ‘ervarener en uitgesprokener’ dan ‘moeilijker met veranderingen om kunnen gaan’ (☺). Precies
zoals de hiervoor aangehaalde oudere medewerkers ooit tegen mij zeiden…
Zat ik dan zo naast? Mijn leeftijdgenoten op kantoor herkenden het toch ook? Kim, collega manager
en tevens leeftijdgenote, liep er toch ook tegenaan? Of zou het een selffulfilling prophecy zijn?
Verwachtten wij te veel van onze oudere medewerkers en hadden zij ook geen kans om dat waar te
maken? Werden zij onzeker van veranderingen en bevestigden ze daarin ons beeld door tegen te
stribbelen? Of lag het meer aan ons, of aan de wijze waarop we de verandering wilden implementeren?
Bij het lezen van de portfolio-opdracht was de keuze van het onderwerp voor mij dan ook al snel
gemaakt: hoe zit het nu eigenlijk met de veranderbaarheid en veranderbereidheid van oudere
medewerkers? Impliciet een mooie gelegenheid om mijn oud-collega’s van het NRIT weer eens een
bezoek te brengen. Vijf van hen ben ik bijzondere dank verschuldigd, omdat ze meewerkten aan dit
onderzoek. Dat geldt in het bijzonder ook voor de heer XXXXXXXX, die als eigenaar-directeur niet
alleen aan het onderzoek meewerkte, maar daarvoor ook toestemming verleende.
Rest mij u veel leesplezier te wensen!
Auteur
Plaats, 21 juni 2019
2
, Inhoudsopgave
1 Inleiding .............................................................................................................................. 4
2 Literatuuronderzoek ............................................................................................................ 5
2.1 Oudere werknemers ..................................................................................................... 5
2.2 Veranderbereidheid ...................................................................................................... 5
2.3 Optimaliseren ............................................................................................................... 6
3 Methoden van onderzoek .................................................................................................... 7
3.1 Meetinstrumenten ........................................................................................................ 7
3.1.1 Gestructureerd open interview ........................................................................... 7
3.1.2 Vragenlijst op basis van het DINAMO-model ................................................... 7
3.2 Respondenten ............................................................................................................... 8
3.3 Onderzoeksprocedure .................................................................................................. 8
4 Analyse van de interviewresultaten .................................................................................... 9
4.1 Interviewresultaten management ................................................................................. 9
4.2 Interviewresultaten oudere medewerkers .................................................................. 10
4.3 Resultaten DINAMO-vragenlijst ............................................................................... 11
5 Conclusies ......................................................................................................................... 12
6 Aanbevelingen .................................................................................................................. 13
7 Reflectie ............................................................................................................................ 15
Bijlagen: Literatuurlijst
Bijlage I Itemlijst
Bijlage II Vragenlijst (op basis van het DINAMO-model)
Bijlage III Toelichting op het DINAMO-model
Bijlage IV Getranscribeerde interviews
IV.I Oriënterende gesprekken management
IV.II Interviews oudere werknemers
Bijlage V Ingevulde DINAMO-vragenlijsten respondenten
Bijlage VI Feedbackformulier
Bijlage VII Determinanten duurzame inzetbaarheid
3
Onderzoek naar de veranderbereidheid van oudere werknemers
Portfolio-opdracht 2.3
Naam :
Opleiding : NTI, HBO Bachelor Toegepaste Psychologie
Module : Portfolio-opdracht 2.3 Inzet van oudere werknemers
Studentnummer :
Datum : 21 juni 2019
Plaats :
Kader : Dit rapport betreft portfolio-opdracht ‘2.3 Onderzoek naar de inzet
van oudere werknemers (1855) van de studie Toegepaste
Psychologie van NTI
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
1
,Voorwoord
‘Nee, dat doen wij hier altijd zó!’ … Ik hoor het hem nog zeggen. Hij zei het toen ik net in dienst trad
en onder zijn hoede terecht kwam. Hij zei het nog steeds toen ik na bijna 14 als zijn manager afscheid
nam van de organisatie. Wat heb ik hem erom verfoeid. Ieder functionerings- en beoordelingsgesprek
dat ik met hem voerde, moest ik erop terugkomen, iedere verandering die ik door wilde voeren,
verwelkomde hij met gesputter en geklaag.
En hij was niet de enige; ook bij de eveneens wat oudere medewerkster waar hij het goed mee vinden
kon, bemerkte ik steeds wat weerstand tegen veranderingen. Ik noemde hen intern gekscherend vaak
Statler & Waldorf, naar het legendarische duo uit de Muppetshow dat geen kans onbenut liet om op
sarcastische wijze kritiek te uiten op de belevenissen van de andere Muppets. Ik had het idee hen vaak
maar moeilijk in beweging te krijgen en rekende hen daar in hun beoordeling regelmatig op af. Soms
spraken zij het ook onomwonden uit: ‘dat hebben we al eens geprobeerd, maar straks doen we het
gewoon weer op de oude manier, let maar op!’ Om gek van te worden!?
Inmiddels ben ik al weer bijna 6 jaar weg bij de organisatie. Als zelfstandig ondernemer heb ik in de
tussentijd meer ervaring opgedaan, ben ik ouder geworden en -mede dankzij de studie Toegepaste
Psychologie- wellicht ook een stukje wijzer. En eerlijk gezegd; soms denk ik dat ikzelf met het ouder
worden ook wat moeilijker meebeweeg op de veranderende wereld om me heen. Zelf noem ik dat dan
eerder ‘ervarener en uitgesprokener’ dan ‘moeilijker met veranderingen om kunnen gaan’ (☺). Precies
zoals de hiervoor aangehaalde oudere medewerkers ooit tegen mij zeiden…
Zat ik dan zo naast? Mijn leeftijdgenoten op kantoor herkenden het toch ook? Kim, collega manager
en tevens leeftijdgenote, liep er toch ook tegenaan? Of zou het een selffulfilling prophecy zijn?
Verwachtten wij te veel van onze oudere medewerkers en hadden zij ook geen kans om dat waar te
maken? Werden zij onzeker van veranderingen en bevestigden ze daarin ons beeld door tegen te
stribbelen? Of lag het meer aan ons, of aan de wijze waarop we de verandering wilden implementeren?
Bij het lezen van de portfolio-opdracht was de keuze van het onderwerp voor mij dan ook al snel
gemaakt: hoe zit het nu eigenlijk met de veranderbaarheid en veranderbereidheid van oudere
medewerkers? Impliciet een mooie gelegenheid om mijn oud-collega’s van het NRIT weer eens een
bezoek te brengen. Vijf van hen ben ik bijzondere dank verschuldigd, omdat ze meewerkten aan dit
onderzoek. Dat geldt in het bijzonder ook voor de heer XXXXXXXX, die als eigenaar-directeur niet
alleen aan het onderzoek meewerkte, maar daarvoor ook toestemming verleende.
Rest mij u veel leesplezier te wensen!
Auteur
Plaats, 21 juni 2019
2
, Inhoudsopgave
1 Inleiding .............................................................................................................................. 4
2 Literatuuronderzoek ............................................................................................................ 5
2.1 Oudere werknemers ..................................................................................................... 5
2.2 Veranderbereidheid ...................................................................................................... 5
2.3 Optimaliseren ............................................................................................................... 6
3 Methoden van onderzoek .................................................................................................... 7
3.1 Meetinstrumenten ........................................................................................................ 7
3.1.1 Gestructureerd open interview ........................................................................... 7
3.1.2 Vragenlijst op basis van het DINAMO-model ................................................... 7
3.2 Respondenten ............................................................................................................... 8
3.3 Onderzoeksprocedure .................................................................................................. 8
4 Analyse van de interviewresultaten .................................................................................... 9
4.1 Interviewresultaten management ................................................................................. 9
4.2 Interviewresultaten oudere medewerkers .................................................................. 10
4.3 Resultaten DINAMO-vragenlijst ............................................................................... 11
5 Conclusies ......................................................................................................................... 12
6 Aanbevelingen .................................................................................................................. 13
7 Reflectie ............................................................................................................................ 15
Bijlagen: Literatuurlijst
Bijlage I Itemlijst
Bijlage II Vragenlijst (op basis van het DINAMO-model)
Bijlage III Toelichting op het DINAMO-model
Bijlage IV Getranscribeerde interviews
IV.I Oriënterende gesprekken management
IV.II Interviews oudere werknemers
Bijlage V Ingevulde DINAMO-vragenlijsten respondenten
Bijlage VI Feedbackformulier
Bijlage VII Determinanten duurzame inzetbaarheid
3
