Medische vakken periode 5
VMV 05-101
Chirurgie
Radicale therapie:
- Met ruime of krappe marges.
- Snijranden worden PA (physician assistant) bekeken.
o R0 = micro- & macroscopisch radicaal.
o R1 = macroscopisch radicaal & microscopisch irradicaal.
o R2 = micro- & macroscopisch irradicaal.
Belangrijke termen onder chirurgie:
Biopsie = verwijdering van een stukje weefsel uit het lichaam.
Cytologie = de leer die zich bezighoudt met het bestuderen van cellen.
Curatief = bedoelt om een ziekte te genezen
Palliatief = bedoelt om het leven voor de patiënt dragelijk te houden.
Minimaal invasieve chirurgie (MIC) = chirurgische ingrepen waarbij veel kleinere incisies (snedes)
worden gemaakt dan bij conventionele ingrepen.
Adjuvante chirurgie = chirurgie wordt voorafgegaan door chemotherapie en/of radiotherapie.
Profylactische chirurgie = operatie preventief om een bestaand probleem op te lossen.
- Denk hierbij aan mastectomie (verwijdering van de borst) om borstkanker te voorkomen.
Reconstructieve chirurgie = operatie voor het herstellen van defecten of verminkingen die zijn
ontstaan door een ongeluk of het wegnemen van gezwellen.
Metastasechirurgie = operatie om uitzaaiingen te verwijderen.
Toegangschirurgie = het repareren of verwijderen van een niet meer goed functionerend orgaan via
een kijkgaatje.
Belangrijke voorwaarden:
- Goede voedingstoestand patiënt.
- Goede immunologische status.
- Zo min mogelijk manipulatie met de tumor.
- Na chirurgie veel groeifactoren.
- Wondgenezing vereist angiogenese.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Radiotherapie
Bestraling: ongeveer de helft van de oncologische patiënten zal bestraald worden.
- Curatief = genezen.
- Palliatief = langer/minder pijn leven, niet genezen.
- Combinatietherapie en chemoradiotherapie
- Hyperthermie (plaatselijke warmtebehandeling).
Chemotherapie
In de celcyclus: heeft een remmend effect op de celdeling. Kankercellen hebben een ongeremde
groei > de kankercellen groeien veel sneller dan de andere lichaamscellen en zijn daardoor gevoeliger
voor de remmende werking van de chemotherapie. Door de remming van de celdeling kunnen
tumoren hopelijk niet meer groeien > hierdoor gaan de cellen in de tumor dood.
Werkingsprincipe algemeen:
Bindingen aan DNA.
Cross linking.
Topo isomerase inhibitie;
- Topo isomerase > enzym nodig om celdeling te starten, door DNA te ontwinden.
- Topo isomerase is meestal overaanwezig in kankercellen.
- Bijvoorbeeld topotecan & irinotecan.
- Toekomst > gentherapie om topo isomerase activiteit te verminderen.
Microtubulaire inhibitie = geneesmiddel dat de celding bij sneldelende cellen probeert te remmen.
Tyrosinekinase inhibitie = geneesmiddel dat de werking van tyrosine-kinase tegengaat.
Veel gebruikte middelen voor chemotherapie:
- Cyclofosfamide = alkyleringsreagens dat onder de groep der stikstofmonsterdgassen valt. De
stof kan bij kankerbehandeling worden gebruikt, omdat het een alkylgroep aan het DNA
hecht.
o Alkylering = organische reactie waarbij een alkylgroep aan een molecuul wordt
toegevoegd.
- Cisplatine = cytostaticum (middel tegen kanker) dat door middel van het leggen van cross
links de DNA-synthese in de cel remt.
- Antracycline = geneesmiddel behorend tot de groep van chemotherapeutica.
o Van oorsprong een antibiotica die toegepast worden bij kanker vanwege hun
remmende effect op de celgroei.
- Topotecan = chemotherapeuticum dat gebruikt wordt tegen kanker. Het remt het topo-
isomerase I, een enzym dat nodig is voor de replicatie en reparatie van het DNA.
- Vinblastine (VBL) = geneesmiddel tegen kanker dat de groei en verspreiding in het lichaam
verstoort.
- Paclitaxel = geneesmiddel tegen kanker, wordt via een infuus in een bloedvat toegedient en
remt de celdeling van de kankercellen.
- Methotrexaat (MTX) = geneesmiddel dat onder andere wordt gebruikt bij ernstige psoriasis.
o Psoriasis = chronische huidziekte die wordt gekenmerkt door dikke rode schilferende
plekke op de huid.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Problemen bij het toepassen van chemotherapie:
- Cellulaire gevoeligheid.
- Resistente ontwikkeling.
Bijwerkingen van chemotherapie:
- Beenmergdepletie = aandoening waarbij het beenmerg onvoldoende bloedcellen aanmaakt.
- Vermoeidheid en haaruitval.
Bijwerkingen cytostatica (medicijn gebruikt bij behandeling van kanker):
Acuut > eerste 24 uur of aansluitend op de behandeling.
Uitgesteld > de eerste dagen of weken.
Laat > maanden tot jaren.
- Alleen bij patiënten de lang genoeg leven;
o Secundaire tumoren (bijvoorbeeld bij Hodgkin (2-10%)).
▪ Hodgkin = kanker van het lymfeklierstelsel.
o Cardiotoxiciteit = schade veroorzakend aan het hart.
o Infertiliteit = onvruchtbaarheid.
o Teratogeniciteit = stof misvormingen bij een ongeboren vrucht.
o Psychische problemen.
- Speciale aandacht voor kinderen met kanker.
Anti-angiogenese basis:
- Tumor groter dan 1 mm heeft een eigen bloedvatstructuur nodig.
- Tumor bloedvaten hebben een ander groeipatroon en dynamiek dan normale bloedvaten
(resting vessels).
- Bloedvatcellen zijn normale cellen, dus geen kankercellen, dus geen resistentie.
Hormonale therapie
Bestaat uit medicijnen die de aanmaak van hormonen beperken of hun invloed verminderen.
Eigenlijk is het dus anti-hormoon therapie. De medicijnen kunnen op bijna alle plaatsen in je lichaam
kankercellen bereiken, omdat ze zich verspreiden via het bloed.
Immunotherapie
Een behandeling bij kanker. Bij een behandeling met immunotherapie bij kanker wordt het
immuunsysteem van de patiënt gebruikt om de kankercellen aan te vallen. Het immuunsysteem
wordt door de behandeling ondersteund of extra actief gemaakt.
Gentherapie
Sommige typen kanker ten gevolge van mutatie, aanwezigheid of overaanwezigheid van een enkel
gen. Mogelijkheden > vervangen door normaal gen, abnormaal gen blokkeren, effect van gen
blokkeren en corrigerend gen inbrengen.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
, VMV 05-301 *Zie Sabotta*
Abdomen
De peritoneale holte in de buik.
Peritoneum parietale en viscerale.
Omentum majus.
Omentum minus;
- Ligamentum gastro-hepaticum.
- Ligamentum hepatoduodenale.
o Foramen epiploica.
o Bursa omentalis.
Ligamentum falciforme.
Ligamentum teres hepatis.
Excavatio vesico-uterina.
Excavatio recto-uterina.
Mondholte – cavitas oris
- Palatum.
o Palatum durum.
o Palatum mole (velum).
- Glandula sublingualis.
o Ductus sublingualis.
- Glandula submandibularis.
o Ductus submandibularis.
- Glandula parotis.
o Ductus parotidea.
Slokdarm – oesofagus
Maag – ventriculus (gaster)
- Curvatura major.
- Curvatura minor.
- Cardia.
- Fundus.
- Corpus.
- Antrum.
- Pylorus.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
VMV 05-101
Chirurgie
Radicale therapie:
- Met ruime of krappe marges.
- Snijranden worden PA (physician assistant) bekeken.
o R0 = micro- & macroscopisch radicaal.
o R1 = macroscopisch radicaal & microscopisch irradicaal.
o R2 = micro- & macroscopisch irradicaal.
Belangrijke termen onder chirurgie:
Biopsie = verwijdering van een stukje weefsel uit het lichaam.
Cytologie = de leer die zich bezighoudt met het bestuderen van cellen.
Curatief = bedoelt om een ziekte te genezen
Palliatief = bedoelt om het leven voor de patiënt dragelijk te houden.
Minimaal invasieve chirurgie (MIC) = chirurgische ingrepen waarbij veel kleinere incisies (snedes)
worden gemaakt dan bij conventionele ingrepen.
Adjuvante chirurgie = chirurgie wordt voorafgegaan door chemotherapie en/of radiotherapie.
Profylactische chirurgie = operatie preventief om een bestaand probleem op te lossen.
- Denk hierbij aan mastectomie (verwijdering van de borst) om borstkanker te voorkomen.
Reconstructieve chirurgie = operatie voor het herstellen van defecten of verminkingen die zijn
ontstaan door een ongeluk of het wegnemen van gezwellen.
Metastasechirurgie = operatie om uitzaaiingen te verwijderen.
Toegangschirurgie = het repareren of verwijderen van een niet meer goed functionerend orgaan via
een kijkgaatje.
Belangrijke voorwaarden:
- Goede voedingstoestand patiënt.
- Goede immunologische status.
- Zo min mogelijk manipulatie met de tumor.
- Na chirurgie veel groeifactoren.
- Wondgenezing vereist angiogenese.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Radiotherapie
Bestraling: ongeveer de helft van de oncologische patiënten zal bestraald worden.
- Curatief = genezen.
- Palliatief = langer/minder pijn leven, niet genezen.
- Combinatietherapie en chemoradiotherapie
- Hyperthermie (plaatselijke warmtebehandeling).
Chemotherapie
In de celcyclus: heeft een remmend effect op de celdeling. Kankercellen hebben een ongeremde
groei > de kankercellen groeien veel sneller dan de andere lichaamscellen en zijn daardoor gevoeliger
voor de remmende werking van de chemotherapie. Door de remming van de celdeling kunnen
tumoren hopelijk niet meer groeien > hierdoor gaan de cellen in de tumor dood.
Werkingsprincipe algemeen:
Bindingen aan DNA.
Cross linking.
Topo isomerase inhibitie;
- Topo isomerase > enzym nodig om celdeling te starten, door DNA te ontwinden.
- Topo isomerase is meestal overaanwezig in kankercellen.
- Bijvoorbeeld topotecan & irinotecan.
- Toekomst > gentherapie om topo isomerase activiteit te verminderen.
Microtubulaire inhibitie = geneesmiddel dat de celding bij sneldelende cellen probeert te remmen.
Tyrosinekinase inhibitie = geneesmiddel dat de werking van tyrosine-kinase tegengaat.
Veel gebruikte middelen voor chemotherapie:
- Cyclofosfamide = alkyleringsreagens dat onder de groep der stikstofmonsterdgassen valt. De
stof kan bij kankerbehandeling worden gebruikt, omdat het een alkylgroep aan het DNA
hecht.
o Alkylering = organische reactie waarbij een alkylgroep aan een molecuul wordt
toegevoegd.
- Cisplatine = cytostaticum (middel tegen kanker) dat door middel van het leggen van cross
links de DNA-synthese in de cel remt.
- Antracycline = geneesmiddel behorend tot de groep van chemotherapeutica.
o Van oorsprong een antibiotica die toegepast worden bij kanker vanwege hun
remmende effect op de celgroei.
- Topotecan = chemotherapeuticum dat gebruikt wordt tegen kanker. Het remt het topo-
isomerase I, een enzym dat nodig is voor de replicatie en reparatie van het DNA.
- Vinblastine (VBL) = geneesmiddel tegen kanker dat de groei en verspreiding in het lichaam
verstoort.
- Paclitaxel = geneesmiddel tegen kanker, wordt via een infuus in een bloedvat toegedient en
remt de celdeling van de kankercellen.
- Methotrexaat (MTX) = geneesmiddel dat onder andere wordt gebruikt bij ernstige psoriasis.
o Psoriasis = chronische huidziekte die wordt gekenmerkt door dikke rode schilferende
plekke op de huid.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Problemen bij het toepassen van chemotherapie:
- Cellulaire gevoeligheid.
- Resistente ontwikkeling.
Bijwerkingen van chemotherapie:
- Beenmergdepletie = aandoening waarbij het beenmerg onvoldoende bloedcellen aanmaakt.
- Vermoeidheid en haaruitval.
Bijwerkingen cytostatica (medicijn gebruikt bij behandeling van kanker):
Acuut > eerste 24 uur of aansluitend op de behandeling.
Uitgesteld > de eerste dagen of weken.
Laat > maanden tot jaren.
- Alleen bij patiënten de lang genoeg leven;
o Secundaire tumoren (bijvoorbeeld bij Hodgkin (2-10%)).
▪ Hodgkin = kanker van het lymfeklierstelsel.
o Cardiotoxiciteit = schade veroorzakend aan het hart.
o Infertiliteit = onvruchtbaarheid.
o Teratogeniciteit = stof misvormingen bij een ongeboren vrucht.
o Psychische problemen.
- Speciale aandacht voor kinderen met kanker.
Anti-angiogenese basis:
- Tumor groter dan 1 mm heeft een eigen bloedvatstructuur nodig.
- Tumor bloedvaten hebben een ander groeipatroon en dynamiek dan normale bloedvaten
(resting vessels).
- Bloedvatcellen zijn normale cellen, dus geen kankercellen, dus geen resistentie.
Hormonale therapie
Bestaat uit medicijnen die de aanmaak van hormonen beperken of hun invloed verminderen.
Eigenlijk is het dus anti-hormoon therapie. De medicijnen kunnen op bijna alle plaatsen in je lichaam
kankercellen bereiken, omdat ze zich verspreiden via het bloed.
Immunotherapie
Een behandeling bij kanker. Bij een behandeling met immunotherapie bij kanker wordt het
immuunsysteem van de patiënt gebruikt om de kankercellen aan te vallen. Het immuunsysteem
wordt door de behandeling ondersteund of extra actief gemaakt.
Gentherapie
Sommige typen kanker ten gevolge van mutatie, aanwezigheid of overaanwezigheid van een enkel
gen. Mogelijkheden > vervangen door normaal gen, abnormaal gen blokkeren, effect van gen
blokkeren en corrigerend gen inbrengen.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
, VMV 05-301 *Zie Sabotta*
Abdomen
De peritoneale holte in de buik.
Peritoneum parietale en viscerale.
Omentum majus.
Omentum minus;
- Ligamentum gastro-hepaticum.
- Ligamentum hepatoduodenale.
o Foramen epiploica.
o Bursa omentalis.
Ligamentum falciforme.
Ligamentum teres hepatis.
Excavatio vesico-uterina.
Excavatio recto-uterina.
Mondholte – cavitas oris
- Palatum.
o Palatum durum.
o Palatum mole (velum).
- Glandula sublingualis.
o Ductus sublingualis.
- Glandula submandibularis.
o Ductus submandibularis.
- Glandula parotis.
o Ductus parotidea.
Slokdarm – oesofagus
Maag – ventriculus (gaster)
- Curvatura major.
- Curvatura minor.
- Cardia.
- Fundus.
- Corpus.
- Antrum.
- Pylorus.
MEDISCHE VAKKEN SAMENVATTING PERIODE 5 KYARA KUIPER
