Aantekeningen – Sociale Psychologie – Blok D
Bijeenkomst 1 – Automatisch of
autonoom?
Kennistoets
Namen onthouden: Asch, Sherif, Milgram, Zimbardo
Persoonlijk dossier
Zelfstudieopdrachten
Leerteamopdrachten
Impact: drie niveau van verwerking
Op welke manier kan je – door kennis over sociale psychologie – impact hebben op:
- Persoonlijk niveau: wat herken je in je persoonlijk leven? Verandert dat je perspectief op
verleden, heden en toekomst?
- Professioneel niveau: Wat herken je voor je toekomstige beroep? Wat betekent dat voor hoe
je professional wilt zijn? En voor hoe je wilt bijdragen aan je vak?
- Maatschappelijk niveau: Wat herken je in de wereld om je heen? Wat betekent dat voor je
perspectief op jouw positie en bijdrage aan de maatschappij?
Sociale psychologie is de invloed van de sociale omgeving op ons gedrag
Basismotieven van gedachten en gedrag:
1. De behoefte om ons goed te voelen over onszelf
2. De wereld om ons heen accuraat waar te nemen
Sociale psychologie = het wetenschappelijk onderzoek naar de wijze waarop de gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de feitelijke of denkbeeldige
aanwezigheid van andere mensen. (Allport, 1985)
De 3 G’s: gedachte, gevoel, gedrag.
Bias is een vertekening/ denkfout/ neiging van mensen om iets te doen.
Hindsight bias is achteraf. De neiging van mensen om hun vermogen om een uitkomst te voorspellen
te overdrijven nadat ze te weten zijn gekomen hoe die uitkomst eruitziet.
Schema’s (voorgevormd denken)
- Mentale structuren die onze kennis over de sociale wereld organiseren.
- Deze mentale structuren beïnvloeden de informatie die we opmerken, waarover we
nadenken en wat we ons herinneren.
- Welke schema’s worden gebruikt, wordt beïnvloed door priming.
Schema’s zijn hardnekkig (perseveratie-effect), of slaan extreem om bij nieuwe informatie
(bestraffingseffect) of beïnvloeden verwachtingen en het uitkomen van verwachtingen (selffulfilling
prophecy, Pygmalion-effect).
, Selffulfilling prophecy: docent krijgt te horen welke kinderen slim zijn na een IQ test. De volgende
keer dat de IQ test plaatsvindt, zijn de kinderen ook slimmer geworden. Dit kan doordat de docent
uitdagendere opdrachten geeft, meer complimenten krijgt, etc. Dit kan positief en negatief zijn.
Pygmalion-effect: positieve selffulfilling prophecy.
Beschikbaarheidsheuristiek
- Heuristiek = mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Mentale aanname waarbij mensen een oordeel baseren op het gemak waarmee ze zich iets
voor de geest kunnen halen.
Dat wat je veel ziet, dat komt als eerste naar boven. VB: Patiënt hoest en heeft koorts diagnose nu
is corona, diagnose vroeger is uitzieken en er is niks aan de hand.
Beoordelingsheuristiek (sluiproute)
Mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Beschikbaarheidsheuristiek
- Representativiteitsheuristiek
- Anker- en correctieheuristiek
Gecontroleerd denken
Bewust, opzettelijk, uit vrije wil, met inspanning. Bij bijvoorbeeld grote doelen, ingewikkelde
problemen, toekomstplannen.
- Tegenfeitelijk denken
- Gedachtenonderdrukking
- Barrière van overdreven zelfvertrouwen
Conclusie
Hoe is het om een voornamelijk automatisch denkend, onbewust handelend kuddedier te zijn dat de
wereld niet waarneemt zoals die is?
Aan de andere kant: geloof in een vrije wil zorgt voor
- Meer bereidheid mensen in nood te helpen
Bijeenkomst 1 – Automatisch of
autonoom?
Kennistoets
Namen onthouden: Asch, Sherif, Milgram, Zimbardo
Persoonlijk dossier
Zelfstudieopdrachten
Leerteamopdrachten
Impact: drie niveau van verwerking
Op welke manier kan je – door kennis over sociale psychologie – impact hebben op:
- Persoonlijk niveau: wat herken je in je persoonlijk leven? Verandert dat je perspectief op
verleden, heden en toekomst?
- Professioneel niveau: Wat herken je voor je toekomstige beroep? Wat betekent dat voor hoe
je professional wilt zijn? En voor hoe je wilt bijdragen aan je vak?
- Maatschappelijk niveau: Wat herken je in de wereld om je heen? Wat betekent dat voor je
perspectief op jouw positie en bijdrage aan de maatschappij?
Sociale psychologie is de invloed van de sociale omgeving op ons gedrag
Basismotieven van gedachten en gedrag:
1. De behoefte om ons goed te voelen over onszelf
2. De wereld om ons heen accuraat waar te nemen
Sociale psychologie = het wetenschappelijk onderzoek naar de wijze waarop de gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de feitelijke of denkbeeldige
aanwezigheid van andere mensen. (Allport, 1985)
De 3 G’s: gedachte, gevoel, gedrag.
Bias is een vertekening/ denkfout/ neiging van mensen om iets te doen.
Hindsight bias is achteraf. De neiging van mensen om hun vermogen om een uitkomst te voorspellen
te overdrijven nadat ze te weten zijn gekomen hoe die uitkomst eruitziet.
Schema’s (voorgevormd denken)
- Mentale structuren die onze kennis over de sociale wereld organiseren.
- Deze mentale structuren beïnvloeden de informatie die we opmerken, waarover we
nadenken en wat we ons herinneren.
- Welke schema’s worden gebruikt, wordt beïnvloed door priming.
Schema’s zijn hardnekkig (perseveratie-effect), of slaan extreem om bij nieuwe informatie
(bestraffingseffect) of beïnvloeden verwachtingen en het uitkomen van verwachtingen (selffulfilling
prophecy, Pygmalion-effect).
, Selffulfilling prophecy: docent krijgt te horen welke kinderen slim zijn na een IQ test. De volgende
keer dat de IQ test plaatsvindt, zijn de kinderen ook slimmer geworden. Dit kan doordat de docent
uitdagendere opdrachten geeft, meer complimenten krijgt, etc. Dit kan positief en negatief zijn.
Pygmalion-effect: positieve selffulfilling prophecy.
Beschikbaarheidsheuristiek
- Heuristiek = mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Mentale aanname waarbij mensen een oordeel baseren op het gemak waarmee ze zich iets
voor de geest kunnen halen.
Dat wat je veel ziet, dat komt als eerste naar boven. VB: Patiënt hoest en heeft koorts diagnose nu
is corona, diagnose vroeger is uitzieken en er is niks aan de hand.
Beoordelingsheuristiek (sluiproute)
Mentale strategie of aanname om snel en efficiënt te kunnen beoordelen
- Beschikbaarheidsheuristiek
- Representativiteitsheuristiek
- Anker- en correctieheuristiek
Gecontroleerd denken
Bewust, opzettelijk, uit vrije wil, met inspanning. Bij bijvoorbeeld grote doelen, ingewikkelde
problemen, toekomstplannen.
- Tegenfeitelijk denken
- Gedachtenonderdrukking
- Barrière van overdreven zelfvertrouwen
Conclusie
Hoe is het om een voornamelijk automatisch denkend, onbewust handelend kuddedier te zijn dat de
wereld niet waarneemt zoals die is?
Aan de andere kant: geloof in een vrije wil zorgt voor
- Meer bereidheid mensen in nood te helpen
