Praktijkgericht onderzoek 2
Hoofdstuk 1: introductie
Praktijkgericht onderzoek
-> onderzoek doen we dagdagelijks en continue
-> stellen ons voortdurend vragen waar we antwoorden op zoeken
-> mens is een onderzoeker
Vb. pasgeborene (stopt alles in zijn mond, voelt aan alles)
Wetenschappelijk onderzoek
= doelgericht proces
-> op een systematische manier gegevens of data verzamelen en analyseren
-> beantwoorden aan onderzoeksvragen die vertrekken vanuit een probleemstelling
Fasen van wetenschappelijk onderzoek
1. formuleren van probleemstelling en afbakening van onderzoeksvragen
2. ontwerpen van het onderzoek (uitvoering plannen)
3. gegevens verzamelen
4. analyse van gegevens
5. rapporteren
Praktijkgericht onderzoek Fundamenteel onderzoek
Doel = bijdragen aan een oplossing voor een Doel = algemene kennis over de werkelijkheid
praktijkprobleem via inzicht en kennis vergroten
-> hogescholen en universiteiten -> universiteiten
Belang van praktijkgericht onderzoek
-> kernopdracht van de hogescholen
1. band versterken tussen opleiding, werkveld en wetenschappelijke wereld
2. innovatie (vernieuwing, verandering) binnen de betrokken sector
3. expertiseopbouw en professionalisering van medewerkers
4. kwaliteitsvolle vernieuwingen van onderwijs en curriculum
5. sterk gevormde alumni (oud-student)
Visie van onze hogeschool
= studenten, medewerkers en stakeholders laten groeien tot excellente professionals door middel van
sterke verwevenheid van onderwijs, onderzoek, dienstverlening en beoefening van de kunsten
-> aandacht voor onderzoek
-> onderzoekscompetenties bevinden zich vooral in het beentje van ondernemend en innovatie
(onderzoekend handelen)
-> leiden tot innovatie in het werkveld
,Streven naar evidence based practice (EBP)
= gebruik maken van praktijken waarvan impact via onderzoeksresultaten is aangetoond
-> bij het bestrijden van sociale problemen zou men meer gebruik moeten maken van methodieken die
gebaseerd zijn op onderzoeksresultaten
-> kwaliteit moet blijken uit wetenschappelijk onderzoek
-> onverantwoord om methodieken te gebruiken waarvan niet zeker is of ze echt een verschil maken
Signaleren vooraan
-> wijzen op lacunes of tekortkomingen in het beleid door sociale wantoestanden aan te klagen
-> op verschillende niveaus (team, organisatie, lokaal, provinciaal, Vlaams, Federaal of Europees niveau)
-> onmogelijk zonder onderzoekscompetenties (de competentie om te onderzoeken)
Probleemstelling &
onderzoeksvragen
Probleemstelling
= ruimer onderwerp van het onderzoek
-> geeft aan waarover het onderzoek zal gaan
-> gaat om een praktijkprobleem (probleem dat oprijst uit de praktijk)
-> elk onderzoek start met de keuze van een probleemstelling
Doel van het praktijkonderzoek = bijdragen aan oplossingen
Voorbeelden
-> instroom- en doorstroom van eerstejaarsstudenten in Limburg
-> het rondhangen van jongeren in Limburg
-> kinderarmoede in de gemeente Hechtel-Eksel
-> de aanpak van eenzaamheid bij senioren door welzijnsinstellingen in Limburg
-> het vrijwilligersbeleid
Wie brengt een probleemstelling aan?
-> externe opdrachtgever uit het werkveld
-> onderzoeker of student zelf
Probleemstelling moet relevant zijn
Maatschappelijke relevantie Wetenschappelijke relevantie
= onderzoek is relevant voor de maatschappij = onderzoek is relevant voor de wetenschap
-> oplossingen of aanbevelingen bieden voor een -> uitzoeken wat men nog niet weet
maatschappelijk probleem of tekort
Onderzoeksvragen
= vormt de rode draad doorheen het ganse onderzoek
,HOE = door probleemstelling af te bakenen
-> probleem bekijken vanuit verschillende perspectieven
Vb. voor een specifieke doelgroep
Vb. vanuit een specifieke invalshoek
Vb. voor een specifieke tijd of plaats
-> zorgt voor precieze vragen die men via het onderzoek wil beantwoorden
Voorbeeld
Uitgangspunt = onderzoek naar problematiek van eenzaamheid
-> te ruim, heeft afbakening nodig
Afbakening
-> eenzaamheid
-> eenzaamheid bij ouderen
-> bestrijding van sociale eenzaamheid bij ouderen
-> aanpak door welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg van sociale eenzaamheid bij ouderen
-> effectiviteit van aanpak door welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg
Onderzoeksvraag
1. Hoe wordt sociale eenzaamheid bij senioren door Limburgse welzijnsinstanties en lokale overheden
bestreden?
2. In welke mate zijn de genomen initiatieven effectief volgens de senioren?
Onderverdeling
-> vaak wordt een centrale onderzoeksvraag onderverdeeld in deelonderzoeksvragen
Centrale onderzoeksvraag = in welke mate zijn de genomen initiatieven effectief?
Deelvraag = in welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens professionals?
Deelvraag = in welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens senioren?
Een goede onderzoeksvraag
-> zorgvuldig formuleren
-> is een vraag
-> is eenduidig, specifiek, relevant en haalbaar
Eenduidig = valt maar op één manier te interpreteren
Specifiek = voldoende afgebakend
Relevant = bruikbaar voor het werkveld en/of de oplossing van bepaalde maatschappelijke problemen
Haalbaar = praktisch uitvoerbaar
Literatuuronderzoek
-> een goede onderzoeksvraag bekomt men via literatuuronderzoek
-> verschilt van empirisch onderzoek
, Literatuuronderzoek Empirisch onderzoek
= methode om bestaande kennis over een = onderzoek dat geen fase van dataverzameling
onderwerp of probleemstelling te verzamelen bevat
-> beperkt tot reeds bestaande literatuur -> gebeurd na literatuuronderzoek
-> grondig bestuderen en samenvatten -> nieuw onderzoek naar feiten die nog niet bekend
-> gaat vooraf aan het empirisch onderzoek zijn
NIET = simpele opsomming of samenvatting van alle beschikbare informatie
WEL = kritisch bespreken van relevante informatie
Relevante bronnen zoeken
= Slim zoeken
-> goede zoektermen
-> goede zoekplaatsen (wetenschappelijke databanken)
-> zowel in vakliteratuur als wetenschappelijke literatuur zoeken
-> verschillende soorten bronnen (vb. boeken, tijdschriften, internetbronnen…)
-> zoeken naar onderzoeksrapporten
-> controleer de bruikbaarheid (vb. relevantie, actualiteit, betrouwbaarheid)
Belang van literatuuronderzoek
-> zorgt ervoor dat nieuw onderzoek aansluit bij bestaand onderzoek
-> vermijden dat men onderzoek doet over iets dat al gekend is
-> in belang van uitwerking onderzoeksopzet
Vb. keuze van kwalitatief of kwantitatief onderzoek (grondvorm)
Vb. keuze van dataverzamelingsmethode
Vb. keuze van te meten kenmerken
Vb. keuze van operationalisering van kenmerken (manier waarop de kenmerken bij de
onderzoekseenheden worden gemeten)
Vb. selectie van te toetsen hypotheses
Bouwstenen van onderzoeksvragen
Eenheden Variabelen
= de entiteiten waarover een onderzoeker een = kenmerken van onderzoekseenheden
uitspraak wil doen -> variëren, staan niet vast
= dragers of bezitters van eigenschappen -> noemen we ook wel eigenschappen, kenmerken of
-> kunnen natuurlijke personen zijn concepten
Verschillende niveaus Voorbeeld
1. Microniveau (individuen, paren, huishoudens…) -> geslacht
2. Mesoniveau (organisaties, bedrijven…) -> thuistaal
3. Macroniveau (samenlevingen) -> type secundair onderwijs
-> gezinssamenstelling
Voorbeeld -> opleidingsniveau ouders
1. Het rondhangen van jongeren in Limburg -> arbeidssituatie
Hoofdstuk 1: introductie
Praktijkgericht onderzoek
-> onderzoek doen we dagdagelijks en continue
-> stellen ons voortdurend vragen waar we antwoorden op zoeken
-> mens is een onderzoeker
Vb. pasgeborene (stopt alles in zijn mond, voelt aan alles)
Wetenschappelijk onderzoek
= doelgericht proces
-> op een systematische manier gegevens of data verzamelen en analyseren
-> beantwoorden aan onderzoeksvragen die vertrekken vanuit een probleemstelling
Fasen van wetenschappelijk onderzoek
1. formuleren van probleemstelling en afbakening van onderzoeksvragen
2. ontwerpen van het onderzoek (uitvoering plannen)
3. gegevens verzamelen
4. analyse van gegevens
5. rapporteren
Praktijkgericht onderzoek Fundamenteel onderzoek
Doel = bijdragen aan een oplossing voor een Doel = algemene kennis over de werkelijkheid
praktijkprobleem via inzicht en kennis vergroten
-> hogescholen en universiteiten -> universiteiten
Belang van praktijkgericht onderzoek
-> kernopdracht van de hogescholen
1. band versterken tussen opleiding, werkveld en wetenschappelijke wereld
2. innovatie (vernieuwing, verandering) binnen de betrokken sector
3. expertiseopbouw en professionalisering van medewerkers
4. kwaliteitsvolle vernieuwingen van onderwijs en curriculum
5. sterk gevormde alumni (oud-student)
Visie van onze hogeschool
= studenten, medewerkers en stakeholders laten groeien tot excellente professionals door middel van
sterke verwevenheid van onderwijs, onderzoek, dienstverlening en beoefening van de kunsten
-> aandacht voor onderzoek
-> onderzoekscompetenties bevinden zich vooral in het beentje van ondernemend en innovatie
(onderzoekend handelen)
-> leiden tot innovatie in het werkveld
,Streven naar evidence based practice (EBP)
= gebruik maken van praktijken waarvan impact via onderzoeksresultaten is aangetoond
-> bij het bestrijden van sociale problemen zou men meer gebruik moeten maken van methodieken die
gebaseerd zijn op onderzoeksresultaten
-> kwaliteit moet blijken uit wetenschappelijk onderzoek
-> onverantwoord om methodieken te gebruiken waarvan niet zeker is of ze echt een verschil maken
Signaleren vooraan
-> wijzen op lacunes of tekortkomingen in het beleid door sociale wantoestanden aan te klagen
-> op verschillende niveaus (team, organisatie, lokaal, provinciaal, Vlaams, Federaal of Europees niveau)
-> onmogelijk zonder onderzoekscompetenties (de competentie om te onderzoeken)
Probleemstelling &
onderzoeksvragen
Probleemstelling
= ruimer onderwerp van het onderzoek
-> geeft aan waarover het onderzoek zal gaan
-> gaat om een praktijkprobleem (probleem dat oprijst uit de praktijk)
-> elk onderzoek start met de keuze van een probleemstelling
Doel van het praktijkonderzoek = bijdragen aan oplossingen
Voorbeelden
-> instroom- en doorstroom van eerstejaarsstudenten in Limburg
-> het rondhangen van jongeren in Limburg
-> kinderarmoede in de gemeente Hechtel-Eksel
-> de aanpak van eenzaamheid bij senioren door welzijnsinstellingen in Limburg
-> het vrijwilligersbeleid
Wie brengt een probleemstelling aan?
-> externe opdrachtgever uit het werkveld
-> onderzoeker of student zelf
Probleemstelling moet relevant zijn
Maatschappelijke relevantie Wetenschappelijke relevantie
= onderzoek is relevant voor de maatschappij = onderzoek is relevant voor de wetenschap
-> oplossingen of aanbevelingen bieden voor een -> uitzoeken wat men nog niet weet
maatschappelijk probleem of tekort
Onderzoeksvragen
= vormt de rode draad doorheen het ganse onderzoek
,HOE = door probleemstelling af te bakenen
-> probleem bekijken vanuit verschillende perspectieven
Vb. voor een specifieke doelgroep
Vb. vanuit een specifieke invalshoek
Vb. voor een specifieke tijd of plaats
-> zorgt voor precieze vragen die men via het onderzoek wil beantwoorden
Voorbeeld
Uitgangspunt = onderzoek naar problematiek van eenzaamheid
-> te ruim, heeft afbakening nodig
Afbakening
-> eenzaamheid
-> eenzaamheid bij ouderen
-> bestrijding van sociale eenzaamheid bij ouderen
-> aanpak door welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg van sociale eenzaamheid bij ouderen
-> effectiviteit van aanpak door welzijnsinstellingen en lokale overheden in Limburg
Onderzoeksvraag
1. Hoe wordt sociale eenzaamheid bij senioren door Limburgse welzijnsinstanties en lokale overheden
bestreden?
2. In welke mate zijn de genomen initiatieven effectief volgens de senioren?
Onderverdeling
-> vaak wordt een centrale onderzoeksvraag onderverdeeld in deelonderzoeksvragen
Centrale onderzoeksvraag = in welke mate zijn de genomen initiatieven effectief?
Deelvraag = in welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens professionals?
Deelvraag = in welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens senioren?
Een goede onderzoeksvraag
-> zorgvuldig formuleren
-> is een vraag
-> is eenduidig, specifiek, relevant en haalbaar
Eenduidig = valt maar op één manier te interpreteren
Specifiek = voldoende afgebakend
Relevant = bruikbaar voor het werkveld en/of de oplossing van bepaalde maatschappelijke problemen
Haalbaar = praktisch uitvoerbaar
Literatuuronderzoek
-> een goede onderzoeksvraag bekomt men via literatuuronderzoek
-> verschilt van empirisch onderzoek
, Literatuuronderzoek Empirisch onderzoek
= methode om bestaande kennis over een = onderzoek dat geen fase van dataverzameling
onderwerp of probleemstelling te verzamelen bevat
-> beperkt tot reeds bestaande literatuur -> gebeurd na literatuuronderzoek
-> grondig bestuderen en samenvatten -> nieuw onderzoek naar feiten die nog niet bekend
-> gaat vooraf aan het empirisch onderzoek zijn
NIET = simpele opsomming of samenvatting van alle beschikbare informatie
WEL = kritisch bespreken van relevante informatie
Relevante bronnen zoeken
= Slim zoeken
-> goede zoektermen
-> goede zoekplaatsen (wetenschappelijke databanken)
-> zowel in vakliteratuur als wetenschappelijke literatuur zoeken
-> verschillende soorten bronnen (vb. boeken, tijdschriften, internetbronnen…)
-> zoeken naar onderzoeksrapporten
-> controleer de bruikbaarheid (vb. relevantie, actualiteit, betrouwbaarheid)
Belang van literatuuronderzoek
-> zorgt ervoor dat nieuw onderzoek aansluit bij bestaand onderzoek
-> vermijden dat men onderzoek doet over iets dat al gekend is
-> in belang van uitwerking onderzoeksopzet
Vb. keuze van kwalitatief of kwantitatief onderzoek (grondvorm)
Vb. keuze van dataverzamelingsmethode
Vb. keuze van te meten kenmerken
Vb. keuze van operationalisering van kenmerken (manier waarop de kenmerken bij de
onderzoekseenheden worden gemeten)
Vb. selectie van te toetsen hypotheses
Bouwstenen van onderzoeksvragen
Eenheden Variabelen
= de entiteiten waarover een onderzoeker een = kenmerken van onderzoekseenheden
uitspraak wil doen -> variëren, staan niet vast
= dragers of bezitters van eigenschappen -> noemen we ook wel eigenschappen, kenmerken of
-> kunnen natuurlijke personen zijn concepten
Verschillende niveaus Voorbeeld
1. Microniveau (individuen, paren, huishoudens…) -> geslacht
2. Mesoniveau (organisaties, bedrijven…) -> thuistaal
3. Macroniveau (samenlevingen) -> type secundair onderwijs
-> gezinssamenstelling
Voorbeeld -> opleidingsniveau ouders
1. Het rondhangen van jongeren in Limburg -> arbeidssituatie
