CONSTRUCTIE: HOOFDSTUK 6: DOORBREKINGEN EN VULELEMENTEN
PROBLEEMSTELLING
4 onderzoeksthema’s
• bouwstabiliteit (BS)
o krachten opvangen
o krachten overdagen
• bouwfysica (BF)
o waterdichting
o luchtdichting
o akoestische isolatie o thermische isolatie
o brandveilig
o (dag)licht
• bouwtechnologie (BT)
o duurzaam materiaalgebruik
o duurzame detaillering
• bouwmethodiek (BM)
o logische opbouw/keuzes
o maakbaarheid
VRAAGSTELLING
• Hoofdvraag:
Hoe een verticale, horizontale, hellende of gebogen constructie doorbreken en deze doorbreking
invullen, opdat de constructie haar uiteenlopende functies blijft vervullen?
men kan niet zomaar een opening maken in een constructie zonder dat er enkele maatregelen
worden genomen (bv. zodat het binnen niet regent)
dus invulelement die waterdichting, luchtdichting… verzekert
• Deelvragen:
- Waarom/wanneer een doorbreking maken?
o om toegang te verlenen tot constructie
o om licht binnen te toe te laten
o om van binnenuit een zicht te hebben naar buiten
o in vloeren om niveauverschil te overbruggen (bv. trap)
- Hoe een wanddoorbreking maken in een verticale, horizontale, schuine en/of gebogen
constructie met behoud van de stabiliteit?
rekening houden met samenhang van metselwerk moet worden ondersteund
(binnenspouwblad (zowel dragend metselwerk) als buitenspouwblad)
- Wat is de wisselwerking tussen de constructie en zijn doorbreking (bv. massiefbouw vs.
skeletbouw)?
o bij skeletbouw: gevelmetselwerk dat wordt opgehangen op dragende constructie
o bij massiefbouw: gevelmetselwerk gaat op fundering rusten groot gewicht dat niet
wordt opgehangen aan binnenspouwblad
- Aan welke eisen moet een invulelement voor een buitenwaartse opening voldoen?
dat invulelement moet ook luchtdicht, geluidsdicht, waterdicht…
- Aan welke eisen moet een invulelement voor een binnenwaartse opening (bv. binnendeur)
voldoen?
opening in binnenwand moet aan veel minder strenge eisen voldoen, dan een opening
geplaatst in buitenmuur (bv. Binnendeureenvoudigere opbouw dan een buitendeur)
- Hoe is het invulelement opgebouwd opdat ze haar functies zou kunnen vervullen?
- Is een invulelement in elke situatie onontbeerlijk?
1
, niet altijd invulelement nodig (bv. opening in wand voor overdekte buitenruimte (opening
in wand die doorloopt))
kunnen examenvragen zijn
TERMINOLOGIE
- regel: horizontale deel (raamkader)
- schrijnwerk: fijn timmerwerk/houtwerk (als term vaak gebruikt voor
pvc, aluminium, buitenschrijnwerk (als term voor andere
materialen))
- linteel/latei: balkvormig element (hout, steen, beton, staal…) dat
een muuropening overspant en de belasting erboven opvangt
(boven muuropeningen geplaatst)
- dorpel: horizontale onderzijde (onderdorpel) en bovenzijde
(bovendorpel) van een raam
- raamdorpel: een element onder een buitenraam/-deur, als
bescherming van de bovenzijde van het buitenblad, op hoogte
van onderzijde van het buitenschrijnwerk tegen waterinfiltraties,
zodat regen niet bovenop metselwerk van raam komt afvoer van water (5 cm)
2
, - boog: constructie in de vorm van een deel van een
gebogen lijn of cirkel, bedoeld om vanaf 2 steunpunten
een opening te overspannen en zo een last erboven te
ondervangen (vroeger bestond er geen gewapend
beton en werden overspanningen vaak gerealiseerd
met behulp van boogconstructies)
- vensterbank/tablet: de horizontale afdekking van de borstwering die binnenshuis tegen de
onderdorpel van het raam is geplaatst (zo geraakt pleisterwerk niet snel beschadigd of als ramen
worden schoongemaakt langs binnen, dan zal het water op de vensterbank terechtkomen en zo
niet naar tussen het binnenspouwblad en buitenspouwblad)
- raveling: constructie rond een vloeropening om balken of
vloerelementen op te vangen (wanneer opening in een draagvloer
wordt gemaakt, die bv. bestaat uit welfsels, dan heeft dat zijn
invloed op draagstructuur en dat kan men oplossen met een
raveelijzer)
- lichtkoepel: lichtdoorlatend, bolvormig of piramidaal invulelement
(uit kunststof of gelaagd glas), meestal geplaatst in een
platdakdoorbreking
- lichtsstraat: lichtkoepel met een uitgesproken lengte (kan in het dak
of tegen de woning geplaatst worden)
- dakvlakvenster: een raam in een meestal schuin vlak
in zolder licht proberen opvangen door een dakvlakvenster, dan
moet glas aan bepaalde eisen voldoen glas moet stevig zijn (als
het hagelt, mag het glas niet breken)
- trapgat: een opening in een horizontale constructie een trap
(niveauverschil)
- trappenformule: wiskundige berekening voor een goed beloopbare
en veilige trap
3
PROBLEEMSTELLING
4 onderzoeksthema’s
• bouwstabiliteit (BS)
o krachten opvangen
o krachten overdagen
• bouwfysica (BF)
o waterdichting
o luchtdichting
o akoestische isolatie o thermische isolatie
o brandveilig
o (dag)licht
• bouwtechnologie (BT)
o duurzaam materiaalgebruik
o duurzame detaillering
• bouwmethodiek (BM)
o logische opbouw/keuzes
o maakbaarheid
VRAAGSTELLING
• Hoofdvraag:
Hoe een verticale, horizontale, hellende of gebogen constructie doorbreken en deze doorbreking
invullen, opdat de constructie haar uiteenlopende functies blijft vervullen?
men kan niet zomaar een opening maken in een constructie zonder dat er enkele maatregelen
worden genomen (bv. zodat het binnen niet regent)
dus invulelement die waterdichting, luchtdichting… verzekert
• Deelvragen:
- Waarom/wanneer een doorbreking maken?
o om toegang te verlenen tot constructie
o om licht binnen te toe te laten
o om van binnenuit een zicht te hebben naar buiten
o in vloeren om niveauverschil te overbruggen (bv. trap)
- Hoe een wanddoorbreking maken in een verticale, horizontale, schuine en/of gebogen
constructie met behoud van de stabiliteit?
rekening houden met samenhang van metselwerk moet worden ondersteund
(binnenspouwblad (zowel dragend metselwerk) als buitenspouwblad)
- Wat is de wisselwerking tussen de constructie en zijn doorbreking (bv. massiefbouw vs.
skeletbouw)?
o bij skeletbouw: gevelmetselwerk dat wordt opgehangen op dragende constructie
o bij massiefbouw: gevelmetselwerk gaat op fundering rusten groot gewicht dat niet
wordt opgehangen aan binnenspouwblad
- Aan welke eisen moet een invulelement voor een buitenwaartse opening voldoen?
dat invulelement moet ook luchtdicht, geluidsdicht, waterdicht…
- Aan welke eisen moet een invulelement voor een binnenwaartse opening (bv. binnendeur)
voldoen?
opening in binnenwand moet aan veel minder strenge eisen voldoen, dan een opening
geplaatst in buitenmuur (bv. Binnendeureenvoudigere opbouw dan een buitendeur)
- Hoe is het invulelement opgebouwd opdat ze haar functies zou kunnen vervullen?
- Is een invulelement in elke situatie onontbeerlijk?
1
, niet altijd invulelement nodig (bv. opening in wand voor overdekte buitenruimte (opening
in wand die doorloopt))
kunnen examenvragen zijn
TERMINOLOGIE
- regel: horizontale deel (raamkader)
- schrijnwerk: fijn timmerwerk/houtwerk (als term vaak gebruikt voor
pvc, aluminium, buitenschrijnwerk (als term voor andere
materialen))
- linteel/latei: balkvormig element (hout, steen, beton, staal…) dat
een muuropening overspant en de belasting erboven opvangt
(boven muuropeningen geplaatst)
- dorpel: horizontale onderzijde (onderdorpel) en bovenzijde
(bovendorpel) van een raam
- raamdorpel: een element onder een buitenraam/-deur, als
bescherming van de bovenzijde van het buitenblad, op hoogte
van onderzijde van het buitenschrijnwerk tegen waterinfiltraties,
zodat regen niet bovenop metselwerk van raam komt afvoer van water (5 cm)
2
, - boog: constructie in de vorm van een deel van een
gebogen lijn of cirkel, bedoeld om vanaf 2 steunpunten
een opening te overspannen en zo een last erboven te
ondervangen (vroeger bestond er geen gewapend
beton en werden overspanningen vaak gerealiseerd
met behulp van boogconstructies)
- vensterbank/tablet: de horizontale afdekking van de borstwering die binnenshuis tegen de
onderdorpel van het raam is geplaatst (zo geraakt pleisterwerk niet snel beschadigd of als ramen
worden schoongemaakt langs binnen, dan zal het water op de vensterbank terechtkomen en zo
niet naar tussen het binnenspouwblad en buitenspouwblad)
- raveling: constructie rond een vloeropening om balken of
vloerelementen op te vangen (wanneer opening in een draagvloer
wordt gemaakt, die bv. bestaat uit welfsels, dan heeft dat zijn
invloed op draagstructuur en dat kan men oplossen met een
raveelijzer)
- lichtkoepel: lichtdoorlatend, bolvormig of piramidaal invulelement
(uit kunststof of gelaagd glas), meestal geplaatst in een
platdakdoorbreking
- lichtsstraat: lichtkoepel met een uitgesproken lengte (kan in het dak
of tegen de woning geplaatst worden)
- dakvlakvenster: een raam in een meestal schuin vlak
in zolder licht proberen opvangen door een dakvlakvenster, dan
moet glas aan bepaalde eisen voldoen glas moet stevig zijn (als
het hagelt, mag het glas niet breken)
- trapgat: een opening in een horizontale constructie een trap
(niveauverschil)
- trappenformule: wiskundige berekening voor een goed beloopbare
en veilige trap
3
