LEWENSWETENSKAPPE GRAAD 10: OPSOMMINGS ©
ONDERWERP 5:
ONDERSTEUNINGSTELSEL IN
DIERE:
Soorte skelette:
1. Hidrostatiese skelet Hidro = water
2. Endoskelet
3. Eksoskelet Endo = binne
Ekso = buite
1. Hidrostatiese skelet
Bestaan uit ‘n vloeistofgevulde ruimte, wat deur spiere omring word.
Kom voor by ongewerwelde diere (invertebrate) met sagte liggame (jellievisse, see-anemone,
erdwurms, platwurms en rondewurms).
Voordele Nadele
Diere benodig nie ondersteuningsweefsel nie – Kan nie vining voortbeweeg nie (loop, hardloop).
leef in water, wat ondersteuning aan hul liggame
bied.
Kom slegs voor in diere wat in akwatiese of klam
omgewings voorkom.
Beperk die grootte van die dier.
Bied nie beskerming aan die dier nie.
1
, LEWENSWETENSKAPPE GRAAD 10: OPSOMMINGS ©
2. Eksoskelet
Uitwendige skelet, wat aan die buitekant van die dier se liggaam voorkom.
Word by ongewerwelde diere (invertebrate) aangetref (geleedpotiges)
Voordele Nadele
Ondersteun en beskerm onderliggende weefsels Beperk die grootte van die dier – voortbeweging
en organe teen beserings. word beperk hoe groter en swaarder die dier)
Bied aanhegtingsplek vir spiere aan die binnekant Beperk groei – chitien kan nie rek/uitsit nie – dier
van die skelet – maak vinnige beweging moontlik. moet tydens groeiperiodes sy eksoskelet afwerp.
Waar eksoskelet dun en buigbaar is, kom gewrigte Ondeurdringbaar vir gasse en spesiale
voor wat beweging moontlik maak. asemhalingsorgane met openinge na buite word
benodig.
Voorkom dat dier se liggaam te veel vog verloor
en uitdroog.
3. Endoskelet
Inwendige skelet – aan binnekant van dier se liggaam.
Bestaan hoofsaaklik uit been en kraakbeen en word by werweldiere (vertebrate) aangetref.
Voordele Nadele
Been en weefsel groei saam met die organisme. Meer kwesbaar vir uitdroging, hitte en koue.
Beskerm belangrike organe.
Verskaf strukturele steun en gee vorm aan die
liggaam.
Verskaf aanhegtingsplek vir spiere wat beweging
moontlik maak.
Gewrigte tussen bene maak liggaam buigbaar wat
beweging moontlik maak.
2
ONDERWERP 5:
ONDERSTEUNINGSTELSEL IN
DIERE:
Soorte skelette:
1. Hidrostatiese skelet Hidro = water
2. Endoskelet
3. Eksoskelet Endo = binne
Ekso = buite
1. Hidrostatiese skelet
Bestaan uit ‘n vloeistofgevulde ruimte, wat deur spiere omring word.
Kom voor by ongewerwelde diere (invertebrate) met sagte liggame (jellievisse, see-anemone,
erdwurms, platwurms en rondewurms).
Voordele Nadele
Diere benodig nie ondersteuningsweefsel nie – Kan nie vining voortbeweeg nie (loop, hardloop).
leef in water, wat ondersteuning aan hul liggame
bied.
Kom slegs voor in diere wat in akwatiese of klam
omgewings voorkom.
Beperk die grootte van die dier.
Bied nie beskerming aan die dier nie.
1
, LEWENSWETENSKAPPE GRAAD 10: OPSOMMINGS ©
2. Eksoskelet
Uitwendige skelet, wat aan die buitekant van die dier se liggaam voorkom.
Word by ongewerwelde diere (invertebrate) aangetref (geleedpotiges)
Voordele Nadele
Ondersteun en beskerm onderliggende weefsels Beperk die grootte van die dier – voortbeweging
en organe teen beserings. word beperk hoe groter en swaarder die dier)
Bied aanhegtingsplek vir spiere aan die binnekant Beperk groei – chitien kan nie rek/uitsit nie – dier
van die skelet – maak vinnige beweging moontlik. moet tydens groeiperiodes sy eksoskelet afwerp.
Waar eksoskelet dun en buigbaar is, kom gewrigte Ondeurdringbaar vir gasse en spesiale
voor wat beweging moontlik maak. asemhalingsorgane met openinge na buite word
benodig.
Voorkom dat dier se liggaam te veel vog verloor
en uitdroog.
3. Endoskelet
Inwendige skelet – aan binnekant van dier se liggaam.
Bestaan hoofsaaklik uit been en kraakbeen en word by werweldiere (vertebrate) aangetref.
Voordele Nadele
Been en weefsel groei saam met die organisme. Meer kwesbaar vir uitdroging, hitte en koue.
Beskerm belangrike organe.
Verskaf strukturele steun en gee vorm aan die
liggaam.
Verskaf aanhegtingsplek vir spiere wat beweging
moontlik maak.
Gewrigte tussen bene maak liggaam buigbaar wat
beweging moontlik maak.
2
