F1: de feodaliteit of het leenwezen
1: De feodaliteit combineert twee oudere gebruiken
Frankische Rijk
1. Beneficium (=domeinen)
Koningen vergoeden medewerkers met
landgoed
Maar…
Slechts tijdelijk: na verloop van tijd of na
dood, krijgt koning beneficium terug
2. Vazalliteit
Vrije man (=vazal) zweert trouw aan rijke
en machtige heer
In ruil…
Bescherming en levensonderhoud
8e eeuw: vazalliteit breidt zich uit
Waarom? Vrijen gebruiken bescherming van
machtig heer om koninklijke rechtspraak,
wetten en belastingen te omzeilen
Karel de grote
Verplicht vazalliteit voor alle vrije mannen
Heeft controle over kroonvazallen (= rechtstreekse vazallen)
verplicht hen om hun vazallen een koninklijke wil te doen gehoorzamen
Karolingers : ontwikkelen feodaliteit (= leenwezen)
Combinatie beneficium + vazalliteit kroonvazal krijgt beneficia (=domein)
Na dood: weer bezit van koning
Kroonvazallen geven deel van beneficium ald benificium aan hun vazallen
2. Het leencontract bestaat uit wederzijdse rechten en plichten
, Vanaf 10de eeuw: beneficium feodum, leen
Drie soorten lenen:
GRONDLEEN Grondleen = heerlijkheid of grondgebied
Elke vrije man kan leenman zijn: voor
tenure of stuk grond
AMBTSLEEN Twee soorten:
1. Ambtsgebied = ruimte waarbinnen
leenman functie kan uitoefenen (bv.
gauwen, marken, hertogdommen)
2. Geen ambtsgebied: hofambtenaren
(schenker, maarschalk, kanselier)
GELDLEEN Twee soorten:
1. Een recht (bv. tol mogen heffen)
2. Jaarlijkse som geld
Verplichtingen
LEENHEER LEENMAN
GEZAMENLIJKE Elkaar niet bevechten, beledigen, schade toebrengen.
VERPLICHTINGEN
VERPLICHTINGEN Geeft leen, beschermt tegen Trouw, advies , krijgsdienst,
aanvallers, steunt leenman escorteert, bewaakt woning
bij rechtszaken van heer, betaalt losgeld,…
BIJ NIET NALEVEN Leenman moet met hem Verliest leen
gene rekening houden
DAN: overheer leenheer
11e eeuw: gewoonte leenman van verschillende leenheren
13e eeuw: krijgs- en wachtdienst beperkt tot 40 dagen of afkopen
3. Het leenstelsel keert zich tegen de koningen
Nadelige invloed van leenstelsel op koninklijke macht
9e – 10e eeuw: onderlinge oorlogen, invallen van Vikingen en Hongaren
Koningen slagen niet in bescherming grondgebied
Leenmannen: koningen komen verplichtingen niet na
Koning heeft geen overheer leenman voelt zich ontslagen van verplichtingen
Beschouwen ambtsgebied als eigendom:
- Onafhankelijke vorstendommen
- Gedragen zich als koningen
- Proberen via oorlogen , huwelijken, nieuwe lenen grondgebied uit te breiden
NADELIGE INVLOED VOOR: FRANKRIJK DUITSLAND
e e
WANNEER? 9 – 12 eeuw 13e eeuw
1: De feodaliteit combineert twee oudere gebruiken
Frankische Rijk
1. Beneficium (=domeinen)
Koningen vergoeden medewerkers met
landgoed
Maar…
Slechts tijdelijk: na verloop van tijd of na
dood, krijgt koning beneficium terug
2. Vazalliteit
Vrije man (=vazal) zweert trouw aan rijke
en machtige heer
In ruil…
Bescherming en levensonderhoud
8e eeuw: vazalliteit breidt zich uit
Waarom? Vrijen gebruiken bescherming van
machtig heer om koninklijke rechtspraak,
wetten en belastingen te omzeilen
Karel de grote
Verplicht vazalliteit voor alle vrije mannen
Heeft controle over kroonvazallen (= rechtstreekse vazallen)
verplicht hen om hun vazallen een koninklijke wil te doen gehoorzamen
Karolingers : ontwikkelen feodaliteit (= leenwezen)
Combinatie beneficium + vazalliteit kroonvazal krijgt beneficia (=domein)
Na dood: weer bezit van koning
Kroonvazallen geven deel van beneficium ald benificium aan hun vazallen
2. Het leencontract bestaat uit wederzijdse rechten en plichten
, Vanaf 10de eeuw: beneficium feodum, leen
Drie soorten lenen:
GRONDLEEN Grondleen = heerlijkheid of grondgebied
Elke vrije man kan leenman zijn: voor
tenure of stuk grond
AMBTSLEEN Twee soorten:
1. Ambtsgebied = ruimte waarbinnen
leenman functie kan uitoefenen (bv.
gauwen, marken, hertogdommen)
2. Geen ambtsgebied: hofambtenaren
(schenker, maarschalk, kanselier)
GELDLEEN Twee soorten:
1. Een recht (bv. tol mogen heffen)
2. Jaarlijkse som geld
Verplichtingen
LEENHEER LEENMAN
GEZAMENLIJKE Elkaar niet bevechten, beledigen, schade toebrengen.
VERPLICHTINGEN
VERPLICHTINGEN Geeft leen, beschermt tegen Trouw, advies , krijgsdienst,
aanvallers, steunt leenman escorteert, bewaakt woning
bij rechtszaken van heer, betaalt losgeld,…
BIJ NIET NALEVEN Leenman moet met hem Verliest leen
gene rekening houden
DAN: overheer leenheer
11e eeuw: gewoonte leenman van verschillende leenheren
13e eeuw: krijgs- en wachtdienst beperkt tot 40 dagen of afkopen
3. Het leenstelsel keert zich tegen de koningen
Nadelige invloed van leenstelsel op koninklijke macht
9e – 10e eeuw: onderlinge oorlogen, invallen van Vikingen en Hongaren
Koningen slagen niet in bescherming grondgebied
Leenmannen: koningen komen verplichtingen niet na
Koning heeft geen overheer leenman voelt zich ontslagen van verplichtingen
Beschouwen ambtsgebied als eigendom:
- Onafhankelijke vorstendommen
- Gedragen zich als koningen
- Proberen via oorlogen , huwelijken, nieuwe lenen grondgebied uit te breiden
NADELIGE INVLOED VOOR: FRANKRIJK DUITSLAND
e e
WANNEER? 9 – 12 eeuw 13e eeuw
