1.1 Regeling en homeostase
De normaalwaarde: Het lichaam handhaaft factoren zoals de zuurstofconcentratie
en de glucoseconcentratie in het bloed. → dit hangt rond een bepaalde waarde.
Homeostase: Het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige
milieu van organismen. → vorm van zelfregulatie van een organisme.
Negatieve terugkoppeling: Wanneer een toename van het resultaat voor een remming van
het proces zorgt.
Positieve terugkoppeling: Wanneer een toename van het resultaat het proces versterkt.
Bij de meeste meercellige organismen hebben de meeste cellen geen direct
contact met het uitwendig milieu. → de omgeving.
De inhoud van organen hoort bij het uitwendig milieu. Weefselvloeistof en bloed vormen
samen het inwendig milieu.
1.2 Hormonale regulatie
Hormoonklieren (endocriene klieren) geven hormonen af aan het bloed.
Zweet en speekselklieren (exocriene klieren) geven hun product af via een afvoerbuis.
Hormonen zijn alleen werkzaam in organen waarvan de cellen receptoren
bezitten waaraan het hormoon kan binden. → doelwitorganen.
Hormonen die door doelwitorganen worden opgenomen, in het cytoplasma komen en binden
aan een repressoreiwit laten een hormoon receptorcomplex ontstaan.
Wanneer een signaal via meerdere schakels in de cel wordt doorgegeven spreek je van een
cascade.
Hypothalamus: controleert homeostatische regelmechanismen en bestuurt het
hormoonstelsel doordat neuronen neurohormonen produceren en afgeven.
→ neurosecretie.
Hypofyse: produceert hormonen die de werking van andere hormoonklieren beïnvloeden.
Hypofyseachterkwab: Geeft neurohormonen af die worden geproduceerd door de
hypothalamus.
● Oxytocine: Stimuleert het ontstaan van weeën bij de geboorte.
● ADH: Regelt de resorptie van water in de nieren bij de vorming van urine.
, Hypofysevoorkwab:
● Groeihormoon: Regelt de groei en ontwikkeling.
● Prolactine: Stimuleert de productie van melk.
● Thyreoïdstimulerend hormoon: Reguleert de schildklier.
● FSH en LH: Reguleren processen in de ovaria en de testes.
● Adrenocorticotroop hormoon: Stimuleert de bijnierschors tot de afgifte van cortisol.
Schildklier:
● Thyroxine: Stimuleert de stofwisseling.
● TRF: Stimuleert de afgifte van TSH door de hypofysevoorkwab.
● TSH: Stimuleert de vorming van schildklierweefsel en de productie van tyroxine.
● Thyroxine: Remt de productie van TRF en TSH.
Spijsverteringshormonen worden geproduceerd door endocriene cellen in de alvleesklier
en maag-en darmwand.
Eilandjes van Langerhans: Produceren insuline en glucagon in de alvleesklier.
● Insuline: Versnelt het transport van glucose.
● Glucagon: Stimuleert de omzetting van glycogeen in de lever en spieren in glucose.
Wanneer hormonen worden gevormd door neuronen noem je deze neurohormonen.
Inhibiting hormonen (IH): Zorgen ervoor dat de endocriene cellen in de hypofyse kwab
geen hormonen meer produceren.
Releasing hormonen (RH): Stimuleren de endocriene cellen in de hypofyse kwab om
hormonen te produceren.
De nieren produceren epo → stimuleert de productie van rode bloedcellen.
Het bijniermerg produceert in stressvolle situaties adrenaline → bevordert de
stofwisseling.
De bijnierschors produceert cortisol → onderdrukt de activiteit van het
afweersysteem.
De glucoseconcentratie noem je ook wel de bloedsuikerspiegel.
1.3 Hormonale regulatie
Uitlopers:
● Dendrieten: Uitlopers die impulsen naar het cellichaam toe geleiden.
● Axonen: Uitlopers die impulsen van het cellichaam af geleiden.
● Myelineschede: Isolerende laag om axonen → gevormd door cellen van
Schwann.
● Cell junction: De verbinding tussen cellen in meercellige organismen.
De normaalwaarde: Het lichaam handhaaft factoren zoals de zuurstofconcentratie
en de glucoseconcentratie in het bloed. → dit hangt rond een bepaalde waarde.
Homeostase: Het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige
milieu van organismen. → vorm van zelfregulatie van een organisme.
Negatieve terugkoppeling: Wanneer een toename van het resultaat voor een remming van
het proces zorgt.
Positieve terugkoppeling: Wanneer een toename van het resultaat het proces versterkt.
Bij de meeste meercellige organismen hebben de meeste cellen geen direct
contact met het uitwendig milieu. → de omgeving.
De inhoud van organen hoort bij het uitwendig milieu. Weefselvloeistof en bloed vormen
samen het inwendig milieu.
1.2 Hormonale regulatie
Hormoonklieren (endocriene klieren) geven hormonen af aan het bloed.
Zweet en speekselklieren (exocriene klieren) geven hun product af via een afvoerbuis.
Hormonen zijn alleen werkzaam in organen waarvan de cellen receptoren
bezitten waaraan het hormoon kan binden. → doelwitorganen.
Hormonen die door doelwitorganen worden opgenomen, in het cytoplasma komen en binden
aan een repressoreiwit laten een hormoon receptorcomplex ontstaan.
Wanneer een signaal via meerdere schakels in de cel wordt doorgegeven spreek je van een
cascade.
Hypothalamus: controleert homeostatische regelmechanismen en bestuurt het
hormoonstelsel doordat neuronen neurohormonen produceren en afgeven.
→ neurosecretie.
Hypofyse: produceert hormonen die de werking van andere hormoonklieren beïnvloeden.
Hypofyseachterkwab: Geeft neurohormonen af die worden geproduceerd door de
hypothalamus.
● Oxytocine: Stimuleert het ontstaan van weeën bij de geboorte.
● ADH: Regelt de resorptie van water in de nieren bij de vorming van urine.
, Hypofysevoorkwab:
● Groeihormoon: Regelt de groei en ontwikkeling.
● Prolactine: Stimuleert de productie van melk.
● Thyreoïdstimulerend hormoon: Reguleert de schildklier.
● FSH en LH: Reguleren processen in de ovaria en de testes.
● Adrenocorticotroop hormoon: Stimuleert de bijnierschors tot de afgifte van cortisol.
Schildklier:
● Thyroxine: Stimuleert de stofwisseling.
● TRF: Stimuleert de afgifte van TSH door de hypofysevoorkwab.
● TSH: Stimuleert de vorming van schildklierweefsel en de productie van tyroxine.
● Thyroxine: Remt de productie van TRF en TSH.
Spijsverteringshormonen worden geproduceerd door endocriene cellen in de alvleesklier
en maag-en darmwand.
Eilandjes van Langerhans: Produceren insuline en glucagon in de alvleesklier.
● Insuline: Versnelt het transport van glucose.
● Glucagon: Stimuleert de omzetting van glycogeen in de lever en spieren in glucose.
Wanneer hormonen worden gevormd door neuronen noem je deze neurohormonen.
Inhibiting hormonen (IH): Zorgen ervoor dat de endocriene cellen in de hypofyse kwab
geen hormonen meer produceren.
Releasing hormonen (RH): Stimuleren de endocriene cellen in de hypofyse kwab om
hormonen te produceren.
De nieren produceren epo → stimuleert de productie van rode bloedcellen.
Het bijniermerg produceert in stressvolle situaties adrenaline → bevordert de
stofwisseling.
De bijnierschors produceert cortisol → onderdrukt de activiteit van het
afweersysteem.
De glucoseconcentratie noem je ook wel de bloedsuikerspiegel.
1.3 Hormonale regulatie
Uitlopers:
● Dendrieten: Uitlopers die impulsen naar het cellichaam toe geleiden.
● Axonen: Uitlopers die impulsen van het cellichaam af geleiden.
● Myelineschede: Isolerende laag om axonen → gevormd door cellen van
Schwann.
● Cell junction: De verbinding tussen cellen in meercellige organismen.
