Maatschappijleer Parlementaire democratie, h1!
Belangrijke beslissingen in Nederland worden genomen door het parlement en de regering.
Politiek: het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen (beslissingen veel invloed op ons
leven). Zaken die van algemeen belang zijn, omdat veel mensen er nu of later mee te maken krijgen.
Op gebied van:
- Welvaart; Bijv. zorg voldoende banen jongeren.
- Volksgezondheid; Bijv. wegwerken van wachtlijsten in de ziekenhuizen.
- Infrastructuur; Bijv. aanleg en onderhoud van bruggen, wegen en dijken.
- Onderwijs; Bijv. veranderen van examen eisen voor havo en vwo.
- Buitenlandse betrekkingen; Bijv. uitzenden van militairen voor een vredesmissie.
- Openbare orde en veiligheid; Bijv. inzetten meer politieagenten(bestrijding criminaliteit).
Om deze zaken te regelen is geld nodig, daarom belasting. Je beslist indirect mee over besteding van
belastinggeld, politici beslissen hierover.
Een democratie: een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de
politieke besluitvorming.
Overblijfsel van directe democratie is het referendum: kiesgerechtigde burgers gaan hierbij
rechtstreeks stemmen over een politiek vraagstuk of wetvoorstel (Bijv. Nederlanders die stemde op
Europese wet voorstel).
We spreken bij indirecte democratie (Bijv. Nederland) ook wel van een parlementaire democratie,
omdat de gekozen vertegenwoordigers samen het parlement vormen.
Rechtsstaat met zijn grondrechten vormt het fundament van onze democratie. Belangrijkste
kenmerken die in Nederland zijn vastgesteld in de grondwet:
Burgers hebben politieke grondrechten:
- Vanaf 18 recht om te kiezen en verkozen te worden.
- Iedereen politieke partij of vereniging oprichten.
- Iedereen mag demonstreren of op een andere manier zijn mening uiten.
Over de politieke besluitvorming staan belangrijke regels in de grondwet:
- Regering en parlement maken samen de wetten.
- Wetten gaan pas gelden als meerderheid in het parlement daartoe besluit.
Ondanks het meerderheidsprincipe houdt een democratie rekening met rechten en
minderheden (grondrechten kunnen niet zomaar worden afgeschaft, al wil meerderheid het).
Er is persvrijheid. Geen toestemming nodig over wat journalisten willen berichten en op
welke manier ze dat doen (burger hierdoor effectief invloed kan uitoefenen op politiek als je
beschikt over betrouwbare en onafhankelijke informatie).
Nederlands in 1848 grondwetswijziging, macht niet meer bij koning, maar bij de gekozen
volksvertegenwoordigers. 1917 algemeen kiesrecht (mannen), 1919 (vrouwen). Ook landen die
democratie en dictatoriale kenmerken hebben (rusland).
, Dictatuur: alle macht in handen van één persoon of een kleien groep mensen (Bijv. Saudi-
Arabië).Dictaturen zoals alleenheerschappij van personen, maar je hebt ook dictaturen die gebaseerd
zijn op een ideologie (Bijv. Korea, Cuba). In die landen heeft communistische partij alle macht en
hebben burgers weinig tot geen individuele vrijheid. Sommige landen hebben ook fascistische
partijen aan de macht (Bijv. Duitsland, Italië). Fascisten zijn sterk nationalistisch en wijzen democratie
af. Andere vorm is de religieuze dictatuur (Bijv. Iran). Machtsuitoefening volledig gebaseerd op de
islamitische wetgeving (sharia). Volk kiest president en parlement, maar voor alle politieke besluiten
goedkeuring nodig van niet-gekozen geestelijke leiders. Militaire dictaturen (Bijv. in Birma) leger had
alle macht.
Dictaturen komen meestal tot stand na een staatsgreep, waarbij dictator met behulp van het leger
de macht grijpt. Dictaturen hebben meestal de volgende kenmerken:
- Machtenscheiding ontbreekt, want alles is in handen van één groep of een kleine groep.
Burgers te maken met willekeur machthebber(s). Als zij zichzelf slecht behandeld voelen
door overheid, ka niet naar rechter. Rechters gecontroleerd door diezelfde machthebbers.
- Grondrechten worden niet gerespecteerd. Burgers hebben geen recht op vrije meningsuiting
en geen mogelijkheid om te protesteren tegen overheidsbesluiten. Critici en politieke
tegenstanders kans om gemarteld, gevangengezet of vermoord te worden.
- Bestaat geen vrije pers. Journalisten in problemen als ze kritisch berichten over
machthebbers. Overheidscontrole van de media noemen we censuur.
- Oppositiepartij vaak verboden. Lopen vaak kans om gearresteerd te worden, daarom
vluchten.
- Grote politieke rol voor militairen. Om verzet met volk te kunnen onderdrukken, heeft
regering steun nodig van leger.
- Sprake van verkiezingsfraude. Verbieden soms andere partijen of intimideren kiezers.
- Regering snel en efficiënt besluiten nemen over zaken als werkgelegenheid, onderwijs en
gezondheidszorg, niet of nauwelijks oppositie.
Maatschappijleer Parlementaire democratie, h2!
Belangrijke beslissingen in Nederland worden genomen door het parlement en de regering.
Politiek: het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen (beslissingen veel invloed op ons
leven). Zaken die van algemeen belang zijn, omdat veel mensen er nu of later mee te maken krijgen.
Op gebied van:
- Welvaart; Bijv. zorg voldoende banen jongeren.
- Volksgezondheid; Bijv. wegwerken van wachtlijsten in de ziekenhuizen.
- Infrastructuur; Bijv. aanleg en onderhoud van bruggen, wegen en dijken.
- Onderwijs; Bijv. veranderen van examen eisen voor havo en vwo.
- Buitenlandse betrekkingen; Bijv. uitzenden van militairen voor een vredesmissie.
- Openbare orde en veiligheid; Bijv. inzetten meer politieagenten(bestrijding criminaliteit).
Om deze zaken te regelen is geld nodig, daarom belasting. Je beslist indirect mee over besteding van
belastinggeld, politici beslissen hierover.
Een democratie: een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de
politieke besluitvorming.
Overblijfsel van directe democratie is het referendum: kiesgerechtigde burgers gaan hierbij
rechtstreeks stemmen over een politiek vraagstuk of wetvoorstel (Bijv. Nederlanders die stemde op
Europese wet voorstel).
We spreken bij indirecte democratie (Bijv. Nederland) ook wel van een parlementaire democratie,
omdat de gekozen vertegenwoordigers samen het parlement vormen.
Rechtsstaat met zijn grondrechten vormt het fundament van onze democratie. Belangrijkste
kenmerken die in Nederland zijn vastgesteld in de grondwet:
Burgers hebben politieke grondrechten:
- Vanaf 18 recht om te kiezen en verkozen te worden.
- Iedereen politieke partij of vereniging oprichten.
- Iedereen mag demonstreren of op een andere manier zijn mening uiten.
Over de politieke besluitvorming staan belangrijke regels in de grondwet:
- Regering en parlement maken samen de wetten.
- Wetten gaan pas gelden als meerderheid in het parlement daartoe besluit.
Ondanks het meerderheidsprincipe houdt een democratie rekening met rechten en
minderheden (grondrechten kunnen niet zomaar worden afgeschaft, al wil meerderheid het).
Er is persvrijheid. Geen toestemming nodig over wat journalisten willen berichten en op
welke manier ze dat doen (burger hierdoor effectief invloed kan uitoefenen op politiek als je
beschikt over betrouwbare en onafhankelijke informatie).
Nederlands in 1848 grondwetswijziging, macht niet meer bij koning, maar bij de gekozen
volksvertegenwoordigers. 1917 algemeen kiesrecht (mannen), 1919 (vrouwen). Ook landen die
democratie en dictatoriale kenmerken hebben (rusland).
, Dictatuur: alle macht in handen van één persoon of een kleien groep mensen (Bijv. Saudi-
Arabië).Dictaturen zoals alleenheerschappij van personen, maar je hebt ook dictaturen die gebaseerd
zijn op een ideologie (Bijv. Korea, Cuba). In die landen heeft communistische partij alle macht en
hebben burgers weinig tot geen individuele vrijheid. Sommige landen hebben ook fascistische
partijen aan de macht (Bijv. Duitsland, Italië). Fascisten zijn sterk nationalistisch en wijzen democratie
af. Andere vorm is de religieuze dictatuur (Bijv. Iran). Machtsuitoefening volledig gebaseerd op de
islamitische wetgeving (sharia). Volk kiest president en parlement, maar voor alle politieke besluiten
goedkeuring nodig van niet-gekozen geestelijke leiders. Militaire dictaturen (Bijv. in Birma) leger had
alle macht.
Dictaturen komen meestal tot stand na een staatsgreep, waarbij dictator met behulp van het leger
de macht grijpt. Dictaturen hebben meestal de volgende kenmerken:
- Machtenscheiding ontbreekt, want alles is in handen van één groep of een kleine groep.
Burgers te maken met willekeur machthebber(s). Als zij zichzelf slecht behandeld voelen
door overheid, ka niet naar rechter. Rechters gecontroleerd door diezelfde machthebbers.
- Grondrechten worden niet gerespecteerd. Burgers hebben geen recht op vrije meningsuiting
en geen mogelijkheid om te protesteren tegen overheidsbesluiten. Critici en politieke
tegenstanders kans om gemarteld, gevangengezet of vermoord te worden.
- Bestaat geen vrije pers. Journalisten in problemen als ze kritisch berichten over
machthebbers. Overheidscontrole van de media noemen we censuur.
- Oppositiepartij vaak verboden. Lopen vaak kans om gearresteerd te worden, daarom
vluchten.
- Grote politieke rol voor militairen. Om verzet met volk te kunnen onderdrukken, heeft
regering steun nodig van leger.
- Sprake van verkiezingsfraude. Verbieden soms andere partijen of intimideren kiezers.
- Regering snel en efficiënt besluiten nemen over zaken als werkgelegenheid, onderwijs en
gezondheidszorg, niet of nauwelijks oppositie.
Maatschappijleer Parlementaire democratie, h2!
