MODULE 1
Verschil tussen publiek Het recht wordt klassiek ingedeeld in 2 belangrijke takken:
en privaat recht het publiekrecht en het privaat recht. Hier ziCen belangrijke
verschillen tussen.
Verschil 1:
Publiek recht is ver/caal: de overheid weegt op de burgers
Privaatrecht is horizontaal: dit regelt de verhoudingen tussen
burgers
Verschil 2:
Publiek recht: richt zich op het algemeen belang
Privaatrecht: hier gaat het niet om het algemeen belang maar
over het privaat belang
Verschil 3:
Publiek recht: dwingend recht
Privaatrecht: kan ook optreden als aanvullend recht
Is (consGtuGoneel) Het strafrecht en cons/tu/oneel strafrecht is een publiek
strafrecht publiekrecht recht.
of privaat recht?
Het is dus een overheidsrecht. Dit betekent dat de overheid
verantwoordelijk is over bv de poli/e, minister van jus//e etc.
De overheid hee@ maw de hele strafrechtelijke keten in
handen.
Het is ook publiek aangezien het in het teken staat van het
algemeen belang
Wat is het verschil Er zijn 2 belangrijke takken in het publieke strafrecht,
tussen het materieële namelijk het materieel strafrecht en het formele strafrecht
en formele strafrecht?
Verschil 1: doelgroep
Materieel strafrecht: de burger, de hele bevolking
Formeel strafrecht: de overheid (poli/e, parket en rechters).
Die zijn degene die het materiële strafrecht in de dagelijkse
prak/jk moeten toepassen
Verschil 2: inhoudelijk
Materieel strafrecht: inhoudelijke vanzelfsprekenheid de
essen/ële waarden
Formeel strafrecht: spelregels om waarheid te vinden met
respect voor de grondrechten en mensenrechten
Verschil 3: sancGe
, Materieel strafrecht: straf, deze straf vind je ook terug in het
materiële strafrecht
Formeel strafrecht: indien er een sanc/e is (niet al/jd) dan is er
sprake van nie/gheid, onrechtma/g bewijs of onontvankelijke
strafvordering. Dit hangt af van welke spelregel er niet gevolgd
is
Verschil 4: belangrijke bron
Materieel strafrecht: strafwetboek, en voor cons/tu/onele
beginselen Grondwet, EVRM etc
Formeel strafrecht: wetboek van strafvordering en voor
cons/tu/onele beginselen Grondwet, EVRM etc
Wat is het Dit wordt ook wel het weJgheidsbeginsel genoemd. Het
legaliteitsbeginsel? betekent dat niemand kan worden gestra@ voor een gedraging
die niet vooraf weKelijk straLaar is gesteld: geen straf zonder
wet, geen misdrijf zonder wet. Hierdoor wordt de burger
beschermd door de willekeur van de overheid.
Het begrip ‘legaliteitsbeginsel’ staat niet leKerlijk in de
Grondwet, maar is een juridische term die door juristen wordt
gebruikt om dit principe aan te duiden.
Hierdoor is niet elk gedrag straLaar: burgers zijn in principe
vrij om te doen wat zij willen, tenzij een gedraging uitdrukkelijk
door de wet verboden en straLaar is gesteld.
Wat zijn de 4 belangrijke 1. Niet retro-activiteit van de strafwet
gevolgen van het
legaliteitsbeginsel? 2. Wetgevende macht beslist
3. Wet als enige bron van het Belgische straf(proces)recht
4. Is geen strafrecht, omdat de wet het zegt
Omschrijf de relaGe Van alle gedragsregels die wij kennen, wordt slechts een deel
tussen strafrechtelijke juridisch geregeld, en slechts een beperkt deel daarvan wordt
en sociale normen ook in het strafrecht opgenomen. Sociale normen en
rechtsnormen vallen niet noodzakelijk samen: een rechtsnorm
is niet al/jd een sociale norm, een sociale norm is niet al/jd
een rechtsnorm, en een rechtsnorm is niet al/jd een
strafrechtsnorm.
Kenmerkend voor een strafrechtsnorm is dat de overtreding
ervan aanleiding gee@ tot een nega/eve reac/e (straf). Het
strafrecht is daarbij normhandhavend recht: het legt niet
, expliciet alle normen van de samenleving vast, maar gee@ in
de wet een duidelijke omschrijving van normoverschrijdend
gedrag en de daarbij horende straf. Op die manier probeert het
strafrecht de belangrijkste maatschappelijke normen af te
dwingen, bijvoorbeeld “je mag niet verkrachten”.
Wat is de definiGe van Een misdrijf is een gedrag of verzuim waarvoor de wet een
een misdrijf en het straf voorziet. Dit volgt uit het legaliteitsbeginsel: nullum
belang van de wet crimen, nulla poena sine lege. Alleen gedragingen die vooraf
hierbij? weKelijk straLaar zijn gesteld, kunnen bestra@ worden. Het
legaliteitsbeginsel beschermt burgers tegen willekeur van de
overheid en garandeert rechtszekerheid.
Wat zijn de Een misdrijf moet een materieel en formeel element hebben
bestandsdelen van een om te kunnen spreken over een misdrijf.
misdrijf? Het materiële element verwijst naar de uiterlijke vorm van het
misdrijf, en dus het gedrag of verzuim. Bijvoorbeeld, als er
sprake is van een moord, moet er ook een dode zijn.
Het morele element verwijst naar de schuldvorm van het
misdrijf en wetens willens een misdrijf plegen.
Het volstaat in ons strafrecht dus niet dat je iets doet dat
schade aanricht om onmiddellijk schuldig te zijn aan een
misdrijf.
Is het Belgisch Het Belgisch consGtuGoneel strafrecht is een schuldstrafrecht
consGtuGoneel en geen pechstrafrecht.
strafrecht een Het volstaat niet dat iemand schade veroorzaakt om straLaar
pechstrafrecht of te zijn: er moet al/jd een moreel element aanwezig zijn. Dat
schuldstrafrecht? betekent dat het misdrijf wetens en willens gepleegd moet
zijn.
Bijvoorbeeld wie per ongeluk een bloempot laat vallen die
iemand doodt, is geen moordenaar, omdat het moreel element
ontbreekt. Zonder bewuste schuld is er dus geen misdrijf.
Het vermoeden van onschuld en de bewijslast bij de overheid
versterken dit principe.
Wat is het belang en de Straf is, in essen/e, lijden ter vergelding van schuld en is dus
essenGe van straf in het m.a.w. leedtoevoeging. In de tweede hel@ van de 19de eeuw
consGtuGoneel zei de filosoof Nietzsche dat het wezen van straf bestaat uit de
strafrecht? gekanaliseerde wraak van de gemeenschap (en het
slachtoffer) als herstel voor het misdrijf. Straf is dus
compenserend leed en dient als vergelding. Daarnaast hee@
straf ook een prevenGeve funcGe. Bij algemene prevenGe
hoopt de overheid dat bestraffing een afschrikkend effect hee@
op de hele samenleving en zo criminaliteit voorkomt. Speciale
prevenGe richt zich dan weer op de dader zelf, in de hoop dat
hij geen nieuwe straLare feiten zal plegen.
, Uit deze idee van leedtoevoeging vloeien 4 belangrijke
gevolgen voort. Ten eerste is het strafrecht een noodzakelijk
kwaad (subsidiariteit): de overheid mag alleen leed
toebrengen wanneer andere middelen niet volstaan. Ten
tweede moet de straf proporGoneel zijn: de ernst van de straf
moet overeenstemmen met de ernst van het misdrijf. Ten
derde is het strafrecht een schuldstrafrecht en geen
pechstrafrecht: er moet al/jd een moreel element aanwezig
zijn. Tot slot is het strafrecht legiGem geweld. LegiGem geweld
wil zeggen dat het rechtvaardig geweld is, het belangen dient
die noodzakelijk zijn en het gebeurt in navolging van geweld.
Waarom moet het Omdat het strafrecht leedtoevoeging met zich meebrengt.
strafrecht, in navolging
van een consGtuGoneel De legi/miteit is erg belangrijk. Het is belangrijk dat het gezag
perspecGef, legiGem en door de burgers aanvaard wordt vanuit overtuiging. Ze aanzien
procedureel het dan als aanvaardbaar of terecht gezag. Dit betekent dus
rechtvaardig zijn? govern by consent. De burgers moeten overtuigd zijn dat
datgene dat de overheidsactoren doen rechtvaardig en
belangrijk is.
Om legi/miteit te bereiken moeten burgers procedurele
vaardigheid ervaren. Dit bepaalt hun visie, medewerking en
aanvaarding van gezag.
Hierbij zijn 4 principes van belang. Allereerst is het belangrijk
dat de burger een stem hee@ en dus ook recht hee@ op
verdediging. Ten tweede is het belangrijk dat gerechtelijke
actoren neutraal, transparant en accountable handelen. Ten
derde is het belangrijk dat gerechtelijke actoren burgers
behandelen met waardigheid en respect. En ten laatste
moeten burgers vertrouwen hebben (in de mo/even) van
gerechtelijke actoren.
Wat zijn de 2 funcGes Instrumentele func/e en intrinsieke func/e
van strafrecht?
Wat is de instrumentele Dit deel van de func/e van straf(proces)recht verwijst naar het
funcGe van het recht? feit dat het strafrecht een beleidsinstrument van de overheid
om normconform gedrag af te dwingen door leed toe te
brengen. Het is dus een soort repressieapparaat.
Het is m.a.w. een middel of beleidsinstrument van de overheid
om maatschappelijke orde, veiligheid en collec/eve belangen
te beschermen.
Het is gelegi/meerd door de grondwet, hier staan namelijk
heel wat bepalingen in zoals weKen over de doodstraf maar
ook de actoren die de repressie mogen uitvoeren.
Verschil tussen publiek Het recht wordt klassiek ingedeeld in 2 belangrijke takken:
en privaat recht het publiekrecht en het privaat recht. Hier ziCen belangrijke
verschillen tussen.
Verschil 1:
Publiek recht is ver/caal: de overheid weegt op de burgers
Privaatrecht is horizontaal: dit regelt de verhoudingen tussen
burgers
Verschil 2:
Publiek recht: richt zich op het algemeen belang
Privaatrecht: hier gaat het niet om het algemeen belang maar
over het privaat belang
Verschil 3:
Publiek recht: dwingend recht
Privaatrecht: kan ook optreden als aanvullend recht
Is (consGtuGoneel) Het strafrecht en cons/tu/oneel strafrecht is een publiek
strafrecht publiekrecht recht.
of privaat recht?
Het is dus een overheidsrecht. Dit betekent dat de overheid
verantwoordelijk is over bv de poli/e, minister van jus//e etc.
De overheid hee@ maw de hele strafrechtelijke keten in
handen.
Het is ook publiek aangezien het in het teken staat van het
algemeen belang
Wat is het verschil Er zijn 2 belangrijke takken in het publieke strafrecht,
tussen het materieële namelijk het materieel strafrecht en het formele strafrecht
en formele strafrecht?
Verschil 1: doelgroep
Materieel strafrecht: de burger, de hele bevolking
Formeel strafrecht: de overheid (poli/e, parket en rechters).
Die zijn degene die het materiële strafrecht in de dagelijkse
prak/jk moeten toepassen
Verschil 2: inhoudelijk
Materieel strafrecht: inhoudelijke vanzelfsprekenheid de
essen/ële waarden
Formeel strafrecht: spelregels om waarheid te vinden met
respect voor de grondrechten en mensenrechten
Verschil 3: sancGe
, Materieel strafrecht: straf, deze straf vind je ook terug in het
materiële strafrecht
Formeel strafrecht: indien er een sanc/e is (niet al/jd) dan is er
sprake van nie/gheid, onrechtma/g bewijs of onontvankelijke
strafvordering. Dit hangt af van welke spelregel er niet gevolgd
is
Verschil 4: belangrijke bron
Materieel strafrecht: strafwetboek, en voor cons/tu/onele
beginselen Grondwet, EVRM etc
Formeel strafrecht: wetboek van strafvordering en voor
cons/tu/onele beginselen Grondwet, EVRM etc
Wat is het Dit wordt ook wel het weJgheidsbeginsel genoemd. Het
legaliteitsbeginsel? betekent dat niemand kan worden gestra@ voor een gedraging
die niet vooraf weKelijk straLaar is gesteld: geen straf zonder
wet, geen misdrijf zonder wet. Hierdoor wordt de burger
beschermd door de willekeur van de overheid.
Het begrip ‘legaliteitsbeginsel’ staat niet leKerlijk in de
Grondwet, maar is een juridische term die door juristen wordt
gebruikt om dit principe aan te duiden.
Hierdoor is niet elk gedrag straLaar: burgers zijn in principe
vrij om te doen wat zij willen, tenzij een gedraging uitdrukkelijk
door de wet verboden en straLaar is gesteld.
Wat zijn de 4 belangrijke 1. Niet retro-activiteit van de strafwet
gevolgen van het
legaliteitsbeginsel? 2. Wetgevende macht beslist
3. Wet als enige bron van het Belgische straf(proces)recht
4. Is geen strafrecht, omdat de wet het zegt
Omschrijf de relaGe Van alle gedragsregels die wij kennen, wordt slechts een deel
tussen strafrechtelijke juridisch geregeld, en slechts een beperkt deel daarvan wordt
en sociale normen ook in het strafrecht opgenomen. Sociale normen en
rechtsnormen vallen niet noodzakelijk samen: een rechtsnorm
is niet al/jd een sociale norm, een sociale norm is niet al/jd
een rechtsnorm, en een rechtsnorm is niet al/jd een
strafrechtsnorm.
Kenmerkend voor een strafrechtsnorm is dat de overtreding
ervan aanleiding gee@ tot een nega/eve reac/e (straf). Het
strafrecht is daarbij normhandhavend recht: het legt niet
, expliciet alle normen van de samenleving vast, maar gee@ in
de wet een duidelijke omschrijving van normoverschrijdend
gedrag en de daarbij horende straf. Op die manier probeert het
strafrecht de belangrijkste maatschappelijke normen af te
dwingen, bijvoorbeeld “je mag niet verkrachten”.
Wat is de definiGe van Een misdrijf is een gedrag of verzuim waarvoor de wet een
een misdrijf en het straf voorziet. Dit volgt uit het legaliteitsbeginsel: nullum
belang van de wet crimen, nulla poena sine lege. Alleen gedragingen die vooraf
hierbij? weKelijk straLaar zijn gesteld, kunnen bestra@ worden. Het
legaliteitsbeginsel beschermt burgers tegen willekeur van de
overheid en garandeert rechtszekerheid.
Wat zijn de Een misdrijf moet een materieel en formeel element hebben
bestandsdelen van een om te kunnen spreken over een misdrijf.
misdrijf? Het materiële element verwijst naar de uiterlijke vorm van het
misdrijf, en dus het gedrag of verzuim. Bijvoorbeeld, als er
sprake is van een moord, moet er ook een dode zijn.
Het morele element verwijst naar de schuldvorm van het
misdrijf en wetens willens een misdrijf plegen.
Het volstaat in ons strafrecht dus niet dat je iets doet dat
schade aanricht om onmiddellijk schuldig te zijn aan een
misdrijf.
Is het Belgisch Het Belgisch consGtuGoneel strafrecht is een schuldstrafrecht
consGtuGoneel en geen pechstrafrecht.
strafrecht een Het volstaat niet dat iemand schade veroorzaakt om straLaar
pechstrafrecht of te zijn: er moet al/jd een moreel element aanwezig zijn. Dat
schuldstrafrecht? betekent dat het misdrijf wetens en willens gepleegd moet
zijn.
Bijvoorbeeld wie per ongeluk een bloempot laat vallen die
iemand doodt, is geen moordenaar, omdat het moreel element
ontbreekt. Zonder bewuste schuld is er dus geen misdrijf.
Het vermoeden van onschuld en de bewijslast bij de overheid
versterken dit principe.
Wat is het belang en de Straf is, in essen/e, lijden ter vergelding van schuld en is dus
essenGe van straf in het m.a.w. leedtoevoeging. In de tweede hel@ van de 19de eeuw
consGtuGoneel zei de filosoof Nietzsche dat het wezen van straf bestaat uit de
strafrecht? gekanaliseerde wraak van de gemeenschap (en het
slachtoffer) als herstel voor het misdrijf. Straf is dus
compenserend leed en dient als vergelding. Daarnaast hee@
straf ook een prevenGeve funcGe. Bij algemene prevenGe
hoopt de overheid dat bestraffing een afschrikkend effect hee@
op de hele samenleving en zo criminaliteit voorkomt. Speciale
prevenGe richt zich dan weer op de dader zelf, in de hoop dat
hij geen nieuwe straLare feiten zal plegen.
, Uit deze idee van leedtoevoeging vloeien 4 belangrijke
gevolgen voort. Ten eerste is het strafrecht een noodzakelijk
kwaad (subsidiariteit): de overheid mag alleen leed
toebrengen wanneer andere middelen niet volstaan. Ten
tweede moet de straf proporGoneel zijn: de ernst van de straf
moet overeenstemmen met de ernst van het misdrijf. Ten
derde is het strafrecht een schuldstrafrecht en geen
pechstrafrecht: er moet al/jd een moreel element aanwezig
zijn. Tot slot is het strafrecht legiGem geweld. LegiGem geweld
wil zeggen dat het rechtvaardig geweld is, het belangen dient
die noodzakelijk zijn en het gebeurt in navolging van geweld.
Waarom moet het Omdat het strafrecht leedtoevoeging met zich meebrengt.
strafrecht, in navolging
van een consGtuGoneel De legi/miteit is erg belangrijk. Het is belangrijk dat het gezag
perspecGef, legiGem en door de burgers aanvaard wordt vanuit overtuiging. Ze aanzien
procedureel het dan als aanvaardbaar of terecht gezag. Dit betekent dus
rechtvaardig zijn? govern by consent. De burgers moeten overtuigd zijn dat
datgene dat de overheidsactoren doen rechtvaardig en
belangrijk is.
Om legi/miteit te bereiken moeten burgers procedurele
vaardigheid ervaren. Dit bepaalt hun visie, medewerking en
aanvaarding van gezag.
Hierbij zijn 4 principes van belang. Allereerst is het belangrijk
dat de burger een stem hee@ en dus ook recht hee@ op
verdediging. Ten tweede is het belangrijk dat gerechtelijke
actoren neutraal, transparant en accountable handelen. Ten
derde is het belangrijk dat gerechtelijke actoren burgers
behandelen met waardigheid en respect. En ten laatste
moeten burgers vertrouwen hebben (in de mo/even) van
gerechtelijke actoren.
Wat zijn de 2 funcGes Instrumentele func/e en intrinsieke func/e
van strafrecht?
Wat is de instrumentele Dit deel van de func/e van straf(proces)recht verwijst naar het
funcGe van het recht? feit dat het strafrecht een beleidsinstrument van de overheid
om normconform gedrag af te dwingen door leed toe te
brengen. Het is dus een soort repressieapparaat.
Het is m.a.w. een middel of beleidsinstrument van de overheid
om maatschappelijke orde, veiligheid en collec/eve belangen
te beschermen.
Het is gelegi/meerd door de grondwet, hier staan namelijk
heel wat bepalingen in zoals weKen over de doodstraf maar
ook de actoren die de repressie mogen uitvoeren.
