Zenuwstelsel en zintuigen – visueel
VISUEEL SYSTEEM
1. HET ELEKTROMAGNETISCH SPECTRUM
Licht
- Klein deel van elektromagnetische spectrum
o Golflengte: 400 – 700 nm
o 1 nm = 10-9
Kleur en golflengte
- Tint varieert continu met golflengte
o Violet: ± 400 nm
o Rood: ± 650 nm
- Lichtgolven zelf zijn niet gekleurd
- Kleurwaarneming = interpretatie van visuele systeem
1
, Zenuwstelsel en zintuigen – visueel
2. OGEN DIE LICHT CAPTEREN
Anatomie van het oog
- Hoornvlies (cornea):
o Transparant, geen bloedvaten
o Sterk gebogen
o Krachtigste brekende oppervlak
o Bevat sensorische zenuwuiteinden
- Voorste oogkamer:
o Gevuld met kamerwater
o Voorziet hoornvlies en lens van O2 en voedingsstoffen
- Lens:
o Transparant, geen bloedvaten
o Verandert van vorm door ciliaire spieren voor accommodatie (focusverandering)
- Pupil: opening in iris die hoeveelheid licht reguleert (die netvlies bereikt via pupilreflex)
- Iris: spierstructuur die kleur van oog bepaalt en grootte van pupil regelt
- Achterste oogkamer (glasvochtkamer): gevuld met gelachtig glasvocht tussen lens en netvlies
- Netvlies (retina): waar lichtenergie wordt omgezet in elektrische zenuwsignalen (transductie)
2
, Zenuwstelsel en zintuigen – visueel
Optische werking
- Breking door: hoornvlies, kamerwater, lens, glasvocht
- Hoornvlies = krachtigste brekende oppervlak
- Accommodatie: lens verandert vorm om scherp te stellen
o Mechanisme: ciliaire spier + zonulae van Zinn
o Power (P) = 1/f (brandpuntsafstand in meters), eenheid
= dioptrie
- Verlies van accommodatie
o Presbyopie: lens verhardt, kapsel verliest elasticiteit
o Onvermijdelijk vanaf ±40 jaar
Refractieafwijkingen
- Emmetropie: perfecte afstemming van brekingsvermogen van oog
met lengte van oogbol, resulterend in scherp zicht zonder correctie
- Myopie (bijziendheid)
o Oogbol te lang, beeld focust vóór netvlies
o Gecorrigeerd met negatieve ('min') lenzen
o Oorzaken: complex, inclusief genetische en
omgevingsfactoren, bv veel schermtijd
- Hyperopie (verziendheid)
o Oogbol te kort, beeld focust achter netvlies
o Gecorrigeerd met positieve ('plus') lenzen
- Astigmatisme:
o Hoornvlies is niet bolvormig (rugbybal-vorm), wat
resulteert in verschillende krommingen in horizontale en
verticale meridianen
o Gecorrigeerd met lenzen met twee brandpunten
(cilindrische lenzen)
Lensproblemen
- Cataract: troebelingen van lens
o Congenitaal (bij geboorte) of verworven (ouderdom)
o Behandeling: lens verwijderen + implantaat
3
VISUEEL SYSTEEM
1. HET ELEKTROMAGNETISCH SPECTRUM
Licht
- Klein deel van elektromagnetische spectrum
o Golflengte: 400 – 700 nm
o 1 nm = 10-9
Kleur en golflengte
- Tint varieert continu met golflengte
o Violet: ± 400 nm
o Rood: ± 650 nm
- Lichtgolven zelf zijn niet gekleurd
- Kleurwaarneming = interpretatie van visuele systeem
1
, Zenuwstelsel en zintuigen – visueel
2. OGEN DIE LICHT CAPTEREN
Anatomie van het oog
- Hoornvlies (cornea):
o Transparant, geen bloedvaten
o Sterk gebogen
o Krachtigste brekende oppervlak
o Bevat sensorische zenuwuiteinden
- Voorste oogkamer:
o Gevuld met kamerwater
o Voorziet hoornvlies en lens van O2 en voedingsstoffen
- Lens:
o Transparant, geen bloedvaten
o Verandert van vorm door ciliaire spieren voor accommodatie (focusverandering)
- Pupil: opening in iris die hoeveelheid licht reguleert (die netvlies bereikt via pupilreflex)
- Iris: spierstructuur die kleur van oog bepaalt en grootte van pupil regelt
- Achterste oogkamer (glasvochtkamer): gevuld met gelachtig glasvocht tussen lens en netvlies
- Netvlies (retina): waar lichtenergie wordt omgezet in elektrische zenuwsignalen (transductie)
2
, Zenuwstelsel en zintuigen – visueel
Optische werking
- Breking door: hoornvlies, kamerwater, lens, glasvocht
- Hoornvlies = krachtigste brekende oppervlak
- Accommodatie: lens verandert vorm om scherp te stellen
o Mechanisme: ciliaire spier + zonulae van Zinn
o Power (P) = 1/f (brandpuntsafstand in meters), eenheid
= dioptrie
- Verlies van accommodatie
o Presbyopie: lens verhardt, kapsel verliest elasticiteit
o Onvermijdelijk vanaf ±40 jaar
Refractieafwijkingen
- Emmetropie: perfecte afstemming van brekingsvermogen van oog
met lengte van oogbol, resulterend in scherp zicht zonder correctie
- Myopie (bijziendheid)
o Oogbol te lang, beeld focust vóór netvlies
o Gecorrigeerd met negatieve ('min') lenzen
o Oorzaken: complex, inclusief genetische en
omgevingsfactoren, bv veel schermtijd
- Hyperopie (verziendheid)
o Oogbol te kort, beeld focust achter netvlies
o Gecorrigeerd met positieve ('plus') lenzen
- Astigmatisme:
o Hoornvlies is niet bolvormig (rugbybal-vorm), wat
resulteert in verschillende krommingen in horizontale en
verticale meridianen
o Gecorrigeerd met lenzen met twee brandpunten
(cilindrische lenzen)
Lensproblemen
- Cataract: troebelingen van lens
o Congenitaal (bij geboorte) of verworven (ouderdom)
o Behandeling: lens verwijderen + implantaat
3
