Inhoudsopgave
ECLI:NL:RVS:2014:3379 (stichting bevordering kwaliteit leefomgeving schipholregio)......................................2
ECLI:NL:RVS:2017:2271 (mestbassin mechelen, ‘gevolgen van enige betekenis’)..............................................3
ECLI:NL:RVS:1997:AA6762 (Van Vlodrop).............................................................................................................4
RvS 10 april 1995, Long Lin (ECLI:NL:RVS:1995:AK3508)......................................................................................5
ABRvS 3 okt 1996, JB 1996/231 (nv luchthaven Schiphol)...................................................................................8
ABRvS 16 maart 2016, ECLI:NL:RVS:2016:697, AB 2016/211 (inzet videoteam Rotterdam)...............................9
ABRvS 23 augustus 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2222, AB 2017/340 (tipgeld bouwfraude)...................................10
HR 21 oktober 2005, JB 2005/318 (ludlage/van paradijs)..................................................................................10
ABRvS 26 oktober 2016, AB 2016/447 (inherente afwijkingsbevoegdheid beleidsregels);...............................11
CBb 8 maart 2022, ECLI:NL:CBB:2022:92, AB 2022/307 (bijlage besluit houders van dieren)..........................13
Arrest Doetinchemse Woonruimtevordering - HR NJ 1949...............................................................................14
ABRvS 9 mei 1996, JB 1996/158, m.nt. Stroink (kwantumhal Venlo);...............................................................15
ABRvS 29 mei 2019, JB 2019/124, m.nt. C.L.G.F.H. Albers (dakopbouw Amsterdam);.....................................16
ABRvS 2 februari 2022, JB 2022/44 m.nt. R.J.N. Schlössels (Harderwijk)..........................................................17
ABRvS 11 juni 2008, JB 2008/165 (Hennes & Mauritz);.....................................................................................18
ECLI:NL:HR:1987:AG5565 (Amsterdam/Ikon).....................................................................................................18
HR 26 januari 1990, NJ 1991/393, m.nt. Scheltema (Windmill);........................................................................20
HR 8 juli 1991, NJ 1991/691 (Kunst- en Antiekstudio Lelystad);.........................................................................20
HR 26 november 2021, ab 2022/11, m.nt. f.j. van ommeren (didam);.............................................................21
HR 5 juni 2009, JB 2009/171, m.nt. Peeters (Amsterdam/geschiere)................................................................22
,ECLI:NL:RVS:2014:3379 (stichting bevordering kwaliteit leefomgeving schipholregio)
Feiten en context
De Stichting Bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio is het niet eens met een tariefstelling
van Schiphol en dient een WOB-verzoek in. Het bestuur van Schiphol weigert de informatie te
verstrekken. De Stichting stelt dat deze weigering kan worden gezien als een Awb-besluit. De
rechtbank verklaart zich onbevoegd omdat het bestuur niet kan worden aangemerkt als een
bestuursorgaan. De stichting is er echter van overtuigd dat het vaststellen van de tarieven een
publiekrechtelijke taak is en gaat hiertegen in hoger beroep.
Rechtsvraag
Kan Schiphol worden aangemerkt als bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1 aanhef en onder a Awb,
en is de beslissing tot weigering van Schiphol aan te merken als een besluit in de zin van artikel 1:3 lid
1 Awb?
Belangrijkste overwegingen
Uitgangspunt: wat is een b-orgaan?
Art. 1:1, eerste lid, onder b, Awb: bestuursorgaan is o.a. “een ander persoon of college, met
enig openbaar gezag bekleed”.
Met “openbaar gezag bekleed” wordt bedoeld: een publiekrechtelijke bevoegdheid om
eenzijdig de rechtspositie van anderen te bepalen.
In beginsel kan openbaar gezag alleen bij wettelijk voorschrift worden toegekend.
Ontbreekt een dergelijk wettelijk voorschrift, dan is een orgaan van een privaatrechtelijke
rechtspersoon in beginsel geen bestuursorgaan.
Uitzondering: bij privaatrechtelijke instellingen die geldelijke uitkeringen of op geld
waardeerbare voorzieningen aan derden verstrekken, kan het toch een bestuursorgaan zijn
als aan twee cumulatieve voorwaarden is voldaan.
De twee cumulatieve vereisten (inhoudelijk en financieel)
De Afdeling formuleert twee vereisten (5.1):
1. Inhoudelijk vereiste
o De inhoudelijke criteria voor de verstrekking (geldelijke uitkeringen of voorzieningen)
moeten in beslissende mate worden bepaald door één of meer bestuursorganen in de
zin van art. 1:1, eerste lid, onder a, Awb (de zgn. a-organen).
o Die a-organen hoeven geen zeggenschap te hebben over de beslissing in individuele
gevallen; beslissend is hun invloed op de criteria.
2. Financieel vereiste
o De verstrekking moet in overwegende mate door een of meer a-organen worden
gefinancierd.
o “In overwegende mate” betekent: in beginsel twee derden of meer.
Verder:
De a-organen die voldoen aan het inhoudelijke vereiste, hoeven niet dezelfde te zijn als de a-
organen die voldoen aan het financiële vereiste.
De Afdeling merkt expliciet op dat deze uitleg geen gevolgen heeft voor de bijzondere invulling
van het begrip bestuursorgaan in de ambtenarenrechtspraak.
Toepassing op deze stichting
De Afdeling oordeelt dat Schiphol niet kan worden aangemerkt als een bestuursorgaan. De
luchthaven Schiphol is een NV en valt hiermee te karakteriseren als een privaatrechtelijke
rechtspersoon, daarom kan de NV niet worden aangemerkt als a-orgaan. De Afdeling formuleert 2
criteria die een uitzondering kunnen vormen op wat wordt opgevat als een bijzondere categorie van b-
organen. Dit is het inhoudelijke vereiste, inhoudend dat een a-orgaan in beslissende mate
zeggenschap heeft over de uitkeringen en voorzieningen van de rechtspersoon. En het financiële
vereiste, inhoudend dat er financiële verstrekkingen zijn van twee derde of meer door een a-orgaan.
Er wordt aan geen van beide vereisten voldaan, derhalve is Schiphol ook niet aan te merken als een
b-orgaan. Tevens is het vaststellen van de tarieven geen uitoefening van een specifieke
bestuursbevoegdheid. Volgens de parlementaire geschiedenis van de Awb zorgt een
, aanwezige overheidsinvloed op een rechtspersoon er niet voor dat deze rechtspersoon een b-orgaan
is. De Afdeling oordeelt dat de weigering van Schiphol om de informatie te verstrekken geen besluit is
in de zin van artikel 1:3 lid 1 Awb.
Rechtsregel / beginsel
Uit dit arrest volgt de belangrijke criteria-leer voor b-organen bij privaatrechtelijke rechtspersonen die
uitkeringen of voorzieningen verstrekken:
1. Een bijzondere categorie van b-organen bestaat uit een instelling die niet behoort tot het
overheidsbestuur, maar waar het overheidsbestuur wel een degelijk beslissende invloed op
uitoefent. Voor deze uitzondering gelden twee cumulatieve vereisten:
1. Inhoudelijk vereiste: de inhoudelijke criteria voor de verstrekking worden in
beslissende mate bepaald door een of meer a-organen (art. 1:1, eerste lid,
onder a, Awb).
2. Financieel vereiste: de verstrekking wordt in overwegende mate (in beginsel:
≥ 2/3) gefinancierd door een of meer a-organen.
o Schiphol NV mist deze overwegende overheidsinvloed en valt dus ook niet aan te
merken als een bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1 Awb, de weigering valt ook
niet aan te merken als een besluit in de zin van artikel 1:3 Awb.
2. De uitoefening van een “overheidstaak” door de privaatrechtelijke rechtspersoon is geen
afzonderlijk, zelfstandig criterium; die taak volgt in feite uit de combinatie van de inhoudelijke
en financiële band.
3. Bij het financiële vereiste wordt gekeken naar de financiering van de specifieke
regeling/verstrekking waar het geschil over gaat, niet naar de totale middelen van de
instelling.
4. Toegepast op de Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio: het bestuur is
geen bestuursorgaan in de zin van art. 1:1 Awb; besluiten over uitkeringen aan schrijnende
gevallen zijn daarom geen besluiten in de zin van art. 1:3 Awb, zodat de bestuursrechter
onbevoegd is.
ECLI:NL:RVS:2017:2271 (mestbassin mechelen, ‘gevolgen van enige betekenis’)
Feiten en context
Op een perceel in Mechelen is in 1989 een mestbassin gebouwd ten behoeve van drie agrarische
bedrijven. Inmiddels zijn twee bedrijven beëindigd; alleen het agrarisch bedrijf van [belanghebbende]
gebruikt het mestbassin nog. Naar aanleiding van aanhoudende klachten (geurhinder) van
omwonenden over geuroverlast heeft het college metingen laten verrichten (bureau Geonius).
Na een eerdere uitspraak van de rechtbank moest het college een nieuw besluit nemen op de
bezwaren, waarbij de focus kwam te liggen op het feit dat omwonenden op meer dan 250 meter
afstand geen belanghebbenden meer waren, ondanks hun geuroverlast bij bepaalde
windomstandigheden.
Rechtsvragen
1. Belanghebbende / gevolgen van enige betekenis
o Zijn de omwonenden die op meer dan 250 m afstand van het mestbassin wonen
belanghebbenden bij het besluit om niet handhavend op te treden?
o Hoe moet het criterium “gevolgen van enige betekenis” worden ingevuld bij de
beoordeling van belanghebbendheid?
2. Bestemmingsplan
o Is het mestbassin in strijd met de op het perceel rustende bestemming “Agrarisch-
Bedrijf”, omdat het zou moeten worden gezien als een agrarisch hulp- en nevenbedrijf
in de zin van de planregels?
Essentie
Bij persoonlijk belang moet het belang van een persoon of entiteit zich in voldoende mate
onderscheiden van andere personen die ook gevolgen van het besluit zullen ondervinden. Je moet
jezelf voldoende kunnen onderscheiden van de massa; jouw individuele, persoonlijke belang moet te
herkennen zijn uit dat van vele andere mensen die al dan niet indirect door het besluit worden
ECLI:NL:RVS:2014:3379 (stichting bevordering kwaliteit leefomgeving schipholregio)......................................2
ECLI:NL:RVS:2017:2271 (mestbassin mechelen, ‘gevolgen van enige betekenis’)..............................................3
ECLI:NL:RVS:1997:AA6762 (Van Vlodrop).............................................................................................................4
RvS 10 april 1995, Long Lin (ECLI:NL:RVS:1995:AK3508)......................................................................................5
ABRvS 3 okt 1996, JB 1996/231 (nv luchthaven Schiphol)...................................................................................8
ABRvS 16 maart 2016, ECLI:NL:RVS:2016:697, AB 2016/211 (inzet videoteam Rotterdam)...............................9
ABRvS 23 augustus 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2222, AB 2017/340 (tipgeld bouwfraude)...................................10
HR 21 oktober 2005, JB 2005/318 (ludlage/van paradijs)..................................................................................10
ABRvS 26 oktober 2016, AB 2016/447 (inherente afwijkingsbevoegdheid beleidsregels);...............................11
CBb 8 maart 2022, ECLI:NL:CBB:2022:92, AB 2022/307 (bijlage besluit houders van dieren)..........................13
Arrest Doetinchemse Woonruimtevordering - HR NJ 1949...............................................................................14
ABRvS 9 mei 1996, JB 1996/158, m.nt. Stroink (kwantumhal Venlo);...............................................................15
ABRvS 29 mei 2019, JB 2019/124, m.nt. C.L.G.F.H. Albers (dakopbouw Amsterdam);.....................................16
ABRvS 2 februari 2022, JB 2022/44 m.nt. R.J.N. Schlössels (Harderwijk)..........................................................17
ABRvS 11 juni 2008, JB 2008/165 (Hennes & Mauritz);.....................................................................................18
ECLI:NL:HR:1987:AG5565 (Amsterdam/Ikon).....................................................................................................18
HR 26 januari 1990, NJ 1991/393, m.nt. Scheltema (Windmill);........................................................................20
HR 8 juli 1991, NJ 1991/691 (Kunst- en Antiekstudio Lelystad);.........................................................................20
HR 26 november 2021, ab 2022/11, m.nt. f.j. van ommeren (didam);.............................................................21
HR 5 juni 2009, JB 2009/171, m.nt. Peeters (Amsterdam/geschiere)................................................................22
,ECLI:NL:RVS:2014:3379 (stichting bevordering kwaliteit leefomgeving schipholregio)
Feiten en context
De Stichting Bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio is het niet eens met een tariefstelling
van Schiphol en dient een WOB-verzoek in. Het bestuur van Schiphol weigert de informatie te
verstrekken. De Stichting stelt dat deze weigering kan worden gezien als een Awb-besluit. De
rechtbank verklaart zich onbevoegd omdat het bestuur niet kan worden aangemerkt als een
bestuursorgaan. De stichting is er echter van overtuigd dat het vaststellen van de tarieven een
publiekrechtelijke taak is en gaat hiertegen in hoger beroep.
Rechtsvraag
Kan Schiphol worden aangemerkt als bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1 aanhef en onder a Awb,
en is de beslissing tot weigering van Schiphol aan te merken als een besluit in de zin van artikel 1:3 lid
1 Awb?
Belangrijkste overwegingen
Uitgangspunt: wat is een b-orgaan?
Art. 1:1, eerste lid, onder b, Awb: bestuursorgaan is o.a. “een ander persoon of college, met
enig openbaar gezag bekleed”.
Met “openbaar gezag bekleed” wordt bedoeld: een publiekrechtelijke bevoegdheid om
eenzijdig de rechtspositie van anderen te bepalen.
In beginsel kan openbaar gezag alleen bij wettelijk voorschrift worden toegekend.
Ontbreekt een dergelijk wettelijk voorschrift, dan is een orgaan van een privaatrechtelijke
rechtspersoon in beginsel geen bestuursorgaan.
Uitzondering: bij privaatrechtelijke instellingen die geldelijke uitkeringen of op geld
waardeerbare voorzieningen aan derden verstrekken, kan het toch een bestuursorgaan zijn
als aan twee cumulatieve voorwaarden is voldaan.
De twee cumulatieve vereisten (inhoudelijk en financieel)
De Afdeling formuleert twee vereisten (5.1):
1. Inhoudelijk vereiste
o De inhoudelijke criteria voor de verstrekking (geldelijke uitkeringen of voorzieningen)
moeten in beslissende mate worden bepaald door één of meer bestuursorganen in de
zin van art. 1:1, eerste lid, onder a, Awb (de zgn. a-organen).
o Die a-organen hoeven geen zeggenschap te hebben over de beslissing in individuele
gevallen; beslissend is hun invloed op de criteria.
2. Financieel vereiste
o De verstrekking moet in overwegende mate door een of meer a-organen worden
gefinancierd.
o “In overwegende mate” betekent: in beginsel twee derden of meer.
Verder:
De a-organen die voldoen aan het inhoudelijke vereiste, hoeven niet dezelfde te zijn als de a-
organen die voldoen aan het financiële vereiste.
De Afdeling merkt expliciet op dat deze uitleg geen gevolgen heeft voor de bijzondere invulling
van het begrip bestuursorgaan in de ambtenarenrechtspraak.
Toepassing op deze stichting
De Afdeling oordeelt dat Schiphol niet kan worden aangemerkt als een bestuursorgaan. De
luchthaven Schiphol is een NV en valt hiermee te karakteriseren als een privaatrechtelijke
rechtspersoon, daarom kan de NV niet worden aangemerkt als a-orgaan. De Afdeling formuleert 2
criteria die een uitzondering kunnen vormen op wat wordt opgevat als een bijzondere categorie van b-
organen. Dit is het inhoudelijke vereiste, inhoudend dat een a-orgaan in beslissende mate
zeggenschap heeft over de uitkeringen en voorzieningen van de rechtspersoon. En het financiële
vereiste, inhoudend dat er financiële verstrekkingen zijn van twee derde of meer door een a-orgaan.
Er wordt aan geen van beide vereisten voldaan, derhalve is Schiphol ook niet aan te merken als een
b-orgaan. Tevens is het vaststellen van de tarieven geen uitoefening van een specifieke
bestuursbevoegdheid. Volgens de parlementaire geschiedenis van de Awb zorgt een
, aanwezige overheidsinvloed op een rechtspersoon er niet voor dat deze rechtspersoon een b-orgaan
is. De Afdeling oordeelt dat de weigering van Schiphol om de informatie te verstrekken geen besluit is
in de zin van artikel 1:3 lid 1 Awb.
Rechtsregel / beginsel
Uit dit arrest volgt de belangrijke criteria-leer voor b-organen bij privaatrechtelijke rechtspersonen die
uitkeringen of voorzieningen verstrekken:
1. Een bijzondere categorie van b-organen bestaat uit een instelling die niet behoort tot het
overheidsbestuur, maar waar het overheidsbestuur wel een degelijk beslissende invloed op
uitoefent. Voor deze uitzondering gelden twee cumulatieve vereisten:
1. Inhoudelijk vereiste: de inhoudelijke criteria voor de verstrekking worden in
beslissende mate bepaald door een of meer a-organen (art. 1:1, eerste lid,
onder a, Awb).
2. Financieel vereiste: de verstrekking wordt in overwegende mate (in beginsel:
≥ 2/3) gefinancierd door een of meer a-organen.
o Schiphol NV mist deze overwegende overheidsinvloed en valt dus ook niet aan te
merken als een bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1 Awb, de weigering valt ook
niet aan te merken als een besluit in de zin van artikel 1:3 Awb.
2. De uitoefening van een “overheidstaak” door de privaatrechtelijke rechtspersoon is geen
afzonderlijk, zelfstandig criterium; die taak volgt in feite uit de combinatie van de inhoudelijke
en financiële band.
3. Bij het financiële vereiste wordt gekeken naar de financiering van de specifieke
regeling/verstrekking waar het geschil over gaat, niet naar de totale middelen van de
instelling.
4. Toegepast op de Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio: het bestuur is
geen bestuursorgaan in de zin van art. 1:1 Awb; besluiten over uitkeringen aan schrijnende
gevallen zijn daarom geen besluiten in de zin van art. 1:3 Awb, zodat de bestuursrechter
onbevoegd is.
ECLI:NL:RVS:2017:2271 (mestbassin mechelen, ‘gevolgen van enige betekenis’)
Feiten en context
Op een perceel in Mechelen is in 1989 een mestbassin gebouwd ten behoeve van drie agrarische
bedrijven. Inmiddels zijn twee bedrijven beëindigd; alleen het agrarisch bedrijf van [belanghebbende]
gebruikt het mestbassin nog. Naar aanleiding van aanhoudende klachten (geurhinder) van
omwonenden over geuroverlast heeft het college metingen laten verrichten (bureau Geonius).
Na een eerdere uitspraak van de rechtbank moest het college een nieuw besluit nemen op de
bezwaren, waarbij de focus kwam te liggen op het feit dat omwonenden op meer dan 250 meter
afstand geen belanghebbenden meer waren, ondanks hun geuroverlast bij bepaalde
windomstandigheden.
Rechtsvragen
1. Belanghebbende / gevolgen van enige betekenis
o Zijn de omwonenden die op meer dan 250 m afstand van het mestbassin wonen
belanghebbenden bij het besluit om niet handhavend op te treden?
o Hoe moet het criterium “gevolgen van enige betekenis” worden ingevuld bij de
beoordeling van belanghebbendheid?
2. Bestemmingsplan
o Is het mestbassin in strijd met de op het perceel rustende bestemming “Agrarisch-
Bedrijf”, omdat het zou moeten worden gezien als een agrarisch hulp- en nevenbedrijf
in de zin van de planregels?
Essentie
Bij persoonlijk belang moet het belang van een persoon of entiteit zich in voldoende mate
onderscheiden van andere personen die ook gevolgen van het besluit zullen ondervinden. Je moet
jezelf voldoende kunnen onderscheiden van de massa; jouw individuele, persoonlijke belang moet te
herkennen zijn uit dat van vele andere mensen die al dan niet indirect door het besluit worden
