Samenvatting Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology Pre-master
Geneeskunde
1, 2, 4 t/m 9, en 16 (fysiologie) plus 34 t/m 36 (immunologie en bloedgroepen)
Hoofdstuk 1: Functional organization of the human body and control of the ‘internal
environment’
Fysiologie: wetenschap die de fysieke en chemische mechanismen probeert te verklaren, die
verantwoordelijk zijn voor het ontstaan, de ontwikkeling en de voortgang van het leven
→ elk type leven heeft zijn eigen functionele kenmerken, zo kan fysiologie grotendeels
onderverdeeld worden in:
• Virale fysiologie
• Bacteriële fysiologie
• Cellulaire fysiologieelek
• Planten fysiologie
• Ongewervelde fysiologie
• Gewervelde fysiologie
• Zoogdieren fysiologie
• Menselijke fysiologie; deze probeert de specifieke kenmerken en mechanismen van het
menselijk lichaam te verklaren, die het een levend wezen maken
• En meer…..
Dat wij blijven leven is vanwege een complex controle systeem (honger → eten zoeken, angst →
schuilplaats zoeken, kou gevoel → warmte zoeken)
Andere krachten laten ons broederschap zoeken en voortplanten.
Voelen (sensing en feeling) en deskundig zijn is onderdeel van de automatische volgorde van het
leven; door deze speciale attributies kunnen wij onder allerlei condities bestaan
Menselijke fysiologie linkt basiswetenschappen met geneeskunde en integreert meerdere
functies van de cellen, weefsels en organen naar functies van een levend mens.
De integratie vereist communicatie en coördinatie door een enorme reeks controle systemen op
elk niveau (van genen die molecuulsynthese programmeren → complexe zenuw en hormonale
systeem die functies van de cellen, weefsels en organen coördineren)
Pathofysiologie: studie van verstoorde lichaamsfuncties
Cellen zijn de (basis) levende eenheden van het lichaam
Elk weefsel of orgaan is een totaal/samenvoeging van veel verschillende cellen, bijeengehouden
door intercellulaire ondersteuningsstructuren.
Elke cel is gespecialiseerd voor 1 of enkele specifieke functies
(bijv. rode bloedcellen (25 biljoen (1012) in persoon) vervoeren zuurstof van longen → weefsels)
Rode bloedcellen zijn de meeste met een bepaalde functie, maar het hele lichaam heeft 35-40
biljoen cellen
De vele cellen verschillen erg van elkaar, maar hebben ook bepaalde basiskenmerken hetzelfde
→ bijv. zuurstof + koolhydraten, vet en eiwitten → energie voor cel functionering.
→De chemische mechanismen voor voedingstoffen → energie is zowat hetzelfde in alle cellen
,en de producten van de chemische reacties geven de cellen af aan omringende vloeistoffen
→ bijna alle cellen kunnen extra cellen van hun eigen type maken (zo veel tot de voorraad is
aangevuld als nodig)
Biljoenen microben wonen in het lichaam (op huid, in mond, darmen, neus)
(maag-darmkanaal (gastrointestinal tract) bevat 400-1000 soorten micro-organismen)
Microbiota: gemeenschappen van micro-organismen (kunnen je ziek maken, maar vaak leven
ze in harmonie en bieden vitale functies voor ons overleven)
→ microbioten helpen bij voedselvertering, en rollen bij voeding (nutrition), immuniteit en meer
50-70% van het lichaam vloeistof (vooral wateroplossing met ionen en andere substanties)
→ meeste vloeistof in de cellen (intracellulaire vloeistof)
→ 1/3 vloeistof in ruimte tussen de cellen (extracellulaire vloeistof). De extracellulaire vloeistof
is constant in beweging door het lichaam, getransporteerd door het bloed en gemixt tussen
bloed en weefselvloeistoffen door diffusie door capillaire wanden
In de extracellulaire vloeistof zitten de ionen en voedingsstoffen die cellen nodig hebben om te
leven; alle cellen leven in dezelfde omgeving: het extracellulaire vloeistof. Daarom heet
extracellulaire vloeistof ook het interne milieu
Zolang goede concentraties zuurstof, glucose, verschillende ionen, aminozuren, vette stoffen en
ander bestandsdelen in het interne milieu zitten, kunnen cellen leven en hun functie uitvoeren
Extracellulaire vloeistof bevat veel natrium, chloride, en bicarbonaat ionen (HCO3- ) +
voedingsstoffen voor cellen (bijv. zuurstof, glucose, vetzuren en aminozuren).
Ook bevat het koolstofdioxide, die → longen voor uitscheiding en bevat andere cellulaire
afvalstoffen, die → nieren voor uitscheiding
Intracellulaire vloeistof bevat veel kalium, magnesium en fosfaationen
Speciale mechanismen voor ion-transportatie door de celmembranen behouden de ion-
concentratie verschillen tussen extracellulaire en intracellulaire vloeistoffen
Homeostase: het handhaven van vrijwel constante omstandigheden in het interne milieu
→ alle organen en weefsels voeren functies uit voor deze handhaving
(bijv. longen geven zuurstof aan extracellulaire vloeistof om verbruikte zuurstof door de cellen
aan te vullen. Nieren behouden constante ion-concentratie. Maag-darmkanaal levert
voedingstoffen en verwijdert afvalstoffen uit het lichaam
De verschillende ionen, voedingsstoffen, afvalstoffen etc. zijn gereguleerd binnen een waarde
bereik, i.p.v. een vaste waarde.
Sommige onderdelen hebben een erg klein bereik; bijv. variatie waterstofionen concentratie in
het bloed > 5 nanomol/L of bloed natriumconcentratie paar millimol/L (zelfs bij grote natrium
inname)
Krachtige controle systemen zijn er om de concentraties ionen, voedingsstoffen etc. te
handhaven zodat de cellen, weefsels en organen hun normale functies kunnen uitvoeren,
ondanks omgevingsvariatie en tijdens verwonding en ziekte
Voor normale lichaamsfuncties is integratie van acties van cellen, weefsels, organen en
verschillende zenuw-, hormonale en lokale controlesystemen nodig, voor homeostase
,Ziekte: staat van verstoorde homeostase
→ maar als ziek, gaan homeostatische mechanismen door en behouden vitale functies door
compensaties
Soms is er door de compensaties zulke afwijkingen van de normale bereik lichaamsfuncties, dat
de primaire oorzaak van de ziekte moeilijk te onderscheiden is van de compensatie reacties
(bijv. bij ziekte waardoor nieren zout en water niet goed uitscheiden→ hoge bloeddruk → betere
uitscheiding. Hierdoor balans hersteld om te leven, maar op lange termijn zorgt de hoge
bloedruk voor schade aan meerdere organen, incl. nieren en zo miss nog hogere bloeddruk etc.)
Dus compensatie bij ziekte, verwonding etc. help vitale functies te behouden, maar kan op lange
termijn extra abnormaliteiten veroorzaken
Pathofysiologie: zoek om te verklaren hoe verschillende fysiologische processen aangepast
worden bij ziekte of verwonding
Fases extracellulaire vloeistof transport:
1. Beweging van bloed door het lichaam in bloedvaten
2. Beweging van vloeistof tussen de bloedhaarvaten en de intercellulaire ruimtes tussen
weefselcellen
Al het bloed in de bloedsomloop, doorloopt deze circulatie gemiddeld 1x per minuut in rust en
6x per minuut als iemand erg actief is
Als bloed door de haarvaten stroomt is er continu
uitwisseling van extracellulaire vloeistof tussen het
bloedplasma en de interstitiële vloeistof die de
intercellulaire ruimte vult.
De haarvaten zijn permeabel voor meeste
moleculen in het bloedplasma (plasma-eiwitten zijn
te groot). Dus veel vloeistof met opgeloste
bestanddelen diffunderen heen en weer tussen
bloed en weefselruimte. Zie 1.2
Diffusie is door kinetische beweging van de
moleculen in het plasma en de interstitiële vloeistof;
de moleculen stuiteren in alle richtingen in plasma,
intercellulaire ruimten en zo ook door
haarvatporiën.
Bijna alle cellen < 50 micrometer van haarvat, dus zo zowat elke stof van haarvat → cel in
seconden.
De extracellulaire vloeistof zit overal in het lichaam en continu gemixt van die in plasma en
interstitiële ruimte, dus homogeniteit van extracellulaire vloeistof in lichaam
, Ademhalingssysteem figuur 1.1
Elke ronde van het bloed, gaat het ook door de longen
Het bloed haalt zuurstof uit de longblaasjes (alveoli) voor
alle cellen. Het alveolaire membraan (tussen de
longblaasjes en de lumen (vaatholtes)) zijn 0,4-2.0
micrometer dik, dus snelle zuurstofdiffusie door
moleculaire beweging
Maag-darmkanaal
Groot deel van bloed ook door de maag-darmkanaal
wanden. Hier worden opgeloste voedingstoffen uit
voedsel opgenomen in het extracellulaire vloeistof in het
bloed (bijv. koolhydraten, vetzuren en aminozuren)
Lever en andere organen met primaire metabolische
functies
Niet alle opgenomen stoffen uit het maag-darmkanaal
kunnen op die manier gebruikt worden door de cellen. De
lever verandert de chemische samenstelling van veel van
deze stoffen naar meer bruikbare vormen. Andere
weefsels; vetcellen, maagdarmslijmvlies (mucosa), nieren
en endocriene klieren, helpen met aanpassen van de
opgenomen stoffen of opslaan tot ze nodig zijn.
→ lever elimineert ook sommige afvalstoffen door het
lichaam of ingenomen giftige stoffen
→ lever ontgift of verwijderd ook drugs en chemicaliën.
Lever scheidt veel hiervan af in het gal en zo uiteindelijk in
de uitwerpselen
Het musculoskeletaal systeem draagt bij aan
homeostase met dat door de spieren het lichaam kan
bewegen en eten tot zich kan krijgen en door te bewegen
zich kan beschermen tegen ongunstige omgevingen
Koolstofdioxide is het meest voorkomende
stofwisselingsproduct. Koolstofdioxide (CO2) wordt
vrijgelaten van bloed in longblaasjes en zo van longen in de atmosfeer
Nieren verwijderen meeste stoffen (niet CO2) die de cellen niet nodig hebben (bijv.
eindproducten van cellulaire stofwisseling, zoals ureum, urinezuur en overmaten van ionen en
water opgehoopt in de extracellulaire vloeistof)
Stappen nieren:
• Grote hoeveelheden plasma filteren via de glomerulaire haarvaten in de nierbuisjes
(tubules) en nodige stoffen reabsorberen in het bloed (bijv. glucose, aminozuren,
normale hoeveelheid water en veel van de ionen)
• Niet nodige stoffen worden slecht gereabsorbeert en gaan via de nierbuisjes → urine
(bijv. metabolische afvalstoffen (stofwisselings -afvalproducten), zoals ureum en
creatinine)
Geneeskunde
1, 2, 4 t/m 9, en 16 (fysiologie) plus 34 t/m 36 (immunologie en bloedgroepen)
Hoofdstuk 1: Functional organization of the human body and control of the ‘internal
environment’
Fysiologie: wetenschap die de fysieke en chemische mechanismen probeert te verklaren, die
verantwoordelijk zijn voor het ontstaan, de ontwikkeling en de voortgang van het leven
→ elk type leven heeft zijn eigen functionele kenmerken, zo kan fysiologie grotendeels
onderverdeeld worden in:
• Virale fysiologie
• Bacteriële fysiologie
• Cellulaire fysiologieelek
• Planten fysiologie
• Ongewervelde fysiologie
• Gewervelde fysiologie
• Zoogdieren fysiologie
• Menselijke fysiologie; deze probeert de specifieke kenmerken en mechanismen van het
menselijk lichaam te verklaren, die het een levend wezen maken
• En meer…..
Dat wij blijven leven is vanwege een complex controle systeem (honger → eten zoeken, angst →
schuilplaats zoeken, kou gevoel → warmte zoeken)
Andere krachten laten ons broederschap zoeken en voortplanten.
Voelen (sensing en feeling) en deskundig zijn is onderdeel van de automatische volgorde van het
leven; door deze speciale attributies kunnen wij onder allerlei condities bestaan
Menselijke fysiologie linkt basiswetenschappen met geneeskunde en integreert meerdere
functies van de cellen, weefsels en organen naar functies van een levend mens.
De integratie vereist communicatie en coördinatie door een enorme reeks controle systemen op
elk niveau (van genen die molecuulsynthese programmeren → complexe zenuw en hormonale
systeem die functies van de cellen, weefsels en organen coördineren)
Pathofysiologie: studie van verstoorde lichaamsfuncties
Cellen zijn de (basis) levende eenheden van het lichaam
Elk weefsel of orgaan is een totaal/samenvoeging van veel verschillende cellen, bijeengehouden
door intercellulaire ondersteuningsstructuren.
Elke cel is gespecialiseerd voor 1 of enkele specifieke functies
(bijv. rode bloedcellen (25 biljoen (1012) in persoon) vervoeren zuurstof van longen → weefsels)
Rode bloedcellen zijn de meeste met een bepaalde functie, maar het hele lichaam heeft 35-40
biljoen cellen
De vele cellen verschillen erg van elkaar, maar hebben ook bepaalde basiskenmerken hetzelfde
→ bijv. zuurstof + koolhydraten, vet en eiwitten → energie voor cel functionering.
→De chemische mechanismen voor voedingstoffen → energie is zowat hetzelfde in alle cellen
,en de producten van de chemische reacties geven de cellen af aan omringende vloeistoffen
→ bijna alle cellen kunnen extra cellen van hun eigen type maken (zo veel tot de voorraad is
aangevuld als nodig)
Biljoenen microben wonen in het lichaam (op huid, in mond, darmen, neus)
(maag-darmkanaal (gastrointestinal tract) bevat 400-1000 soorten micro-organismen)
Microbiota: gemeenschappen van micro-organismen (kunnen je ziek maken, maar vaak leven
ze in harmonie en bieden vitale functies voor ons overleven)
→ microbioten helpen bij voedselvertering, en rollen bij voeding (nutrition), immuniteit en meer
50-70% van het lichaam vloeistof (vooral wateroplossing met ionen en andere substanties)
→ meeste vloeistof in de cellen (intracellulaire vloeistof)
→ 1/3 vloeistof in ruimte tussen de cellen (extracellulaire vloeistof). De extracellulaire vloeistof
is constant in beweging door het lichaam, getransporteerd door het bloed en gemixt tussen
bloed en weefselvloeistoffen door diffusie door capillaire wanden
In de extracellulaire vloeistof zitten de ionen en voedingsstoffen die cellen nodig hebben om te
leven; alle cellen leven in dezelfde omgeving: het extracellulaire vloeistof. Daarom heet
extracellulaire vloeistof ook het interne milieu
Zolang goede concentraties zuurstof, glucose, verschillende ionen, aminozuren, vette stoffen en
ander bestandsdelen in het interne milieu zitten, kunnen cellen leven en hun functie uitvoeren
Extracellulaire vloeistof bevat veel natrium, chloride, en bicarbonaat ionen (HCO3- ) +
voedingsstoffen voor cellen (bijv. zuurstof, glucose, vetzuren en aminozuren).
Ook bevat het koolstofdioxide, die → longen voor uitscheiding en bevat andere cellulaire
afvalstoffen, die → nieren voor uitscheiding
Intracellulaire vloeistof bevat veel kalium, magnesium en fosfaationen
Speciale mechanismen voor ion-transportatie door de celmembranen behouden de ion-
concentratie verschillen tussen extracellulaire en intracellulaire vloeistoffen
Homeostase: het handhaven van vrijwel constante omstandigheden in het interne milieu
→ alle organen en weefsels voeren functies uit voor deze handhaving
(bijv. longen geven zuurstof aan extracellulaire vloeistof om verbruikte zuurstof door de cellen
aan te vullen. Nieren behouden constante ion-concentratie. Maag-darmkanaal levert
voedingstoffen en verwijdert afvalstoffen uit het lichaam
De verschillende ionen, voedingsstoffen, afvalstoffen etc. zijn gereguleerd binnen een waarde
bereik, i.p.v. een vaste waarde.
Sommige onderdelen hebben een erg klein bereik; bijv. variatie waterstofionen concentratie in
het bloed > 5 nanomol/L of bloed natriumconcentratie paar millimol/L (zelfs bij grote natrium
inname)
Krachtige controle systemen zijn er om de concentraties ionen, voedingsstoffen etc. te
handhaven zodat de cellen, weefsels en organen hun normale functies kunnen uitvoeren,
ondanks omgevingsvariatie en tijdens verwonding en ziekte
Voor normale lichaamsfuncties is integratie van acties van cellen, weefsels, organen en
verschillende zenuw-, hormonale en lokale controlesystemen nodig, voor homeostase
,Ziekte: staat van verstoorde homeostase
→ maar als ziek, gaan homeostatische mechanismen door en behouden vitale functies door
compensaties
Soms is er door de compensaties zulke afwijkingen van de normale bereik lichaamsfuncties, dat
de primaire oorzaak van de ziekte moeilijk te onderscheiden is van de compensatie reacties
(bijv. bij ziekte waardoor nieren zout en water niet goed uitscheiden→ hoge bloeddruk → betere
uitscheiding. Hierdoor balans hersteld om te leven, maar op lange termijn zorgt de hoge
bloedruk voor schade aan meerdere organen, incl. nieren en zo miss nog hogere bloeddruk etc.)
Dus compensatie bij ziekte, verwonding etc. help vitale functies te behouden, maar kan op lange
termijn extra abnormaliteiten veroorzaken
Pathofysiologie: zoek om te verklaren hoe verschillende fysiologische processen aangepast
worden bij ziekte of verwonding
Fases extracellulaire vloeistof transport:
1. Beweging van bloed door het lichaam in bloedvaten
2. Beweging van vloeistof tussen de bloedhaarvaten en de intercellulaire ruimtes tussen
weefselcellen
Al het bloed in de bloedsomloop, doorloopt deze circulatie gemiddeld 1x per minuut in rust en
6x per minuut als iemand erg actief is
Als bloed door de haarvaten stroomt is er continu
uitwisseling van extracellulaire vloeistof tussen het
bloedplasma en de interstitiële vloeistof die de
intercellulaire ruimte vult.
De haarvaten zijn permeabel voor meeste
moleculen in het bloedplasma (plasma-eiwitten zijn
te groot). Dus veel vloeistof met opgeloste
bestanddelen diffunderen heen en weer tussen
bloed en weefselruimte. Zie 1.2
Diffusie is door kinetische beweging van de
moleculen in het plasma en de interstitiële vloeistof;
de moleculen stuiteren in alle richtingen in plasma,
intercellulaire ruimten en zo ook door
haarvatporiën.
Bijna alle cellen < 50 micrometer van haarvat, dus zo zowat elke stof van haarvat → cel in
seconden.
De extracellulaire vloeistof zit overal in het lichaam en continu gemixt van die in plasma en
interstitiële ruimte, dus homogeniteit van extracellulaire vloeistof in lichaam
, Ademhalingssysteem figuur 1.1
Elke ronde van het bloed, gaat het ook door de longen
Het bloed haalt zuurstof uit de longblaasjes (alveoli) voor
alle cellen. Het alveolaire membraan (tussen de
longblaasjes en de lumen (vaatholtes)) zijn 0,4-2.0
micrometer dik, dus snelle zuurstofdiffusie door
moleculaire beweging
Maag-darmkanaal
Groot deel van bloed ook door de maag-darmkanaal
wanden. Hier worden opgeloste voedingstoffen uit
voedsel opgenomen in het extracellulaire vloeistof in het
bloed (bijv. koolhydraten, vetzuren en aminozuren)
Lever en andere organen met primaire metabolische
functies
Niet alle opgenomen stoffen uit het maag-darmkanaal
kunnen op die manier gebruikt worden door de cellen. De
lever verandert de chemische samenstelling van veel van
deze stoffen naar meer bruikbare vormen. Andere
weefsels; vetcellen, maagdarmslijmvlies (mucosa), nieren
en endocriene klieren, helpen met aanpassen van de
opgenomen stoffen of opslaan tot ze nodig zijn.
→ lever elimineert ook sommige afvalstoffen door het
lichaam of ingenomen giftige stoffen
→ lever ontgift of verwijderd ook drugs en chemicaliën.
Lever scheidt veel hiervan af in het gal en zo uiteindelijk in
de uitwerpselen
Het musculoskeletaal systeem draagt bij aan
homeostase met dat door de spieren het lichaam kan
bewegen en eten tot zich kan krijgen en door te bewegen
zich kan beschermen tegen ongunstige omgevingen
Koolstofdioxide is het meest voorkomende
stofwisselingsproduct. Koolstofdioxide (CO2) wordt
vrijgelaten van bloed in longblaasjes en zo van longen in de atmosfeer
Nieren verwijderen meeste stoffen (niet CO2) die de cellen niet nodig hebben (bijv.
eindproducten van cellulaire stofwisseling, zoals ureum, urinezuur en overmaten van ionen en
water opgehoopt in de extracellulaire vloeistof)
Stappen nieren:
• Grote hoeveelheden plasma filteren via de glomerulaire haarvaten in de nierbuisjes
(tubules) en nodige stoffen reabsorberen in het bloed (bijv. glucose, aminozuren,
normale hoeveelheid water en veel van de ionen)
• Niet nodige stoffen worden slecht gereabsorbeert en gaan via de nierbuisjes → urine
(bijv. metabolische afvalstoffen (stofwisselings -afvalproducten), zoals ureum en
creatinine)
