PDO DIDACTIEK,
COMMUNICATIE EN
ORGANISATIE
Hoofdstuk 5 Als het anders gaat
Blok 6
, 5.1 Opvallend gedrag
In iedere groep is er diversiteit. Kinderen en jongeren verschillen in bijvoorbeeld geslacht,
karakter, culturele achtergrond en gezinssituatie. Maar kinderen en jongeren verschillen
ook in hun ontwikkeling, leermogelijkheden en gedrag. Als pedagogisch werker is het
belangrijk om goed te kijken naar de kinderen en jongeren waarmee je werkt. Door te
kijken en te observeren, signaleer je eventuele (beginnende) problemen en kan je
mogelijke oorzaken hiervan ontdekken. Bij sommige problemen heb je een actieve rol in
de begeleiding, andere zaken moet je het aan deskundigen overlaten.
Opvallend gedrag
Opvallend gedrag is, zoals het woord zelf al zegt, gedrag dat opvalt. Het valt op doordat
het afwijkt van het verwachte gedrag van kinderen en jongeren in een bepaalde
ontwikkelings- en leeftijdsfase. Als er sprake is van opvallend gedrag, kijk je wanneer het
gedrag voorkomt, of het gedrag tijdelijk is, het vaker voorkomt of er misschien wel
voortdurend is. Ook bekijk je of het kind er zelf last van heeft en of anderen er last van
hebben. Opvallend gedrag heeft vaak te maken met de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Opvallend gedrag kan ook samengaan met een ontwikkelingsachterstand of
leerprobleem, maar dat hoeft niet. Er zijn verschillende soorten opvallend gedrag.
Hieronder staan de meest voorkomende vormen van opvallend gedrag genoemd:
- druk gedrag
- opstandig gedrag
- grensoverschrijdend gedrag
- teruggetrokken gedrag
- onverschillig gedrag
- oneerlijk gedrag
- angstig gedrag
- dromerig gedrag
Druk gedrag
Beweeglijk en druk gedrag bij kinderen is normaal. Zeker jonge kinderen bewegen van
nature veel en ze gaan bij het spelen van het een naar het ander. Ook zijn de meeste
kind jonge kinderen nog behoorlijk impulsief. Ze doen iets zonder dat ze daar van tevoren
al te veel over nadenken. Dit alles is normaal gedrag dat past bij de leeftijd en geslacht.
Druk gedrag wordt pas opvallend genoemd als het (vrijwel) altijd aanwezig is, het storend
is voor het kind zelf of voor anderen en als het niet past bij de leeftijdsfase van het kind.
Dan is er waarschijnlijk iets meer aan de hand en kun je het kind wat beter gaan
observeren. Je kunt bij het observeren kijken op bepaalde dingen je opvallen. Je kunt je
bevindingen vastleggen in een kwantitatieve of kwalitatieve observatie en dat met je
leidinggevende bespreken.
Kenmerken van druk gedrag
Druk gedrag kan allerlei vormen hebben. Een paar kenmerken van druk gedrag zijn:
- onrustig bewegen met handen en voeten, wriemelen en heen-en-weer wiebelen
- moeite hebben om te blijven zitten waar je dat nodig is
- aan één stuk door praten
- moeite hebben om rustig te spelen
- moeite hebben met het opvolgen van aanwijzingen of opdrachten van andere
- het verstoren van bezigheden van anderen
- niet op de beurt kunnen wachten
- geen gevaar zien
- vaak kleine ongelukjes hebben
COMMUNICATIE EN
ORGANISATIE
Hoofdstuk 5 Als het anders gaat
Blok 6
, 5.1 Opvallend gedrag
In iedere groep is er diversiteit. Kinderen en jongeren verschillen in bijvoorbeeld geslacht,
karakter, culturele achtergrond en gezinssituatie. Maar kinderen en jongeren verschillen
ook in hun ontwikkeling, leermogelijkheden en gedrag. Als pedagogisch werker is het
belangrijk om goed te kijken naar de kinderen en jongeren waarmee je werkt. Door te
kijken en te observeren, signaleer je eventuele (beginnende) problemen en kan je
mogelijke oorzaken hiervan ontdekken. Bij sommige problemen heb je een actieve rol in
de begeleiding, andere zaken moet je het aan deskundigen overlaten.
Opvallend gedrag
Opvallend gedrag is, zoals het woord zelf al zegt, gedrag dat opvalt. Het valt op doordat
het afwijkt van het verwachte gedrag van kinderen en jongeren in een bepaalde
ontwikkelings- en leeftijdsfase. Als er sprake is van opvallend gedrag, kijk je wanneer het
gedrag voorkomt, of het gedrag tijdelijk is, het vaker voorkomt of er misschien wel
voortdurend is. Ook bekijk je of het kind er zelf last van heeft en of anderen er last van
hebben. Opvallend gedrag heeft vaak te maken met de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Opvallend gedrag kan ook samengaan met een ontwikkelingsachterstand of
leerprobleem, maar dat hoeft niet. Er zijn verschillende soorten opvallend gedrag.
Hieronder staan de meest voorkomende vormen van opvallend gedrag genoemd:
- druk gedrag
- opstandig gedrag
- grensoverschrijdend gedrag
- teruggetrokken gedrag
- onverschillig gedrag
- oneerlijk gedrag
- angstig gedrag
- dromerig gedrag
Druk gedrag
Beweeglijk en druk gedrag bij kinderen is normaal. Zeker jonge kinderen bewegen van
nature veel en ze gaan bij het spelen van het een naar het ander. Ook zijn de meeste
kind jonge kinderen nog behoorlijk impulsief. Ze doen iets zonder dat ze daar van tevoren
al te veel over nadenken. Dit alles is normaal gedrag dat past bij de leeftijd en geslacht.
Druk gedrag wordt pas opvallend genoemd als het (vrijwel) altijd aanwezig is, het storend
is voor het kind zelf of voor anderen en als het niet past bij de leeftijdsfase van het kind.
Dan is er waarschijnlijk iets meer aan de hand en kun je het kind wat beter gaan
observeren. Je kunt bij het observeren kijken op bepaalde dingen je opvallen. Je kunt je
bevindingen vastleggen in een kwantitatieve of kwalitatieve observatie en dat met je
leidinggevende bespreken.
Kenmerken van druk gedrag
Druk gedrag kan allerlei vormen hebben. Een paar kenmerken van druk gedrag zijn:
- onrustig bewegen met handen en voeten, wriemelen en heen-en-weer wiebelen
- moeite hebben om te blijven zitten waar je dat nodig is
- aan één stuk door praten
- moeite hebben om rustig te spelen
- moeite hebben met het opvolgen van aanwijzingen of opdrachten van andere
- het verstoren van bezigheden van anderen
- niet op de beurt kunnen wachten
- geen gevaar zien
- vaak kleine ongelukjes hebben
