Noodlot - Louis Couperus verwerkingsopdracht
Personages
Geef een beschrijving van de hoofdpersoon Frank.
Frank is een een jongeman, wonende in de villa White Rose in Londen. Hij leeft
vrij zorgeloos en heeft veel contacten in hoge kringen. Zijn levensstijl heeft enige
elementen uit het dandyisme, zoals de weelderigheid en het ‘verzorgde’ uiterlijk. Hij
hecht veel waarde aan vriendschap en houdt van amusement, vanwaar hij zijn vriend
Bertie in huis heeft gehaald. Van buiten is hij zeer mannelijk, te zien aan zijn figuur en
houding. Desondanks is hij iemand die veel twijfelt, en heeft hij iets zachts in zich. Frank
is zeer loyaal, maar heeft ook een stukje jaloezie in zich wanneer hij zijn vriend Bertie
ziet met zijn aanstaande. Driftigheid is misschien zijn slechtste eigenschap; wanneer
Frank zich erg opwind en boos wordt verliest hij zijn zelfbeheersing en wordt hij
agressief. Steeds als deze driftigheid is voorgekomen, komt er iets zwaars over Frank
heen, wat hem zeer ongelukkig maakt.
Waarom neemt Frank Bertie in huis en welk belang heeft hij hierbij?
Frank neemt Bertie in huis, in eerste instantie omdat Bertie geen geld of
onderdak had en het een oude vriend van hem was. Bertie in huis halen pastte in het
beeld van vriendschap dat Frank heeft. Daarnaast werd het een soort amusement voor
Frank om Bertie voor te doen als een heer en hem op deze manier te introduceren aan
zijn vrienden en contacten. Bertie leeft van Franks geld, wat Frank niet erg vindt, en tot
Bertie zijn eigen betrekking heeft gevonden heeft Frank er wel belang bij zijn vriend bij
zich te houden, puur om de vriendschap en het amusement.
Beschrijf de ontwikkeling van de vriendschap tussen Frank en Bertie.
In het begin van de vriendschap is Bertie erg nederig naar Frank toe en is van
plan om al het geld dat hij krijgt of gebruikt aan Frank terug te betalen. Dit blijft een
tijdje zo, totdat Bertie zich meer thuis begint te voelen in het luxe leven en ook
aanpassingen doet aan het interieur van de villa, dagen weg blijft en veel geld aan
luxegoederen verkwist. Frank maakt zich niet zo’n zorgen om het geld, maar is toch
bezorgd als Bertie plots wegblijft. In die dagen voelt hij zich zeer ongelukkig, maar het
moment dat Bertie terugkomt verdwijnt het gevoel van ongeluk als sneeuw voor de zon.
Frank en Bertie delen alles samen, maken veel mee en zijn altijd met z’n tweeën. Frank is
verslaafd aan Bertie en het vertier dat hij hem brengt. Wanneer Frank een vrouw
genaamd Eve ontmoet en verliefd wordt, steekt dat bij Bertie, die vanaf dat moment
weer angst krijgt voor het straatleven dat hem staat te wachten als hij niet meer bij
Frank terecht kan. Frank en Eve hebben plannen om te trouwen en zijn verloofd. Dat
zou betekenen dat Bertie niet meer bij Frank kan wonen. Vanaf hier laat Bertie een
extreme en egoïstische kant van zichzelf zien, met als doel de relatie van Frank en Eve
te saboteren voor zijn eigen comfort. Dit lukt hem, maar de vriendschap staat op dit
punt alleen maar op manipulatie overeind. Wanneer Frank twee jaren later achter deze
manipulatie komt, geeft hij het egoïsme van Bertie de schuld en toont geen enkel begrip.
In zijn woede en driftigheid vermoordt hij Bertie, wat uiteraard einde vriendschap
betekent. Na Bertie’s dood heeft Frank berouw, en had hij Bertie willen vergeven.
Kortom is Bertie’s invloed ontzettend giftig geweest voor het leven van Frank. Eerst
, kostte het Frank alleen maar geld, maar uiteindelijk was hij alles kwijt waar hij voor wilde
leven.
Thematiek en motieven
Toon aan dat de motieven jaloezie, drift en egoïsme een rol spelen in ‘Noodlot’.
De motieven jaloezie, drift en egoïsme spelen een ontzettend grote rol in de roman. Om
te beginnen bij egoïsme: Bertie is door het hele verhaal heen zeer egoïstisch en probeert
het lot op zo’n manier te beïnvloeden dat het in zijn voordeel uitpakt, ten koste van
Frank en Eve. Een voorbeeld hiervan is het eerste moment van besef dat wanneer Frank
en Eve gaan trouwen, dat ten nadele is van Bertie en dat hij het ook nog eens te danken
heeft aan zichzelf. “Zwaar voelde hij de noodlottigheid van het leven, en de
onrechtvaardigheid der levensaaneenschakelingen en hij zag in, dat hij zijn eigen ongeluk
had opgeroepen door slechts een enkel woord… Een enkel woord: Noorwegen! Noorwegen,
Eve, Franks liefde, Franks aanstaand huwelijk, zijn eigen ondergang… hoe hatelijk
duidelijk zag hij die schakelen zijner levensketen in elkaâr geklonken! ” (blz. 37)
Jaloezie komt voor bij zowel Bertie als Frank. Wanneer Frank Eve ontmoet in Drontheim,
trekt Bertie zich terug uit het gezelschap, met enige irritatie. Dit blijkt uit de volgende
passage: “Hij voelde zich, niettegenstaande zijn fijn gezicht, zijn elegant reiskostuum, op
ééns zo den mindere van Frank, dat eene ergenis, zweem van haat, hem doortrilde en en
die minderheid niet kunnende uitstaan, voegde aan de zijde van den ouden heer en dwong
zich tot een respectueuze beminlijkheid.” ( blz. 21)
Frank is jaloers op Bertie, wanneer hij hem ziet zitten met Eve, die als broer en zus met
elkaar omgaan. “-Zoo met Bertie zit! herhaalde ze, Hoe zit ik dan met Bertie? Heb ik iets
gedaan, dat niet goed was? of… zeg, Frank, ben je zoo verschrikkelijk jaloersch? Hij trok
haar tegen zich aan, kuste haar en mompelde:
- Ja… ja… ik ben jaloersch…” (blz. 46)
Driftigheid komt twee keer sterk naar voren in het verhaal. Beide keren komt het vanuit
Frank. De eerste keer is als hij ruzie heeft met Eve, en hij uiteindelijk agressief reageert,
wat ook het einde van hun relatie was. “Zijn donkergrijze oogen gloeiden onder het
gefrons van zijne overhangende wenkbrauwen; de drift zijner woorden siste nijdig tuschen
zijne tanden door, die groot en blank onder zijn zwaren snor opschitterden als vonken
ivoor:
- Hoe is het mogelijk, verdomd, hoe is het mogelijk! Ik heb het je ééns gezegd, eens
vooral, ik heb het je ééns gezegd: neen, neen, neen!” (blz. 75-76)
De tweede keer dat Frank zijn zelfbeheersing verliest is wanneer hij erachter komt dat
Bertie degene is die hem het leven zuur heeft gemaakt. Bertie bekent en Frank slaat hem
in elkaar tot hij dood is. “Wankelend van zijn roode duizelingen was Frank opgestaan en
hij moest zich vasthouden aan een meubel.
- Hij heeft zijn verdiende loon, ik heb hem afgeranseld, en ik zal hem nog eens… nog
eens…
Hij wilde zich op nieuw neêrstorten, met zijn beestelijken grijns om den mond, zijn dorst
van wreedheid schroeiend in de keel.” ( blz. 122)
Beschrijf drie gebeurtenissen waarin het lot een rol speelt.
De eerste gebeurtenis waarin het lot een rol speelt is ook direct de eerste
gebeurtenis die in de roman beschreven wordt. Het is de wederontmoeting tussen
Frank en zijn oude schoolvriend Bertie, die uit Amerika is gekomen, zonder geld of enig
Personages
Geef een beschrijving van de hoofdpersoon Frank.
Frank is een een jongeman, wonende in de villa White Rose in Londen. Hij leeft
vrij zorgeloos en heeft veel contacten in hoge kringen. Zijn levensstijl heeft enige
elementen uit het dandyisme, zoals de weelderigheid en het ‘verzorgde’ uiterlijk. Hij
hecht veel waarde aan vriendschap en houdt van amusement, vanwaar hij zijn vriend
Bertie in huis heeft gehaald. Van buiten is hij zeer mannelijk, te zien aan zijn figuur en
houding. Desondanks is hij iemand die veel twijfelt, en heeft hij iets zachts in zich. Frank
is zeer loyaal, maar heeft ook een stukje jaloezie in zich wanneer hij zijn vriend Bertie
ziet met zijn aanstaande. Driftigheid is misschien zijn slechtste eigenschap; wanneer
Frank zich erg opwind en boos wordt verliest hij zijn zelfbeheersing en wordt hij
agressief. Steeds als deze driftigheid is voorgekomen, komt er iets zwaars over Frank
heen, wat hem zeer ongelukkig maakt.
Waarom neemt Frank Bertie in huis en welk belang heeft hij hierbij?
Frank neemt Bertie in huis, in eerste instantie omdat Bertie geen geld of
onderdak had en het een oude vriend van hem was. Bertie in huis halen pastte in het
beeld van vriendschap dat Frank heeft. Daarnaast werd het een soort amusement voor
Frank om Bertie voor te doen als een heer en hem op deze manier te introduceren aan
zijn vrienden en contacten. Bertie leeft van Franks geld, wat Frank niet erg vindt, en tot
Bertie zijn eigen betrekking heeft gevonden heeft Frank er wel belang bij zijn vriend bij
zich te houden, puur om de vriendschap en het amusement.
Beschrijf de ontwikkeling van de vriendschap tussen Frank en Bertie.
In het begin van de vriendschap is Bertie erg nederig naar Frank toe en is van
plan om al het geld dat hij krijgt of gebruikt aan Frank terug te betalen. Dit blijft een
tijdje zo, totdat Bertie zich meer thuis begint te voelen in het luxe leven en ook
aanpassingen doet aan het interieur van de villa, dagen weg blijft en veel geld aan
luxegoederen verkwist. Frank maakt zich niet zo’n zorgen om het geld, maar is toch
bezorgd als Bertie plots wegblijft. In die dagen voelt hij zich zeer ongelukkig, maar het
moment dat Bertie terugkomt verdwijnt het gevoel van ongeluk als sneeuw voor de zon.
Frank en Bertie delen alles samen, maken veel mee en zijn altijd met z’n tweeën. Frank is
verslaafd aan Bertie en het vertier dat hij hem brengt. Wanneer Frank een vrouw
genaamd Eve ontmoet en verliefd wordt, steekt dat bij Bertie, die vanaf dat moment
weer angst krijgt voor het straatleven dat hem staat te wachten als hij niet meer bij
Frank terecht kan. Frank en Eve hebben plannen om te trouwen en zijn verloofd. Dat
zou betekenen dat Bertie niet meer bij Frank kan wonen. Vanaf hier laat Bertie een
extreme en egoïstische kant van zichzelf zien, met als doel de relatie van Frank en Eve
te saboteren voor zijn eigen comfort. Dit lukt hem, maar de vriendschap staat op dit
punt alleen maar op manipulatie overeind. Wanneer Frank twee jaren later achter deze
manipulatie komt, geeft hij het egoïsme van Bertie de schuld en toont geen enkel begrip.
In zijn woede en driftigheid vermoordt hij Bertie, wat uiteraard einde vriendschap
betekent. Na Bertie’s dood heeft Frank berouw, en had hij Bertie willen vergeven.
Kortom is Bertie’s invloed ontzettend giftig geweest voor het leven van Frank. Eerst
, kostte het Frank alleen maar geld, maar uiteindelijk was hij alles kwijt waar hij voor wilde
leven.
Thematiek en motieven
Toon aan dat de motieven jaloezie, drift en egoïsme een rol spelen in ‘Noodlot’.
De motieven jaloezie, drift en egoïsme spelen een ontzettend grote rol in de roman. Om
te beginnen bij egoïsme: Bertie is door het hele verhaal heen zeer egoïstisch en probeert
het lot op zo’n manier te beïnvloeden dat het in zijn voordeel uitpakt, ten koste van
Frank en Eve. Een voorbeeld hiervan is het eerste moment van besef dat wanneer Frank
en Eve gaan trouwen, dat ten nadele is van Bertie en dat hij het ook nog eens te danken
heeft aan zichzelf. “Zwaar voelde hij de noodlottigheid van het leven, en de
onrechtvaardigheid der levensaaneenschakelingen en hij zag in, dat hij zijn eigen ongeluk
had opgeroepen door slechts een enkel woord… Een enkel woord: Noorwegen! Noorwegen,
Eve, Franks liefde, Franks aanstaand huwelijk, zijn eigen ondergang… hoe hatelijk
duidelijk zag hij die schakelen zijner levensketen in elkaâr geklonken! ” (blz. 37)
Jaloezie komt voor bij zowel Bertie als Frank. Wanneer Frank Eve ontmoet in Drontheim,
trekt Bertie zich terug uit het gezelschap, met enige irritatie. Dit blijkt uit de volgende
passage: “Hij voelde zich, niettegenstaande zijn fijn gezicht, zijn elegant reiskostuum, op
ééns zo den mindere van Frank, dat eene ergenis, zweem van haat, hem doortrilde en en
die minderheid niet kunnende uitstaan, voegde aan de zijde van den ouden heer en dwong
zich tot een respectueuze beminlijkheid.” ( blz. 21)
Frank is jaloers op Bertie, wanneer hij hem ziet zitten met Eve, die als broer en zus met
elkaar omgaan. “-Zoo met Bertie zit! herhaalde ze, Hoe zit ik dan met Bertie? Heb ik iets
gedaan, dat niet goed was? of… zeg, Frank, ben je zoo verschrikkelijk jaloersch? Hij trok
haar tegen zich aan, kuste haar en mompelde:
- Ja… ja… ik ben jaloersch…” (blz. 46)
Driftigheid komt twee keer sterk naar voren in het verhaal. Beide keren komt het vanuit
Frank. De eerste keer is als hij ruzie heeft met Eve, en hij uiteindelijk agressief reageert,
wat ook het einde van hun relatie was. “Zijn donkergrijze oogen gloeiden onder het
gefrons van zijne overhangende wenkbrauwen; de drift zijner woorden siste nijdig tuschen
zijne tanden door, die groot en blank onder zijn zwaren snor opschitterden als vonken
ivoor:
- Hoe is het mogelijk, verdomd, hoe is het mogelijk! Ik heb het je ééns gezegd, eens
vooral, ik heb het je ééns gezegd: neen, neen, neen!” (blz. 75-76)
De tweede keer dat Frank zijn zelfbeheersing verliest is wanneer hij erachter komt dat
Bertie degene is die hem het leven zuur heeft gemaakt. Bertie bekent en Frank slaat hem
in elkaar tot hij dood is. “Wankelend van zijn roode duizelingen was Frank opgestaan en
hij moest zich vasthouden aan een meubel.
- Hij heeft zijn verdiende loon, ik heb hem afgeranseld, en ik zal hem nog eens… nog
eens…
Hij wilde zich op nieuw neêrstorten, met zijn beestelijken grijns om den mond, zijn dorst
van wreedheid schroeiend in de keel.” ( blz. 122)
Beschrijf drie gebeurtenissen waarin het lot een rol speelt.
De eerste gebeurtenis waarin het lot een rol speelt is ook direct de eerste
gebeurtenis die in de roman beschreven wordt. Het is de wederontmoeting tussen
Frank en zijn oude schoolvriend Bertie, die uit Amerika is gekomen, zonder geld of enig
