Tijdvak 8 - Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Antwoorden
www.thiememeulenhoff.nl/feniks
Feniks
4|5|6 Vwo Tijdvakken en historische contexten
Geschiedenis voor de bovenbouw
Antwoorden Tijdvak 8
8 Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 1 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
,Tijdvak 8 - Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Antwoorden
Opdrachten Oriëntatie
OPDRACHT 1
a Bron 1 en de tekst zijn te koppelen aan meerdere kenmerkende aspecten van de
negentiende eeuw:
Kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde
voor een industriële samenleving.’ De industriële samenleving zorgt ervoor dat er een nieuwe
arbeidersklasse ontstaat, die met armoede en verpaupering te maken krijgt in de nieuwe stedelijke
sloppenwijken.
Kenmerkend aspect 32, ‘Discussies over de “sociale kwestie”’.’ Wie is verantwoordelijk voor
de zorg voor deze moeder en haar kinderen? Moet de overheid hier een rol in spelen?
b Bron 2 gaat over de verspreiding van de industrialisatie over Europa. Deze bron sluit het
beste aan op kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis
legde voor een industriële samenleving.’
Bron 3 gaat over kinderarbeid en sluit het beste aan op kenmerkend aspect 32, ‘Discussies
over de “sociale kwestie”.’
c Voorbeelden van juiste antwoorden:
Bron 4 en 5 sluiten aan op kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de
westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.’
Bron 6, 7 en 9 sluiten aan op kenmerkend aspect 33, ‘De moderne vorm van imperialisme
die verband hield met de industrialisatie.’
Bron 11 en 16 sluiten aan op kenmerkend aspect 36, ‘De opkomst van politiek-
maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.’
Bron 13 sluit aan op kenmerkend aspect 32, ‘Discussies over de “sociale kwestie”.’
Bron 15, 17, 18 en 19 sluiten aan op kenmerkend aspect 35: ‘Voortschrijdende
democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.’
d De verandering valt te zien in de industrialisatie (kenmerkend aspect 31). Ook de opkomst
van politiek-maatschappelijke stromingen (kenmerkend aspect 36) is een ontwikkeling die in de
negentiende eeuw voor veel verandering zorgt.
De continuïteit is vooral te vinden in kenmerkend aspect 35, ‘Voortschrijdende
democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.’ De
democratische revoluties van de achttiende eeuw hebben de democratisering van de samenleving in
gang gezet en deze ‘schrijdt’ in de negentiende eeuw ‘voort’.
OPDRACHT 2
a De negentiende-eeuwse gegoede burgerij bestond voor een groot deel uit mensen die
vonden dat de overheid geen rol moest spelen in het organiseren van de arbeidsomstandigheden in
de fabrieken. Als er fabrieksarbeid nodig was, stonden ze daar meestal niet afwijzend tegenover.
Wat dat betreft is de bron representatief voor de visie van de negentiende-eeuwse gegoede burgerij
op kinderarbeid. Dat veranderde wel in de loop van de negentiende eeuw, toen steeds meer
kinderen slachtoffer werden van de zeer slechte arbeidsomstandigheden, en mensen anders gingen
denken over de rol van de overheid als regelgever.
b Eigen uitwerking. Zoek voor het schrijven van deze brief informatie over kinderarbeid in de
negentiende eeuw. Enkele sites hierover:
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 2 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
, Tijdvak 8 - Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Antwoorden
- https://historianet.nl/maatschappij/britse-fabrieken-buitten-kinderen-uit-als-slaven
- https://www.bl.uk/collection-items/factory-children-a-short-description-of-the-
factory-system (Engelstalig)
c Voorbeelden van onderzoeksvragen:
- Hoe dacht de Britse gegoede burgerij in de negentiende eeuw over kinderarbeid?
- Hoe wordt in primaire bronnen geschreven over kinderarbeid in de negentiende
eeuw?
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 3 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
www.thiememeulenhoff.nl/feniks
Feniks
4|5|6 Vwo Tijdvakken en historische contexten
Geschiedenis voor de bovenbouw
Antwoorden Tijdvak 8
8 Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 1 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
,Tijdvak 8 - Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Antwoorden
Opdrachten Oriëntatie
OPDRACHT 1
a Bron 1 en de tekst zijn te koppelen aan meerdere kenmerkende aspecten van de
negentiende eeuw:
Kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde
voor een industriële samenleving.’ De industriële samenleving zorgt ervoor dat er een nieuwe
arbeidersklasse ontstaat, die met armoede en verpaupering te maken krijgt in de nieuwe stedelijke
sloppenwijken.
Kenmerkend aspect 32, ‘Discussies over de “sociale kwestie”’.’ Wie is verantwoordelijk voor
de zorg voor deze moeder en haar kinderen? Moet de overheid hier een rol in spelen?
b Bron 2 gaat over de verspreiding van de industrialisatie over Europa. Deze bron sluit het
beste aan op kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis
legde voor een industriële samenleving.’
Bron 3 gaat over kinderarbeid en sluit het beste aan op kenmerkend aspect 32, ‘Discussies
over de “sociale kwestie”.’
c Voorbeelden van juiste antwoorden:
Bron 4 en 5 sluiten aan op kenmerkend aspect 31, ‘De industriële revolutie die in de
westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.’
Bron 6, 7 en 9 sluiten aan op kenmerkend aspect 33, ‘De moderne vorm van imperialisme
die verband hield met de industrialisatie.’
Bron 11 en 16 sluiten aan op kenmerkend aspect 36, ‘De opkomst van politiek-
maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.’
Bron 13 sluit aan op kenmerkend aspect 32, ‘Discussies over de “sociale kwestie”.’
Bron 15, 17, 18 en 19 sluiten aan op kenmerkend aspect 35: ‘Voortschrijdende
democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.’
d De verandering valt te zien in de industrialisatie (kenmerkend aspect 31). Ook de opkomst
van politiek-maatschappelijke stromingen (kenmerkend aspect 36) is een ontwikkeling die in de
negentiende eeuw voor veel verandering zorgt.
De continuïteit is vooral te vinden in kenmerkend aspect 35, ‘Voortschrijdende
democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.’ De
democratische revoluties van de achttiende eeuw hebben de democratisering van de samenleving in
gang gezet en deze ‘schrijdt’ in de negentiende eeuw ‘voort’.
OPDRACHT 2
a De negentiende-eeuwse gegoede burgerij bestond voor een groot deel uit mensen die
vonden dat de overheid geen rol moest spelen in het organiseren van de arbeidsomstandigheden in
de fabrieken. Als er fabrieksarbeid nodig was, stonden ze daar meestal niet afwijzend tegenover.
Wat dat betreft is de bron representatief voor de visie van de negentiende-eeuwse gegoede burgerij
op kinderarbeid. Dat veranderde wel in de loop van de negentiende eeuw, toen steeds meer
kinderen slachtoffer werden van de zeer slechte arbeidsomstandigheden, en mensen anders gingen
denken over de rol van de overheid als regelgever.
b Eigen uitwerking. Zoek voor het schrijven van deze brief informatie over kinderarbeid in de
negentiende eeuw. Enkele sites hierover:
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 2 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
, Tijdvak 8 - Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Antwoorden
- https://historianet.nl/maatschappij/britse-fabrieken-buitten-kinderen-uit-als-slaven
- https://www.bl.uk/collection-items/factory-children-a-short-description-of-the-
factory-system (Engelstalig)
c Voorbeelden van onderzoeksvragen:
- Hoe dacht de Britse gegoede burgerij in de negentiende eeuw over kinderarbeid?
- Hoe wordt in primaire bronnen geschreven over kinderarbeid in de negentiende
eeuw?
Feniks, Tijdvakken en historische contexten, 4|5|6 Vwo 3 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2019
