Laboratoriumvaardigheden
Goede laboratorimpraktijk
• Houding in het labo
o Wees steeds bewust van potentiële gevaren
o Voer steeds taakanalyse en risicoanalyse uit
o Ga nooit in labo zonder verantwoordelijk docent
o Laat experiment nooit ongecontroleerd achter
o Voer een experiment, waaraan risico’s verbonden zijn, nooit alleen uit
o Ken de eigenschappen (o.a. gevarensymbolen) van de stoffen waarmee je
werkt
o Werk zo veilig mogelijk bij alle chemische manipulaties
o Voorzie recipiënten met chemicaliën met een gepast etiket
o Hoe rekening met specifieke richtlijnen voor microbiologische, biochemische
en moleculair-biologische experminten
• Persoonlijke bescherming
o Eten, drinken en roken zijn verboden
o Draag steeds geschikte labojas
o Draag altijd een veiligheidsbril in chemisch labo
o Lange haren worden samengehouden
o Draag geen nylon kledingstukken
o Draag gesloten schoenen
o Gebruik handschoenen indien vereist
o Was steeds je handen bij verlaten van het lokaal
o Werk in zuurkast/trekkast indien verreist
o Pipetteren gebeurt altijd met pipetteerhulp, nooit met de mond
• Orde en netheid
o Hoe laboratoriumtafel netjes. Sluit alle recipiënten na gebruik en zet ze terug
op hun plaats. Reinig steeds het gebruikte glaswerk, laat het uitlekken en
plaats het terug in de juist kasten
o Ruim gemorste chemicaliën en producten altijd eerst po
(veiligheidsprocedure). Bij grote hoeveelheden verwittig toezichthouden
personeel
o Niet noodzakelijke papieren, boeken en andere zaken niet laten rondslingeren
in het labo
o Hou de vloer vrij van stukjes glas, papier en vocht
• Incidenten
o Waarschuw steeds toezichthoudend personeel
o Ken de locatie van veiligheidsuitrusting (blusser, branddeken, oogspoelfles,
nooddouches, EHBO-paneel, nooduitgangen, brandmelders,…)
• Reageer gepast en rustig op ongelukken, door volgende regels in acht te nemen
o Contact met spattende chemicaliën of brandwonde
1
, ▪ Onmiddellijk spoelen met water (oogdouche) gedurende minstens 15
minuten
o Snijwonden
▪ Spoel de wonde uit onder stromend water, knel bij hevige bloedingen
de ader af met een knelverband aanwezig in het labo en verwittig
toezichter of EHBO helper
o Morsen van producten
▪ In het labo is spilkit aanwezig voor het opruimen van grote
hoeveelheden gemorst product
o Brand
▪ Waarschuw eerst de personen in uw omgeving. Tracht een
beginnende brand te blussen. Bij een uitslaande brand bel
noodnummer 112
o Milieubewustzijn
▪ Beperk afval
▪ Verzamel afval in de daarvoor bestemde afvalvaten
o Taak -en risicoanalyse
o Studie van mogelijke gevaren en risico
o Doelstelling: verminderen risicogrootte
▪ Maatregelen
• Schrijf schematisch op welke producten en materiaal nodig
voor experiment
• Analyseer op papier gevaren die je kan voorkomen
• Risico’s minimaliseren door richtlijnen op te volgen
o Indien er toch iets fout loopt -> verwittig onmiddellijk toezichthouden
personeel
o KEN BETEKENIS VAN DE PICTOGRAMMEN
o Ken uw telefoonnummers
▪ Antigifcentrum 070/245 245
▪ Brand of ziekenwagen 112
Wat bij brand
• Mogelijke brandrisico’s in laboratoria
• Ontvlammen vluchtige stoffen
• Microbiologie: branden petrischaaltje met ethanol
o Gewoon laten uitbranden of afdekken
• Branden haar door onvoorzichtig werken met bunzenbrander
• Belangrijk om te weten wat te doen
• Brand -> strijd tegen tijd
• Brand en rook verspreiden zich zeer snel
• Rookontwikkeling is ook gevaarlijk
• Eerste stappen
o Roep: “Brand! Brand!” (I am not making this up) = waarschuwing
2
, o Doe één poging tot blussen door gebruik te maken van het CORRECT
blusmiddel. Een kleine beginnende brand kan meestal nog gemakkelijk
geblust worden
o Waarschuw verantwoordelijken bij uitslaande brand
▪ Sla ruitje brandmelder uit
▪ Druk knop brandmelder in
• Evacueren en geven van de nodige informatie
o Blijf kalm en evacueer het laboratorium/lokaal
o Hulpdiensten opwachten en correcte info geven
o Onderwijzend personeel is verantwoordelijk voor begeleiding van studenten
bij evacuatie uit gebouw
o Het intern noodplan wordt door receptioniste aan de brandweer overhandigd
o Het interventieteam informeert de hulpdiensten over de evacuatie
• Blusapparaten
o Blusapparaat en een brandhaspel (de rubberen slang met een kleine
diameter, 30 m lengte en rechtstreeks aangesloten op het waternet)
o Zorgen dat ze steeds bereikbaar zijn
o Gebruikte blusapparaten mogen niet terug worden opgehangen
o Niet elke brand mag met water geblust worden!
o
• Vuurhaarden en geschikt blusmiddel
3
, o
o
• Procedure blussen
4
Goede laboratorimpraktijk
• Houding in het labo
o Wees steeds bewust van potentiële gevaren
o Voer steeds taakanalyse en risicoanalyse uit
o Ga nooit in labo zonder verantwoordelijk docent
o Laat experiment nooit ongecontroleerd achter
o Voer een experiment, waaraan risico’s verbonden zijn, nooit alleen uit
o Ken de eigenschappen (o.a. gevarensymbolen) van de stoffen waarmee je
werkt
o Werk zo veilig mogelijk bij alle chemische manipulaties
o Voorzie recipiënten met chemicaliën met een gepast etiket
o Hoe rekening met specifieke richtlijnen voor microbiologische, biochemische
en moleculair-biologische experminten
• Persoonlijke bescherming
o Eten, drinken en roken zijn verboden
o Draag steeds geschikte labojas
o Draag altijd een veiligheidsbril in chemisch labo
o Lange haren worden samengehouden
o Draag geen nylon kledingstukken
o Draag gesloten schoenen
o Gebruik handschoenen indien vereist
o Was steeds je handen bij verlaten van het lokaal
o Werk in zuurkast/trekkast indien verreist
o Pipetteren gebeurt altijd met pipetteerhulp, nooit met de mond
• Orde en netheid
o Hoe laboratoriumtafel netjes. Sluit alle recipiënten na gebruik en zet ze terug
op hun plaats. Reinig steeds het gebruikte glaswerk, laat het uitlekken en
plaats het terug in de juist kasten
o Ruim gemorste chemicaliën en producten altijd eerst po
(veiligheidsprocedure). Bij grote hoeveelheden verwittig toezichthouden
personeel
o Niet noodzakelijke papieren, boeken en andere zaken niet laten rondslingeren
in het labo
o Hou de vloer vrij van stukjes glas, papier en vocht
• Incidenten
o Waarschuw steeds toezichthoudend personeel
o Ken de locatie van veiligheidsuitrusting (blusser, branddeken, oogspoelfles,
nooddouches, EHBO-paneel, nooduitgangen, brandmelders,…)
• Reageer gepast en rustig op ongelukken, door volgende regels in acht te nemen
o Contact met spattende chemicaliën of brandwonde
1
, ▪ Onmiddellijk spoelen met water (oogdouche) gedurende minstens 15
minuten
o Snijwonden
▪ Spoel de wonde uit onder stromend water, knel bij hevige bloedingen
de ader af met een knelverband aanwezig in het labo en verwittig
toezichter of EHBO helper
o Morsen van producten
▪ In het labo is spilkit aanwezig voor het opruimen van grote
hoeveelheden gemorst product
o Brand
▪ Waarschuw eerst de personen in uw omgeving. Tracht een
beginnende brand te blussen. Bij een uitslaande brand bel
noodnummer 112
o Milieubewustzijn
▪ Beperk afval
▪ Verzamel afval in de daarvoor bestemde afvalvaten
o Taak -en risicoanalyse
o Studie van mogelijke gevaren en risico
o Doelstelling: verminderen risicogrootte
▪ Maatregelen
• Schrijf schematisch op welke producten en materiaal nodig
voor experiment
• Analyseer op papier gevaren die je kan voorkomen
• Risico’s minimaliseren door richtlijnen op te volgen
o Indien er toch iets fout loopt -> verwittig onmiddellijk toezichthouden
personeel
o KEN BETEKENIS VAN DE PICTOGRAMMEN
o Ken uw telefoonnummers
▪ Antigifcentrum 070/245 245
▪ Brand of ziekenwagen 112
Wat bij brand
• Mogelijke brandrisico’s in laboratoria
• Ontvlammen vluchtige stoffen
• Microbiologie: branden petrischaaltje met ethanol
o Gewoon laten uitbranden of afdekken
• Branden haar door onvoorzichtig werken met bunzenbrander
• Belangrijk om te weten wat te doen
• Brand -> strijd tegen tijd
• Brand en rook verspreiden zich zeer snel
• Rookontwikkeling is ook gevaarlijk
• Eerste stappen
o Roep: “Brand! Brand!” (I am not making this up) = waarschuwing
2
, o Doe één poging tot blussen door gebruik te maken van het CORRECT
blusmiddel. Een kleine beginnende brand kan meestal nog gemakkelijk
geblust worden
o Waarschuw verantwoordelijken bij uitslaande brand
▪ Sla ruitje brandmelder uit
▪ Druk knop brandmelder in
• Evacueren en geven van de nodige informatie
o Blijf kalm en evacueer het laboratorium/lokaal
o Hulpdiensten opwachten en correcte info geven
o Onderwijzend personeel is verantwoordelijk voor begeleiding van studenten
bij evacuatie uit gebouw
o Het intern noodplan wordt door receptioniste aan de brandweer overhandigd
o Het interventieteam informeert de hulpdiensten over de evacuatie
• Blusapparaten
o Blusapparaat en een brandhaspel (de rubberen slang met een kleine
diameter, 30 m lengte en rechtstreeks aangesloten op het waternet)
o Zorgen dat ze steeds bereikbaar zijn
o Gebruikte blusapparaten mogen niet terug worden opgehangen
o Niet elke brand mag met water geblust worden!
o
• Vuurhaarden en geschikt blusmiddel
3
, o
o
• Procedure blussen
4
