Pedagogisch klimaat samenvatting H1 blok 2 HALO

Pedagogisch klimaat

College week 1
Weblecture 1
Herhaling pedagogisch klimaat

Pedagogisch klimaat betekenis: pedagogisch betekent opvoedkundig en klimaat betekent
hier de sfeer en de omgeving onderling.

De definitie waar de school vanuit gaat is het volgende:
Het ‘pedagogisch klimaat’ verwijst naar de wijze waarop de intentie van actoren (docenten)
om gunstige voorwaarden te scheppen voor de ontwikkeling van jeugdigen, gestalte krijgt in
de omgang tussen actoren (docenten en de leerlingen) en de inrichting van de omgeving (de
gymzaal, de school) waarin ze samen verkeren.’

In simpel schema - kader

Het (pedagogisch) klimaat binnen een les wordt met name bepaald door drie relaties:

 Relatie tussen de leerling(en) en de docent
(hoe gaat men met elkaar om)
 Relatie tussen de leerling(en) onderling
(hoe gaan zij met elkaar om)
 Relatie tussen de leerling(en) en de context (context =
taak / opdracht / inhoud les

Het alleen aanpassen van een kleine element kan er voor zorgen dat een beweging al veel
beter kan worden uitgevoerd. Het is belangrijk om als docent iets aan te passen wanneer er
iets niet loopt en lukt.

Waarden – herhaling

 Waarden zijn idealen en motieven die in een samenleving of groep of van een
individu als nastrevenswaardig worden beschouwd. Waarden zijn opvattingen over
wat wenselijk is.
 Een waarde is een wat abstract iets. Het is niet ‘vast te pakken’.
 Voorbeelden: vrijheid, gelijkheid, respect. Het zijn de motieven en idealen waarop
concrete normen zijn gebaseerd. Er zijn normen om deze waarden ‘te bereiken’.




Normen – concrete gedrag - herhaling

,  Normen komt van het Latijnse woord norma hetgeen winkelhaak, richtsnoer,
maatstaf of regel kan betekenen.
 Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen; ze regelen het dagelijks sociaal
verkeer. Normen vormen de verbinding tussen de algemene waarden (zoals vrijheid,
rechtvaardigheid) en de concrete gedragingen; het zijn opvattingen over hoe men
zich wel of niet moet gedragen in concrete omstandigheden.

Ontwikkelen en welbevinden

 Doel van pedagogisch klimaat 
sfeer, omstandigheden creëren voor optimale ontwikkelingskansen.

 Optimaal ontwikkelen is mogelijk wanneer kinderen zich welbevinden.

 Welbevinden heeft te maken met een ‘gevoel’, ‘ stemming’ ‘gewenst gedrag’.
Voorbeeld: angst = negatief gevoel
trots = positief gevoel

Pedagogisch Klimaat – tot nu toe

 Tot nu toe zijn de doelen genoteerd bij het Pedagogisch Klimaat gebaseerd op eigen
idee van belangrijke waarden en normen… of van de stagebegeleider, vakgroep
en/of school (visie).
 Maar wat zegt de (international) literatuur over ‘klimaten’, ‘gedrag’, ‘ontwikkeling’ en
‘belangrijke voorwaarden’ voor deze ontwikkeling?
 In deze module een verdiepingsslag op de theorie rond het ‘pedagogisch klimaat’

, College week 2
Weblecture 2
Goede omgang
Ongelijke verhoudingen

Omgang met leerlingen, we moeten ons realiseren dat dit helft is van de omgang. De andere
helft is het probleem voor de leerlingen, omgang met ons als leraren. Je hebt op de
basisschool een bepaalde tijd één of twee werkgever(s), maar na je 12de kunnen het er wel
zes of tien worden. En die zeggen allemaal wat je moet doen. Bazen zijn het, maar met de
beste bedoelingen en daarom mogen ze ook zoveel. Maar ook goede bazen blijven bazen.
Vanuit het standpunt van de leerling lijkt de positie van leerkracht wel heel wat, maar ook als
leerkracht heb je bazen. Zij vertellen ook weer wat jij moet doen, hoe jij moet lesgeven.

Goede omgang met leerlingen
Hoe krijg je een goede verhouding docent-leerling:
 Sensitieve responsiviteit  aandacht hebben voor de leerlingen, moet aanvoelen
wat ze nodig hebben en met gevoel moet reageren. U reageert op gedragingen van
de leerlingen. Belangrijk is dat die ervaren dat hun gedrag iets uitmaakt, dat het wordt
opgemerkt, dat het zo waardevol gevonden wordt dat de leerkracht erop reageert.
Een kind wil “gezien worden”.
 Autonomie geven  wat voor een goede verhouding essentieel is, is dat degene
met de meeste macht (in ons geval dus de leerkracht) de leerling de ruimte geeft om
zo veel mogelijk zichzelf te zijn. zichzelf zijn betekent de mogelijkheid hebben te doen
wat je zelf wilt doen, te voelen wat je voelt, te denken wat je wilt denken. De macht uit
handen geven aan de leerling, deze ook zijn mening laten geven.
 Grenzen stellen  de belangrijkste reden is doe wat je zegt en zeg wat je doet.
Precies vertellen wat die niet mag doen en dan precies vertellen wat er gebeurd als
die het wel doet. “Niet tegen de bal aan trappen anders ga je op de bank zitten.”
Duidelijk zijn in grenzen.
 Informatie geven  ze moeten regels begrijpen die jij stelt en ze zich daar dan aan
gaan houden.

Weblecture 3
Psychologisch contract voorbeeld

Psychologisch contract = mensen (dus ook leerlingen) hebben onbewust een soort
overeenkomst met de organisatie waarvan ze deel uitmaken. Deze overeenkomst bestaat uit
een aantal verwachtingen over en weer, die als heel wezenlijk ervaren worden. In een
overeenkomst of contract gaat het om een ruil: als ik dit doe, krijg ik dat terug.

Wat is goed?
In de context van het psychologische contract is de omgang als ‘goed’ te bestempelen
wanneer beide partijen krijgen wat ze van elkaar verwachten. Mensen zullen een verhouding
als goed ervaren als die voldoet aan hun behoeften. Het is best mogelijk dat die behoeften
niet deugen, maar dat is een andere kwestie.