Literatuursamenvatting preventie, family mediation en
behandeling in de forensische context
A gloomy picture: a meta-analysis of randomized controlled trials reveals disappointing
effectiveness of programs aiming at preventing child maltreatment – Euser, Alink,
Stoltenborgh, Bakermans-Kranburg & van IJzendoorn (2015)
Background
De laatste Jaren zijn het aantal programma’s om ouders te ondersteunen bij kindermishandeling en
programma’s op kinderenmishandeling tegen te gaan enorm gestegen. Uit RCT’s blijkt dat sommige
van deze programma’s zeker effectief zijn op bepaalde opvoedingsvaardigheden van ouders. Echter
blijkt dat er nog weinig bekend is over de effectiviteit van de programma’s om kindersmishandeling te
voorkomen. Hier doet deze MA onderzoek naar. In totaal wordt er naar 20 verschillende programma’s
gekeken en onderzocht hoe effectief zij zijn op het gebied van preventie en verminderen van
kindermishandeling.
Child maltreatment
Verschillende meta-analyses hebben aangetoond dat kindermishandeling een wereldwijd probleem is.
Risicofactoren voor kindermishandeling zijn lage SES, mentale gezondheidsproblemen van ouders,
familie isolatie en alleen ouderschap. Kindermishandeling hangt zowel op lange- als korte termijn
samen met negatieve uitkomsten. Slachtoffers hebben een verhoogde kans op fysieke, gedragsmatige
en psychologische problemen tot in de volwassenheid.
Intervention programs
Over de laatste jaren zijn het aantal opvoedingsondersteuningsprogramma’s toegenomen. Voorbeelden
van dit soort programma’s zijn Triple-P, SOS! En Help for Parents. Dit soort programma’s proberen
kindermishandeling te voorkomen in de algehele samenleving door bijvoorbeeld de media te
gebruiken om ouders te informeren over effectieve opvoeding strategieën. Je kan onderscheid maken
tussen programma’s die kindermishandeling proberen te voorkomen in de algehele samenleving en
programma’s die kindermishandeling proberen te verminderen in de populaties waar
kindermishandeling plaatsvindt. En welbekende programma die kindermishandeling probeert te
voorkomen is de Nurse-Family Partnership. Dit programma is gericht op zwangere vrouwen die niet
getrouwd zijn en/of een laag inkomen hebben maar ook vrouwen die hier niet aan voldoen kunnen
deelnemen aan het programma. In dit programma zullen huisbezoeken plaatsvinden de eerste twee jaar
van het leven van het kind. Uit onderzoek bleek dat na dit programma 80% minder
,kindermishandeling plaatsvindt, echter verdwijnt dit effect na 2 jaar. Parent-child Interaction Therapy
is een welbekend programma om kindermishandeling te verminderen. Gezinnen ontvangen 14 weken
lang wekelijks een training. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat dit programma
effectief is in het verminderen van gedragsproblemen van het kind, het minder voorkomen van fysieke
mishandeling en het verbeteren van opvoedingsvaardigheden van de ouders.
Prior meta-analytic findings
Uit onderzoeken blijkt dat boven genoemde soortgelijke programma’s effectief zijn maar toch zijn dit
soort onderzoeken niet allesomvattend geweest. Soms werd er alleen gekeken naar programma’s die
uit huisbezoeken bestonden, of onderzoeken die geen RCT’s waren etc. waardoor je kan afvragen wat
je kan zeggen over de effectiviteit van de programma’s.
The current study: program effectiveness and moderators.
In deze MA worden alleen RCT’s meegenomen. Daarnaast werden onderzoeken meegenomen die
onderzoek hebben gedaan naar de volgende programma’s:
1. Programma’s die kindermishandeling voor de algehele samenleving proberen te voorkomen
2. Programma’s die kindermishandeling proberen te voorkomen voor een doelgroep die een
risico loopt op kindermishandeling
3. Programma’s die kindermishandeling proberen te verminderen
Kindermishandeling werd gedefinieerd als ‘elke handeling of reeks van handelingen of nalatigheden
van een ouder of andere verzorger die leidt tot schade, potentieel schade of dreiging van schade voor
een kind’.
Intervention characteristics
Een belangrijk kenmerk van de interventie is de focus van het programma. In sommige programma's
krijgen ouders verschillende soorten ondersteuning (bijv. sociaal, emotioneel, materieel) om voort te
bouwen op sterke punten en het algehele functioneren van het gezin te verbeteren, zonder dat er sprake
is van daadwerkelijke opvoedingscursussen. Sommige programma’s zijn wel gericht op het aanleren
van opvoedingsvaardigheden. Tot slot zijn er programma’s die gericht zijn op opvoedingstraining en
support. Programma’s kunnen verschillen in de manier waarop ze gegeven worden, denk aan
groepstraining, huisbezoeken etc. ook kunnen de aantal sessies van de programma’s verschillen. Over
programma’s die gericht zijn op de gehechtheid van het kind en sensitiviteit van de ouders, weten we
dat een lager aantal sessies leiden tot meer effectiviteit van het programma. Het is echter alleen
onduidelijk of dit ook geldt bij het voorkomen en verminderen van kindermishandeling. tot slot
kunnen programma’s verschillen wanneer ze aangeboden aan het gezin, dit is vaak gebaseerd op de
leeftijd van het kind.
,Sample characteristics
Interventie programma’s zijn gericht op verschillende populaties. Het kan gericht zijn op de algehele
samenleving, op een populatie dat een risico loopt op kindermishandeling of een populatie dat
kinderen mishandeld. Sommige onderzoeken zeggen dat programma’s met een duidelijke doelgroep
effectiever zijn.
Design characteristics
Ook het design van het onderzoek heeft invloed op de effectiviteit van een programma. Slechtere
methodologische designs leiden over het algemeen tot grotere effectgroottes. Daarnaast heeft de
steekproefgrootte invloed maar ook wat voor type behandeling de controle groep heeft. Als de
controle groep geen behandeling krijgt leidt het onderzoek vaak tot grotere effectgroottes. Ook de
manier waarop kindermishandeling gemeten wordt, heeft invloed op de effectgroottes.
Methods
Hierin wordt beschreven hoe de literatuur geworven wordt en hoe de onderzoeken eruit zagen op basis
van de verschillende karakteristieken die hierboven besproken worden. Tot slot wordt besproken hoe
de data geanalyseerd wordt (Cohen’s d berekenen).
Results
Which interventions are most effective?
Van de 20 onderzochte programma’s waren slechts 5 programma’s effectief in het voorkomen of
verminderen van kindermishandeling (Engaged Moms Program (EMP), SOS, Multisystemic Therapy
for Child Abuse and Neglect (MST-CAN) en PCIT met en zonder individuele services). PCIT in zijn
originele vorm had de grootste effectgrootte.
Combined intervention effect
De gecombineerde effectgrootte van de 27 programma’s (algehele samenleving, risicogroepen en
mishandelde gezinnen) was d=0.12.
Moderator analyses
Programma’s gericht op opvoedingstraining, met of zonder steun van ouders, zijn significant
effectiever dan programma’s die alleen steun bieden
Programma’s met een gemiddeld aantal sessies (16-30 sessies) zijn significant effectiever dan
programma’s met minder of meer sessies.
Alleen programma’s met een duur van 6 tot 12 maanden hadden significante effectgroottes
dan programma’s met een duur korter dan 6 maanden of langer dan 12 maanden.
Programma’s zijn significant effectiever in een mishandelende doelgroep dan in de risico
groep.
, Onderzoeken die recent gepubliceerd zijn en die kleine steekproefgroottes hadden grotere
effectgroottes.
Programma’s gericht op oudere kinderen hebben grotere effectgroottes.
Multivariate analyses
Jaar van publlicatie van het onderzoek en steekproef zijn significant voorspellers van de
effectgrootte
Programma’s die ouderschapstraining gaven hadden grotere effectgroottes dan programma’s
die alleen steun boden aan de ouders
De leeftijd van het kind tijdens de start van het programma was een significante moderator
wanneer er gecontroleerd werd voor jaar van publicatie en steekproefgrootte.
Long term effects
Het effect van de programma’s in het voorkomen of verminderen van kindermishandeling
veranderde niet over tijd. Dit resultaat is echter gebaseerd op slecht 6 onderzoeken.
Discussion
De resultaten werden opnieuw besproken, zonder nieuwe informatie.
Limitations
Deze meta-analyse omvat relatief weinig onderzoeken waardoor sommige moderator analyses gezien
moeten worden als verkennend. Een voorbeeld hier van is dat er maar 6 onderzoeken waren met een
follow-up waardoor het lastig is om echt iets te zeggen over de lange termijn effecten van de
programma’s. daarnaast waren de meeste onderzoeken gericht op fysieke mishandeling en niet de
andere soorten kindermishandeling.
Future directions
Er moeten meer RCT’s uitgevoerd worden naar het effect van programma’s die gericht zijn op het
voorkomen en verminderen van kindermishandeling. Deze RCT’s moeten ook buiten de USA
uitgevoerd worden, in zowel lage- en middel inkomen landen. Daarnaast moet er in de onderzoeken
‘kindermishandeling’ als primaire hoofduitkomst genomen worden. Tot slot moet toekomst onderzoek
zich concentreren op het ontwikkelen en testen van preventie programma’s.
Conclusions
Deze MA heeft aangetoond dat interventie programma’s over het algemeen significante effecten
hebben op het voorkomen en verminderen van kindermishandeling. significante effecten werden
behandeling in de forensische context
A gloomy picture: a meta-analysis of randomized controlled trials reveals disappointing
effectiveness of programs aiming at preventing child maltreatment – Euser, Alink,
Stoltenborgh, Bakermans-Kranburg & van IJzendoorn (2015)
Background
De laatste Jaren zijn het aantal programma’s om ouders te ondersteunen bij kindermishandeling en
programma’s op kinderenmishandeling tegen te gaan enorm gestegen. Uit RCT’s blijkt dat sommige
van deze programma’s zeker effectief zijn op bepaalde opvoedingsvaardigheden van ouders. Echter
blijkt dat er nog weinig bekend is over de effectiviteit van de programma’s om kindersmishandeling te
voorkomen. Hier doet deze MA onderzoek naar. In totaal wordt er naar 20 verschillende programma’s
gekeken en onderzocht hoe effectief zij zijn op het gebied van preventie en verminderen van
kindermishandeling.
Child maltreatment
Verschillende meta-analyses hebben aangetoond dat kindermishandeling een wereldwijd probleem is.
Risicofactoren voor kindermishandeling zijn lage SES, mentale gezondheidsproblemen van ouders,
familie isolatie en alleen ouderschap. Kindermishandeling hangt zowel op lange- als korte termijn
samen met negatieve uitkomsten. Slachtoffers hebben een verhoogde kans op fysieke, gedragsmatige
en psychologische problemen tot in de volwassenheid.
Intervention programs
Over de laatste jaren zijn het aantal opvoedingsondersteuningsprogramma’s toegenomen. Voorbeelden
van dit soort programma’s zijn Triple-P, SOS! En Help for Parents. Dit soort programma’s proberen
kindermishandeling te voorkomen in de algehele samenleving door bijvoorbeeld de media te
gebruiken om ouders te informeren over effectieve opvoeding strategieën. Je kan onderscheid maken
tussen programma’s die kindermishandeling proberen te voorkomen in de algehele samenleving en
programma’s die kindermishandeling proberen te verminderen in de populaties waar
kindermishandeling plaatsvindt. En welbekende programma die kindermishandeling probeert te
voorkomen is de Nurse-Family Partnership. Dit programma is gericht op zwangere vrouwen die niet
getrouwd zijn en/of een laag inkomen hebben maar ook vrouwen die hier niet aan voldoen kunnen
deelnemen aan het programma. In dit programma zullen huisbezoeken plaatsvinden de eerste twee jaar
van het leven van het kind. Uit onderzoek bleek dat na dit programma 80% minder
,kindermishandeling plaatsvindt, echter verdwijnt dit effect na 2 jaar. Parent-child Interaction Therapy
is een welbekend programma om kindermishandeling te verminderen. Gezinnen ontvangen 14 weken
lang wekelijks een training. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat dit programma
effectief is in het verminderen van gedragsproblemen van het kind, het minder voorkomen van fysieke
mishandeling en het verbeteren van opvoedingsvaardigheden van de ouders.
Prior meta-analytic findings
Uit onderzoeken blijkt dat boven genoemde soortgelijke programma’s effectief zijn maar toch zijn dit
soort onderzoeken niet allesomvattend geweest. Soms werd er alleen gekeken naar programma’s die
uit huisbezoeken bestonden, of onderzoeken die geen RCT’s waren etc. waardoor je kan afvragen wat
je kan zeggen over de effectiviteit van de programma’s.
The current study: program effectiveness and moderators.
In deze MA worden alleen RCT’s meegenomen. Daarnaast werden onderzoeken meegenomen die
onderzoek hebben gedaan naar de volgende programma’s:
1. Programma’s die kindermishandeling voor de algehele samenleving proberen te voorkomen
2. Programma’s die kindermishandeling proberen te voorkomen voor een doelgroep die een
risico loopt op kindermishandeling
3. Programma’s die kindermishandeling proberen te verminderen
Kindermishandeling werd gedefinieerd als ‘elke handeling of reeks van handelingen of nalatigheden
van een ouder of andere verzorger die leidt tot schade, potentieel schade of dreiging van schade voor
een kind’.
Intervention characteristics
Een belangrijk kenmerk van de interventie is de focus van het programma. In sommige programma's
krijgen ouders verschillende soorten ondersteuning (bijv. sociaal, emotioneel, materieel) om voort te
bouwen op sterke punten en het algehele functioneren van het gezin te verbeteren, zonder dat er sprake
is van daadwerkelijke opvoedingscursussen. Sommige programma’s zijn wel gericht op het aanleren
van opvoedingsvaardigheden. Tot slot zijn er programma’s die gericht zijn op opvoedingstraining en
support. Programma’s kunnen verschillen in de manier waarop ze gegeven worden, denk aan
groepstraining, huisbezoeken etc. ook kunnen de aantal sessies van de programma’s verschillen. Over
programma’s die gericht zijn op de gehechtheid van het kind en sensitiviteit van de ouders, weten we
dat een lager aantal sessies leiden tot meer effectiviteit van het programma. Het is echter alleen
onduidelijk of dit ook geldt bij het voorkomen en verminderen van kindermishandeling. tot slot
kunnen programma’s verschillen wanneer ze aangeboden aan het gezin, dit is vaak gebaseerd op de
leeftijd van het kind.
,Sample characteristics
Interventie programma’s zijn gericht op verschillende populaties. Het kan gericht zijn op de algehele
samenleving, op een populatie dat een risico loopt op kindermishandeling of een populatie dat
kinderen mishandeld. Sommige onderzoeken zeggen dat programma’s met een duidelijke doelgroep
effectiever zijn.
Design characteristics
Ook het design van het onderzoek heeft invloed op de effectiviteit van een programma. Slechtere
methodologische designs leiden over het algemeen tot grotere effectgroottes. Daarnaast heeft de
steekproefgrootte invloed maar ook wat voor type behandeling de controle groep heeft. Als de
controle groep geen behandeling krijgt leidt het onderzoek vaak tot grotere effectgroottes. Ook de
manier waarop kindermishandeling gemeten wordt, heeft invloed op de effectgroottes.
Methods
Hierin wordt beschreven hoe de literatuur geworven wordt en hoe de onderzoeken eruit zagen op basis
van de verschillende karakteristieken die hierboven besproken worden. Tot slot wordt besproken hoe
de data geanalyseerd wordt (Cohen’s d berekenen).
Results
Which interventions are most effective?
Van de 20 onderzochte programma’s waren slechts 5 programma’s effectief in het voorkomen of
verminderen van kindermishandeling (Engaged Moms Program (EMP), SOS, Multisystemic Therapy
for Child Abuse and Neglect (MST-CAN) en PCIT met en zonder individuele services). PCIT in zijn
originele vorm had de grootste effectgrootte.
Combined intervention effect
De gecombineerde effectgrootte van de 27 programma’s (algehele samenleving, risicogroepen en
mishandelde gezinnen) was d=0.12.
Moderator analyses
Programma’s gericht op opvoedingstraining, met of zonder steun van ouders, zijn significant
effectiever dan programma’s die alleen steun bieden
Programma’s met een gemiddeld aantal sessies (16-30 sessies) zijn significant effectiever dan
programma’s met minder of meer sessies.
Alleen programma’s met een duur van 6 tot 12 maanden hadden significante effectgroottes
dan programma’s met een duur korter dan 6 maanden of langer dan 12 maanden.
Programma’s zijn significant effectiever in een mishandelende doelgroep dan in de risico
groep.
, Onderzoeken die recent gepubliceerd zijn en die kleine steekproefgroottes hadden grotere
effectgroottes.
Programma’s gericht op oudere kinderen hebben grotere effectgroottes.
Multivariate analyses
Jaar van publlicatie van het onderzoek en steekproef zijn significant voorspellers van de
effectgrootte
Programma’s die ouderschapstraining gaven hadden grotere effectgroottes dan programma’s
die alleen steun boden aan de ouders
De leeftijd van het kind tijdens de start van het programma was een significante moderator
wanneer er gecontroleerd werd voor jaar van publicatie en steekproefgrootte.
Long term effects
Het effect van de programma’s in het voorkomen of verminderen van kindermishandeling
veranderde niet over tijd. Dit resultaat is echter gebaseerd op slecht 6 onderzoeken.
Discussion
De resultaten werden opnieuw besproken, zonder nieuwe informatie.
Limitations
Deze meta-analyse omvat relatief weinig onderzoeken waardoor sommige moderator analyses gezien
moeten worden als verkennend. Een voorbeeld hier van is dat er maar 6 onderzoeken waren met een
follow-up waardoor het lastig is om echt iets te zeggen over de lange termijn effecten van de
programma’s. daarnaast waren de meeste onderzoeken gericht op fysieke mishandeling en niet de
andere soorten kindermishandeling.
Future directions
Er moeten meer RCT’s uitgevoerd worden naar het effect van programma’s die gericht zijn op het
voorkomen en verminderen van kindermishandeling. Deze RCT’s moeten ook buiten de USA
uitgevoerd worden, in zowel lage- en middel inkomen landen. Daarnaast moet er in de onderzoeken
‘kindermishandeling’ als primaire hoofduitkomst genomen worden. Tot slot moet toekomst onderzoek
zich concentreren op het ontwikkelen en testen van preventie programma’s.
Conclusions
Deze MA heeft aangetoond dat interventie programma’s over het algemeen significante effecten
hebben op het voorkomen en verminderen van kindermishandeling. significante effecten werden
