Samenvatting Overzicht van alle stof van ILS week 1 t/m 4 inclusief jurisprudentie

Week 1: Inleiding Doelgroepen Hoe kies je
a. Onbewuste nalever  handhavingsstelsel?
rechtshandhaving Keuzecriteria:
handhaving nodig?
Wat is handhaving?
b. Onbewuste overtreder  1. Aard van de normen
 Handeling die erop gericht is
voorlichting aangewezen  voor iedereen/individu?
naleving van regels te
c. Spontane nalever  a. Privaatrecht: norm ter
bevorderen en overtreding te
regelgeving nodig? bescherming individuele
beëindigen
belangen
 Opleggen en d. Handhavingsafgeschrikten
b. Bestuursrecht: norm
tenuitvoerlegging van /calculerende nalever 
eenvoudig, beperkte
straffen en maatregelen spontane naleving ethische lading
 Toezicht, opsporing en bevorderen/handhaven c. Strafrecht: norm complex,
sanctionering e. Bewuste fundamentele waarden,
overtreders/calculerende kwetsbare belangen
Moet je handhaven? overtreders  handhaving
 Tafel van 11:
intensiveren 2. Aard van de context
beleidsinstrument ter
 Afhankelijk van grootte  wie wil je treffen?
evaluatie van
handhavingsbeleid en groep handhavingsbeleid a. Privaatrecht
handhaafbaarheid van opstellen b. Bestuursrecht: besloten
wetgeving context – specifieke
Handhavingsbeleid
 Hierin staan dimensies van rechtsbetrekking –
 Op basis van gegevens
naleving: factoren die afgebakende groep
over verdeling doelgroep
beïnvloeden of naleving  Intensiteit afstemmen op mensen
plaatsvindt gewenst nalevingsniveau c. Strafrecht: open
 Kiezen tussen context – algemene groep
Tafel van 11: handhavingsstelsels:
Compliance: spontane naleving strafrecht / bestuursrecht 3. Aard van de sancties
1. Kennis van regels  Gedogen?  Welke sanctie wil je?
 bekendheid  Soms: plicht tot a. Privaatrecht
 duidelijkheid handhaving b. Bestuursrecht: reparatoire
2. Kosten/baten
 financieel sancties
Handhavingstekort = c. Strafrecht: ook
 immaterieel verschil gewenste niveau van
3. Mate van acceptatie vrijheidsbeneming,
naleving en daadwerkelijk
 beleidsdoel taakstraf, ontneming etc.
gerealiseerde niveau van
 uitwerking naleving
4. Normgetrouwheid doelgroep Oorzaken: gebrek capaciteit, 4. Benodigde publieke
 Overheidsgezag prioriteit, deskundigheid en bevoegdheden?
 Concurrerende gezag bevoegdheden  Wat heb je nodig om te
5. Niet-overheidscontrole handhaven?
 Sociale controle Drie typen a. Privaatrecht
 Horizontaal toezicht handhavingsstelsel b. Bestuursrecht: makkelijk
Detterence: handhaving 1. Publiekrechtelijke vast te stellen feiten
6. Meldingskans handhaving c. Strafrecht: ingrijpende
7. Controlekans  Bestuursrecht opsporingsbevoegdheden
 Administratieve controle  Strafrecht nodig – inbreuken op
 Fysieke controle  Europees recht grondrechten
8. Detectiekans 2. Privaatrechtelijke
 Administratieve handhaving 5. Onder welke publieke
detectiekans  Door overheid  organisatie?
 Fysieke detectiekans doorkruisingsleer: als  Bijv. gespecialiseerd
9. Selectiviteit bestuursrechtelijk of bestuursorgaan of OM?
10.Sanctiekans strafrechtelijk kan, dan
11.Sanctie-ernst (en a. Privaatrecht
niet via privaatrecht (geen b. Bestuursrecht:
sanctiebeleid) beroep)
 Mate van naleving vooral gespecialiseerd toezicht,
 Door de burgers
afhankelijk van subjectieve expertise nodig?
Kenmerken:
kans c. Strafrecht: betrokkenheid
 Ex post, gericht op
 Bevorderen van compliance restitutie, specificiteit en OM nodig?
voorkeur boven bevorderen strooischade
detterence  Niet altijd effectief in

, afdwingen naleving
3. Tuchtrechtelijke
handhaving
Week 2: Kwalificatie van  Wanneer sprake van Criminal
sancties Charge?
Rechtswaarborgen bij a. Herstelsanctie Öztürk - Lichte administratieve
punitieve handhaving b. Punitieve sanctie sanctie
Opkomst bestuurlijke boete  Belang voor mate van Engel-criteria:
en (bestuurlijke) rechtsbescherming 1. Classificatie in nationaal
strafbeschikking recht: niet beslissend (voorkomt
 Belang intensiteit
 Strafrecht weinig efficiënt: etikettenschwindel). Nationaal
toetsing rechter
procesverplichting + gebrek recht strafrecht = criminal charge.
expertise OM  Criminal charge 
Niet nationaal strafrecht –>
 Boete zonder tussenkomst intensievere toetsing
verder kijken
van rechter makkelijker  EHRM: bestuurlijke 2. Aard van overtreding: richt de
 2006: strafbeschikking i.p.v. boete = criminal charge norm zich tot iedereen (dan
transactie Sr - Jussila eerder criminal charge) of tot
 Strafbeschikking lijkt op  Discussie: kwalificatie beperkte groep (dan vaak niet).
bestuurlijke boete: zelfstandig bestuurlijke sancties 3. Aard en zwaarte sanctie: als
handhavingsinstrument + (intrekking beschikking, leedtoevoeging en
rechtsmiddel open bij rechter naming & shaming, afschrikwekkend → criminal
1. OM-strafbeschikking – 257a sluiting panden etc.) zie charge.
Sv  Dwangsom in bepaalde
MV-98
2. Politiestrafbeschikking – 257b omstandigheden als criminal
Sv Rechtswaarborgen bij charge
3. Bestuurlijke strafbeschikking – punitieve handhaving
257ba Sv A. Grondwet Jussila t. Finland RELATIVERING
 Legaliteitsbeginsel: Bestuurlijke boete = criminal
Conclusie overheidsingrijpen bij charge
evenredigheidsbeginsel wet voorzien 1. Nationaal recht: administratieve
Conclusie van W en W:  Art. 16, 89 en 113 Gw boete  niet doorslaggevend
Intensiteit rechtelijke  Toegang tot de rechter 2. Aard overtreding: belastingplicht
toetsing afhankelijk van: – art. 17 Gw voor iedereen
belangen en aantasting van 3. Aard/zwaarte sanctie: punitief en
grondrechten B. Algemene wet afschrikwekkend
 Strikte onderscheid tussen bestuursrecht (Awb) Hardcore vs. niet-hard core
terughoudende en  Hfst 5 Awb – strafrecht
indringende toetsing moet handhaving:  Hard core: kern van strafrecht
verdwijnen bestuursrechtelijk  Niet-hard core: bijv. lichte
 Wel/geen criminal charge niet legaliteitsbeginsel bestuurlijke boetes
meer doorslaggevende zijn  Herstelsancties: last  Niet-hard core: niet alle
voor toetsingsintensiteit onder bestuursdwang rechtswaarborgen/procedurel
 Intensiteit toetsing rechter en last onder e garanties in volle omvang
flexibel en contextafhankelijk dwangsom
 Zie Harderwijk  Titel 5.4 Awb:  Wat moet de
Advies RvS en nader Rapport bijzondere regeling toetsingsintensiteit zijn van
bestuurlijke boetestelsel bestuurlijke boete de rechter?
 Bestuurlijke vaker toegepast Harderwijk
bij zware en complexe C. EVRM  Over besluiten gemaakt met
overtredingen → hoge  Artikel 6 EVRM: recht op discretionaire bevoegdheid
boetes. eerlijk proces bestuursorgaan
 Probleem:  Extra waarborgen lid 2  Willekeurtoets verlaten: geen
rechtsbescherming onder druk en 3: criterium, maar toets aan art. 3:4
 Verschillen strafrecht ↔ onschuldpresumptie + lid 2 Awb
bestuursrecht die lastig te adequate verdediging  Toets aan evenredigheidsbeginsel:
rechtvaardigen zijn:  Art. 7 EVRM: lex certa, geschiktheid, noodzakelijkheid en
a. Strafrechter legt sanctie lex mitior evenwichtigheid van
zelf op; bestuursrechter  Art. 4 prot 7: ne bis in overheidsbesluit
toetst achteraf. idem  Geen zwart/wit benadering, maar
b. Hoorplicht:  Toegangspoorten – traploze dimmer
strafbeschikking vanaf € wanneer beroep?  Relevante factoren:
2.000, bestuurlijke boete al a. Burgerlijke rechten 1. Aard/gewicht van doelen besluit
vanaf € 340.