,
,
,1. Werken met supply chain management
1.1 Noodzaak van supply chains
In de afgelopen jaren zijn de verwachtingen van consumenten aanzienlijk toegenomen.
Klanten willen niet alleen weten wát zij kopen, maar ook hóe en wáár het product is
vervaardigd.
Transparantie wordt geborgd via digitale systemen, zoals track-and-trace codes en
blockchain, die real-time inzicht geven in de herkomst, productiestappen en
duurzaamheidsprestaties van goederen (Van der Meer, 2024).
Een supply chain wordt gedefinieerd als een keten waarin minimaal twee of meer
organisaties of schakels betrokken zijn. Afhankelijk van de omvang en complexiteit worden
doorgaans drie typen onderscheiden:
Korte supply chain: bestaat uit één leverancier, één producent en één klant. Deze
variant komt vaak voor in lokale ketens en korte distributiestromen.
Uitgebreide supply chain: hierbij worden ook de leveranciers van leveranciers én
de klanten van klanten meegenomen. Dit geeft een completer beeld van
afhankelijkheden en maakt integratie noodzakelijk.
Ultieme supply chain: omvat alle organisaties die een rol spelen in de upstream en
downstream flows van goederen, informatie en financiën. Dit model geeft de meest
holistische kijk op de totale keten.
Traditioneel wordt bij supply chain management veelal uitgegaan van de voorspelde vraag
(forecasting), waarbij een push-strategie wordt toegepast. In moderne ketens groeit echter
de nadruk op pull-strategieën, waarbij productie en distributie direct inspelen op werkelijke
klantbehoeften.
Daarmee schuift supply chain management steeds dichter naar demand chain management
(Van der Meer, 2024).
,1.2 De essentie van supply chain management
Supply chain management (SCM) gaat uit van vrijwillige samenwerking tussen meerdere
organisaties, waarbij niet alleen logistieke processen centraal staan, maar ook
productontwikkeling, kwaliteitsborging en innovatie. De essentie ligt in ketenintegratie en
gezamenlijke waardecreatie.
Belangrijke kenmerken zijn:
1. Bedrijfsoverstijgend – SCM overstijgt de grenzen van afdelingen en organisaties en streeft
naar integratie van processen, informatie en strategieën.
2. Upstream en downstream georiënteerd – Een effectieve afstemming tussen leveranciers,
interne logistiek en commerciële functies is noodzakelijk om verbeteringen in detail te
berekenen en succesvol door te voeren.
3. Vrijwillige samenwerking – Er is geen sprake van fusies of overnames, maar van vrijwillige
ketensamenwerking. Bij overnames spreekt men eerder van achterwaartse of voorwaartse
integratie.
4. Meer dan logistiek – SCM omvat niet alleen transport en opslag, maar ook marketing, R&D,
IT en serviceprocessen.
5. Waardecreatie en kostenbeheersing – Het doel is de klant optimaal te bedienen, tegen zo
laag mogelijke kosten en met maximale waarde.
6. Prestatiegericht voor het geheel – Succes wordt afgemeten aan de prestaties van de
gehele keten, niet enkel aan individuele resultaten.
7. Pie-growing in plaats van pie-sharing – Samenwerking moet leiden tot een groter
totaalresultaat, ook al betekent dit dat individuele partijen niet altijd hun maximale voordeel
behalen.
, 1.3 Voorwaarden voor supply chain management
Een effectieve supply chain vergt meer dan technologische systemen en contractuele
afspraken. Er zijn structurele voorwaarden nodig om samenwerking te laten slagen:
1. Interne integratie – Organisaties moeten eerst hun eigen processen op orde
brengen voordat samenwerking met externe partijen zinvol is. Zonder stabiele interne
processen ontstaan inefficiënties en fouten.
2. Vertrouwen – Vrijwillige samenwerking kan alleen functioneren wanneer er
vertrouwen is in elkaars betrouwbaarheid, kwaliteit en continuïteit. Transparantie en
open communicatie spelen hierbij een sleutelrol.
3. Klantgericht denken – Klantbehoeften en differentiatie staan centraal. Bedrijven
moeten inzicht hebben in uiteenlopende voorkeuren van eindgebruikers en deze
vertalen naar ketenprocessen.
4. Benutting van ICT – Moderne ketens functioneren op basis van actuele, gedeelde
informatie. Dataplatforms, AI-gestuurde planningssoftware en blockchain zorgen voor
realtime inzicht en minimaliseren fouten.