Hoofdstuk 14 Verdeling van zorg- en opvoedingstaken,
omgang en informatie
14.1 Inleiding
De regeling van ouderschap van ouderschap na scheiding heeft betrekking op verschillende
onderwerpen. Omgang tussen ouders en kinderen na scheiding is een belangrijk en door art.
8 EVRM beschermd recht. Kan op verschillende grondslagen gebaseerd zijn:
- Gezagsdragers hebben recht op omgang
- Ook ouderschap zonder gezag leidt tot een recht op omgang
- Hebben van een nauwe persoonlijke betrekking leidt ook tot een recht op omgang
Art. 1:247 en 1:253a hebben betrekking op ouders met gezamenlijk gezag en voor de andere
gevallen vormen de artikelen 1:377a-g het wettelijk kader.
14.2 Kenmerken en beginselen
Gezagsrecht staat niet ter vrije bepaling van partijen, maar partijen kunnen en moeten wel
afspraken maken over zorg, opvoeding, omgang en informatie autonomie van de ouders.
Komen ouders er niet uit, dan kan de rechter een regeling vaststellen (art. 1:253a en
1:377a). Het is altijd de vraag of het afdwingen van nakoming in het belang van het kind is.
Daarnaast is het veranderlijkheidsbeginsel relevant. Autonomie van de ouders wordt
beperkt door het beginsel van gezamenlijk gezag. In de wettelijke regels van gezag, omgang
en informatie ligt het beschermingsbeginsel besloten.
14.3 Belangrijke ontwikkelingen
Met de toename van het aantal echtscheidingen in de jaren 70 en 80 is het gezagsrecht
aangepast gezamenlijk gezag na scheiding werd mogelijk voor beide ouders. Door
wetswijzigingen in 1990 en 1995 werd het omgangsrecht stevig in de wet verankerd. In 2009
is de wetgeving opnieuw ingrijpend aangepast door de invoering van de Wet bevordering
voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding.
14.4 Internationaal recht
In een lange reeks beslissingen heeft het EHRM een recht op omgang na scheiding erkend
tussen ouder en kind (art. 8 EVRM). Ook art. 9 lid 3 IVRK getuigt van het belang van dit recht.
In art. 24 lid 3 Handvest is een vergelijkbare bepaling opgenomen.
14.5 Ouders met en zonder gezamenlijk gezag
Voor deze gevallen gelden deels verschillende regels.
14.5.1 Ouders met gezamenlijk gezag
Houdt in dat beide ouders ook na de scheiding verantwoordelijk blijven voor de opvoeding
en zorg voor de kinderen (art. 1:247). Hierbij zijn veel keuzes mogelijk, bijv. een klassieke
omgangsregeling of co-ouderschap.
14.5.2 Ouders zonder gezag
In sommige gevallen heeft een ouder geen gezag. In de nieuwe wettelijke terminologie
wordt voor deze gevallen nog steeds de term ‘omgang’ gebruikt voor het contact tussen een
ouder zonder gezag en zijn kind (art. 1:377a). Kwesties rond omgang kunnen losstaan van
omgang en informatie
14.1 Inleiding
De regeling van ouderschap van ouderschap na scheiding heeft betrekking op verschillende
onderwerpen. Omgang tussen ouders en kinderen na scheiding is een belangrijk en door art.
8 EVRM beschermd recht. Kan op verschillende grondslagen gebaseerd zijn:
- Gezagsdragers hebben recht op omgang
- Ook ouderschap zonder gezag leidt tot een recht op omgang
- Hebben van een nauwe persoonlijke betrekking leidt ook tot een recht op omgang
Art. 1:247 en 1:253a hebben betrekking op ouders met gezamenlijk gezag en voor de andere
gevallen vormen de artikelen 1:377a-g het wettelijk kader.
14.2 Kenmerken en beginselen
Gezagsrecht staat niet ter vrije bepaling van partijen, maar partijen kunnen en moeten wel
afspraken maken over zorg, opvoeding, omgang en informatie autonomie van de ouders.
Komen ouders er niet uit, dan kan de rechter een regeling vaststellen (art. 1:253a en
1:377a). Het is altijd de vraag of het afdwingen van nakoming in het belang van het kind is.
Daarnaast is het veranderlijkheidsbeginsel relevant. Autonomie van de ouders wordt
beperkt door het beginsel van gezamenlijk gezag. In de wettelijke regels van gezag, omgang
en informatie ligt het beschermingsbeginsel besloten.
14.3 Belangrijke ontwikkelingen
Met de toename van het aantal echtscheidingen in de jaren 70 en 80 is het gezagsrecht
aangepast gezamenlijk gezag na scheiding werd mogelijk voor beide ouders. Door
wetswijzigingen in 1990 en 1995 werd het omgangsrecht stevig in de wet verankerd. In 2009
is de wetgeving opnieuw ingrijpend aangepast door de invoering van de Wet bevordering
voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding.
14.4 Internationaal recht
In een lange reeks beslissingen heeft het EHRM een recht op omgang na scheiding erkend
tussen ouder en kind (art. 8 EVRM). Ook art. 9 lid 3 IVRK getuigt van het belang van dit recht.
In art. 24 lid 3 Handvest is een vergelijkbare bepaling opgenomen.
14.5 Ouders met en zonder gezamenlijk gezag
Voor deze gevallen gelden deels verschillende regels.
14.5.1 Ouders met gezamenlijk gezag
Houdt in dat beide ouders ook na de scheiding verantwoordelijk blijven voor de opvoeding
en zorg voor de kinderen (art. 1:247). Hierbij zijn veel keuzes mogelijk, bijv. een klassieke
omgangsregeling of co-ouderschap.
14.5.2 Ouders zonder gezag
In sommige gevallen heeft een ouder geen gezag. In de nieuwe wettelijke terminologie
wordt voor deze gevallen nog steeds de term ‘omgang’ gebruikt voor het contact tussen een
ouder zonder gezag en zijn kind (art. 1:377a). Kwesties rond omgang kunnen losstaan van
