Zoë Nicasie - 2024
Samenvatting Inleiding tot management en HRM
Inhoudsopgave
1 Inleiding tot management _______________________________________________________________________________ 4
1.1 Wat is een organisatie? ___________________________________________________________________________________________ 4
1.2 Type organisaties ________________________________________________________________________________________________ 4
1.3 Organisatiestructuren ____________________________________________________________________________________________ 4
1.3.1 Hoog/verticaal vs. Vlak/horizontaal ___________________________________________________________________________ 4
1.3.2 Geïntegreerd vs. Grenzeloos “boundaryless”___________________________________________________________________ 5
1.4 Waar gaat het om bij management? _______________________________________________________________________________ 5
1.5 De drie rollen van een manager volgens Mintzberg (1973) ____________________________________________________________ 5
1.6 Types managers _________________________________________________________________________________________________ 6
2 Organisationeel ontwerp – managementtheorieën _______________________________________________________ 7
2.1 Vroegere theorieën _______________________________________________________________________________________________ 7
2.1.1 Theorie 1: Labor specialization – Adam Smith (1812) ____________________________________________________________ 7
2.1.2 Theorie 2: Scientific Management – Frederick Taylor (1911) ______________________________________________________ 7
2.1.3 Theorie 3: Administrative management – Henry Fayol (1916) _____________________________________________________ 7
2.2 Recente organisationele principes_________________________________________________________________________________ 7
2.2.1 McDonaldization ____________________________________________________________________________________________ 7
2.2.2 Evolutie van de voornaamste theorieën in strategisch management ______________________________________________ 8
2.2.3 Good to great companies_____________________________________________________________________________________ 8
2.2.4 The lean startup – Eric Ries ___________________________________________________________________________________ 9
2.3 Groeipaden _____________________________________________________________________________________________________ 9
2.3.1 Organische vs. Niet-organische groei __________________________________________________________________________ 9
2.3.2 Internationalisering _________________________________________________________________________________________10
2.3.3 Globalisering _______________________________________________________________________________________________10
2.3.3.1 Globalisering vs. deglobaliseriing ________________________________________________________________________10
2.3.3.2 Wanneer globalisering gebeurt __________________________________________________________________________10
2.3.3.3 Voordelen en risico’s van globalisering ___________________________________________________________________10
3 Ethisch en duurzaam management (CSR & stakeholder management) ___________________________________ 12
3.1 Definitie ________________________________________________________________________________________________________12
3.2 De theorie van MVO/CSR ________________________________________________________________________________________12
3.3 Dimensies van MVO/CSR definities _______________________________________________________________________________13
3.4 3 verschillende niveaus van MVO/CSR ____________________________________________________________________________13
3.5 Stakeholder management _______________________________________________________________________________________13
3.5.1 Definitie ___________________________________________________________________________________________________13
3.6 Het vergroenen/greenwashing van ondernemingen ________________________________________________________________14
3.7 Stakeholders Utility Functions ___________________________________________________________________________________14
4 Inleiding tot strategisch management __________________________________________________________________ 15
4.1 Wat is strategisch management? _________________________________________________________________________________15
4.1.1 Definitie ___________________________________________________________________________________________________15
4.1.2 Business model ____________________________________________________________________________________________15
4.2 Twee strategische niveaus _______________________________________________________________________________________16
4.2.1 Corporate strategy = de algemene strategie ___________________________________________________________________16
4.2.2 Competitive strategy = competitieve strategie _________________________________________________________________16
4.3 Twee zijdes van synergie _________________________________________________________________________________________17
4.3.1 Kostenreducerende synergieën ______________________________________________________________________________17
4.3.2 Synergiën die producten en processen verbeteren _____________________________________________________________18
4.4 Verschil ondernemings- en bedrijfsstrategie _______________________________________________________________________18
4.5 Ondernemingsstrategie _________________________________________________________________________________________19
4.5.1 Soorten ondernemingsstrategie ______________________________________________________________________________19
4.5.1.1 Groeistrategie__________________________________________________________________________________________19
4.5.1.2 Stabiliteitsstrategie _____________________________________________________________________________________19
4.5.1.3 Inkrimping (retrenchment strategy): ______________________________________________________________________19
4.5.1.4 Combinatiestrategieën _________________________________________________________________________________19
4.5.2 Analyseren ondernemingsstrategie___________________________________________________________________________19
4.5.2.1 De Ansoff matrix _______________________________________________________________________________________19
4.5.2.2 The Blue Ocean Strategy ________________________________________________________________________________20
4.5.3 Kenmerken van een plausibele, goede strategie _______________________________________________________________21
4.5.4 Principes voor het uitvoeren van een strategie _________________________________________________________________21
4.6 Bedrijfs (concurrentiële) strategie ________________________________________________________________________________21
4.6.1 Proces van een strategievorming _____________________________________________________________________________22
4.6.2 Raamwerken voor een bedrijfsstrategie _______________________________________________________________________22
, 4.6.2.1 SWOT Analyse _________________________________________________________________________________________22
4.6.2.2 PEST Analyse __________________________________________________________________________________________22
4.6.2.3 Porters’ Five Forces Model ______________________________________________________________________________23
4.6.2.4 BCG Growth-Share matrix_______________________________________________________________________________24
4.6.2.5 McKinsey Nine Box Matrix _______________________________________________________________________________25
4.6.3 Kritiek op strategische planning (Mintzberg) ___________________________________________________________________25
4.6.3.1 Kritiek van Mintzberg ___________________________________________________________________________________25
4.6.3.2 Verschillende types van strategie ________________________________________________________________________26
4.6.3.3 Managen van onvoorspelbaarheid _______________________________________________________________________26
4.6.3.4 Scenario planning: raamwerk____________________________________________________________________________26
4.6.4 De discipline van marktleider ________________________________________________________________________________27
4.6.5 Porters’ waardeketen (value chain) ___________________________________________________________________________27
5 Inleiding tot leiderschap _______________________________________________________________________________ 29
5.1 Definitie van leiderschap ________________________________________________________________________________________29
5.2 Waarom leren we leiderschapstheorieën? ________________________________________________________________________29
5.3 Evolutie van leiderschapstheorieën _______________________________________________________________________________29
5.3.1 Leiderschap als karaktereigenschappen ______________________________________________________________________29
5.3.2 Leiderschap als gedrag______________________________________________________________________________________30
5.3.3 Situational & contingency theories ___________________________________________________________________________30
5.3.3.1 Path-goal theory of leadership (R. House, 1971) ___________________________________________________________30
5.3.3.2 Situational leiderschap (Hersey & Blanchard, 1996) _______________________________________________________31
5.3.4 Transactional, transformational and charismatic approach to leadership ________________________________________32
5.4 Hedendaagse leiderschapstheorieën _____________________________________________________________________________32
5.4.1 Contingency based theory ___________________________________________________________________________________32
5.4.2 Postmodern based (Boje & Dennehey, 1999): Servant leadership _______________________________________________33
5.5 Volgers_________________________________________________________________________________________________________33
5.6 Leiders als coach/mentor/motivator ______________________________________________________________________________33
5.7 Positieve psychologie van leiderschap (Bardner et al., 2005; Luthans, 2002) __________________________________________33
6 Psychologische veiligheid ______________________________________________________________________________ 34
6.1 Inleiding________________________________________________________________________________________________________34
6.2 Belang van psychologische veiligheid _____________________________________________________________________________34
6.2.1 Kelly Harding _______________________________________________________________________________________________34
6.2.2 Robert Waldinger ___________________________________________________________________________________________34
6.2.3 Google research ____________________________________________________________________________________________34
6.2.4 Gallup _____________________________________________________________________________________________________35
6.2.5 Amy Edmondson ___________________________________________________________________________________________35
6.3 Link met leren __________________________________________________________________________________________________35
6.3.1 Fixed mindset vs. growth mindset ____________________________________________________________________________35
6.3.2 Amy Edmondson ___________________________________________________________________________________________36
6.4 Diversiteit, inclusie, belonging ___________________________________________________________________________________36
6.4.1 Belonging __________________________________________________________________________________________________36
6.5 Psychologische veiligheid aanpakken _____________________________________________________________________________37
6.5.1 Psychologische veiligheid serieus nemen _____________________________________________________________________37
6.5.2 Psychologische veiligheid meten _____________________________________________________________________________37
6.5.3 Psychologische veiligheid vergroten __________________________________________________________________________38
7 Persoonlijkheid, waardes en motivatie__________________________________________________________________ 39
7.1 Persoonlijkheid _________________________________________________________________________________________________39
7.1.1 Waarom leren we over persoonlijkheid? ______________________________________________________________________39
7.1.2 Definitie persoonlijkheid ____________________________________________________________________________________39
7.1.3 Trait approach ______________________________________________________________________________________________39
7.1.3.1 De Big Five _____________________________________________________________________________________________39
7.1.3.2 Herziening van de Big Five: Hexaco (Kibeom Lee & Michael C. Ashton, 2000) _________________________________40
7.1.3.3 MBTI (Myers, Briggs Type Indicator) ______________________________________________________________________40
7.1.3.4 Insights _______________________________________________________________________________________________41
7.1.3.5 Het DISC-model (Eriksson) ______________________________________________________________________________41
7.1.4 Socio-cognitive approach ___________________________________________________________________________________42
7.1.4.1 Wederkerig determinisme (reciprocal determinism) (Bandura, 1986)________________________________________42
7.1.4.2 Locus of control (Rotter, 1966) __________________________________________________________________________43
7.1.5 Humanist approach ________________________________________________________________________________________43
7.1.6 Persoonlijkheid en management _____________________________________________________________________________43
7.2 Waardes (values) _______________________________________________________________________________________________44
7.2.1 Theoretische structuur van waardes (Schwartz, 1992) _________________________________________________________44
7.3 Relatie tussen kenmerken (traits) en waardes (values)______________________________________________________________45
7.4 HRM theorieën van motivatie_____________________________________________________________________________________46
7.4.1 Equity theory (billijkheidstheorie) ____________________________________________________________________________46
7.4.2 Expectancy theory (verwachtingstheorie) _____________________________________________________________________46
2
, 7.4.2.1 Vroom’s expectancy theory _____________________________________________________________________________47
7.4.2.2 Porter & Lawler_________________________________________________________________________________________47
7.4.3 Job design model ___________________________________________________________________________________________47
7.4.3.1 Herzberg’s ‘Two Factor Theory” __________________________________________________________________________47
7.4.4 Need theory ________________________________________________________________________________________________48
7.4.4.1 “Need theory” van Maslow ______________________________________________________________________________48
7.4.4.2 “Selfdetermination theory” van Deci & Ryan (SDT) _________________________________________________________48
7.4.5 Human theory (visie op de mens) (McGregor)__________________________________________________________________49
7.4.6 Meta-theory (Van den Broeck, et al. 2008) _____________________________________________________________________49
7.5 Soorten motivatie _______________________________________________________________________________________________50
8 Strategisch HR _________________________________________________________________________________________ 51
8.1 Definitie van strategisch HR ______________________________________________________________________________________51
8.2 HR rollen en competenties _______________________________________________________________________________________52
8.3 Historisch overzicht van HR ______________________________________________________________________________________53
8.3.1 Paternalisme: De niet mature mens (1850-1900) ______________________________________________________________53
8.3.2 Scientific Management: De rationeel-economische mens (1900-1940) __________________________________________53
8.3.3 Human Relations: De sociale mens (1930-1960)_______________________________________________________________54
8.3.4 Rol van WOI en WOII ________________________________________________________________________________________54
8.3.5 Revisionisme: De mens zoekt vervulling (1950-1970) ___________________________________________________________54
8.3.5.1 Two-factor Theory: Herzberg (1923-2000) _________________________________________________________________55
8.3.5.2 X- en Y-theory: McGregor _______________________________________________________________________________55
8.3.5.3 Piramide van noden: Maslow ____________________________________________________________________________55
8.3.6 De Complexe Mens in interactie met diens omgeving (1970-nu) _________________________________________________56
8.4 Link tussen HR en strategie ______________________________________________________________________________________56
8.4.1 Verticale alignering _________________________________________________________________________________________56
8.4.1.1 Kostenleiderschap _____________________________________________________________________________________57
8.4.1.2 Differentiatie___________________________________________________________________________________________57
8.4.1.3 Focus strategie ________________________________________________________________________________________57
8.4.2 Horizontale alignering _______________________________________________________________________________________57
8.4.3 Organisationele alignering ___________________________________________________________________________________57
8.4.4 Alignering met de omgeving__________________________________________________________________________________58
8.4.5 Strategic fit ________________________________________________________________________________________________58
8.4.5.1 Het Michigan model (1984) ______________________________________________________________________________58
8.4.5.2 Het Harvard model (jaren ’80) ___________________________________________________________________________59
3
, 1 Inleiding tot management
1.1 Wat is een organisatie?
Men ziet telkens maar één onderdeel van de organisatie en niet het geheel. Het is van belang het geheel te zien.
Denk: blinde mannen die een olifant tegen. Hoe beschrijven ze die? De ene voelt enkel de slurf, de andere de poten, etc.
à Ook belangrijke om alle innerlijke kwaliteiten, gedragingen, etc. mee te nemen.
Misverstanden door: miscommunicatie, verschillende interesses/doelstellingen, verschillende talen, …
à Belangrijk: interesse en belangstelling voor andere afdelingen
1.2 Type organisaties
• For profit (SME’s vs. MNE’s; Beursgenoteerd vs. familiebedrijven) = Organisaties met winstoogmerk (kleine en middelgrote
bedrijven vs. multinational bedrijven)
o KMO: tot 250 medewerkers
o Beursgenoteerde bedrijven = grote bedrijven, waarbij men aandelen kan kopen, die elk kwartaal hun cijfers
moeten publiceren.
• NGO’s (Fight against vs. Resolve) = Non-gouvernementele organisatie, een organisatie die onafhankelijk is van de overheid
en zich richt op een maatschappelijk belang (vechten tegen vs. oplossen)
• Publieke instellingen (Government Org’s) (Nationale overheden (Government) vs. Gemeenten (Municipality) vs.
Universiteiten (University)
• Sociale ondernemingen (Social Enterprises) (SOCIALE onderneming (SOCIAL enterprise) vs. sociale ONDERNEMING
(social ENTERPRIZE) vs. Hybrid)
Het management en de taken die uitgevoerd worden, zullen variëren naargelang de soort organisatie waarin je zit, vb. vzw’s (non
profit organisations) worden totaal anders gemanaged dan winstgevende bedrijven (for profit organisations).
Nieuwe recente wet in België:
Hoe moeten grote bedrijven reageren op langdurige zieke werknemers (langer dan 3 maanden)?
à Bepaalde procedures inlassen en uitwerken om langdurige zieken terug aan het werk te krijgen.
Dus arbeidsgeneesheer inschakelen en deze moet in de procedure worden opgenomen.
Binnen elke grote onderneming anders.
De Kmo’s zijn hiertoe niet verplicht, omdat hier al een grote sociale controle is: mensen kennen elkaar beter dan in een grote
onderneming, men weet beter hoe er mee om te gaan.
Andere nieuwe wet in België:
Ziekte voor één dag ziekte à geen doktersbriefje
Door de overbelasting van de dokters, is dit niet meer mogelijk.
Wanneer een Kmo uitgroeit tot een grote onderneming (vb. familiebedrijf dat groter wordt): nood aan meer procedures.
Soms verandert de mindset en de managementstijl beperkt, wat kan botsen met nieuwe medewerkers.
1.3 Organisatiestructuren
1.3.1 Hoog/verticaal vs. Vlak/horizontaal
Steile organisatiestructuur: Vlakke organisatiestructuur:
• Er zijn veel niveaus tussen het laagste en het hoogste • Het aantal niveaus tussen de werknemers in het
niveau binnen een organisatie. productieproces en topmanagement is beperkt.
• Verschillende departementen, besluitvorming op • 3 à 4 niveau’s
verschillende niveaus, … • Vbn.: consultancy bedrijven, start-ups, creatieve sector,
• Vbn.: multinationals, de overheid, een bank, defensie, … …
TOP DOWN: BOTTOM UP:
CEO, CFO, è die beslissen vanuit het topmanamanent team meer autonomie, medewerkers worden meer geconsulteerd,
alles er is meer participatie.
4
Samenvatting Inleiding tot management en HRM
Inhoudsopgave
1 Inleiding tot management _______________________________________________________________________________ 4
1.1 Wat is een organisatie? ___________________________________________________________________________________________ 4
1.2 Type organisaties ________________________________________________________________________________________________ 4
1.3 Organisatiestructuren ____________________________________________________________________________________________ 4
1.3.1 Hoog/verticaal vs. Vlak/horizontaal ___________________________________________________________________________ 4
1.3.2 Geïntegreerd vs. Grenzeloos “boundaryless”___________________________________________________________________ 5
1.4 Waar gaat het om bij management? _______________________________________________________________________________ 5
1.5 De drie rollen van een manager volgens Mintzberg (1973) ____________________________________________________________ 5
1.6 Types managers _________________________________________________________________________________________________ 6
2 Organisationeel ontwerp – managementtheorieën _______________________________________________________ 7
2.1 Vroegere theorieën _______________________________________________________________________________________________ 7
2.1.1 Theorie 1: Labor specialization – Adam Smith (1812) ____________________________________________________________ 7
2.1.2 Theorie 2: Scientific Management – Frederick Taylor (1911) ______________________________________________________ 7
2.1.3 Theorie 3: Administrative management – Henry Fayol (1916) _____________________________________________________ 7
2.2 Recente organisationele principes_________________________________________________________________________________ 7
2.2.1 McDonaldization ____________________________________________________________________________________________ 7
2.2.2 Evolutie van de voornaamste theorieën in strategisch management ______________________________________________ 8
2.2.3 Good to great companies_____________________________________________________________________________________ 8
2.2.4 The lean startup – Eric Ries ___________________________________________________________________________________ 9
2.3 Groeipaden _____________________________________________________________________________________________________ 9
2.3.1 Organische vs. Niet-organische groei __________________________________________________________________________ 9
2.3.2 Internationalisering _________________________________________________________________________________________10
2.3.3 Globalisering _______________________________________________________________________________________________10
2.3.3.1 Globalisering vs. deglobaliseriing ________________________________________________________________________10
2.3.3.2 Wanneer globalisering gebeurt __________________________________________________________________________10
2.3.3.3 Voordelen en risico’s van globalisering ___________________________________________________________________10
3 Ethisch en duurzaam management (CSR & stakeholder management) ___________________________________ 12
3.1 Definitie ________________________________________________________________________________________________________12
3.2 De theorie van MVO/CSR ________________________________________________________________________________________12
3.3 Dimensies van MVO/CSR definities _______________________________________________________________________________13
3.4 3 verschillende niveaus van MVO/CSR ____________________________________________________________________________13
3.5 Stakeholder management _______________________________________________________________________________________13
3.5.1 Definitie ___________________________________________________________________________________________________13
3.6 Het vergroenen/greenwashing van ondernemingen ________________________________________________________________14
3.7 Stakeholders Utility Functions ___________________________________________________________________________________14
4 Inleiding tot strategisch management __________________________________________________________________ 15
4.1 Wat is strategisch management? _________________________________________________________________________________15
4.1.1 Definitie ___________________________________________________________________________________________________15
4.1.2 Business model ____________________________________________________________________________________________15
4.2 Twee strategische niveaus _______________________________________________________________________________________16
4.2.1 Corporate strategy = de algemene strategie ___________________________________________________________________16
4.2.2 Competitive strategy = competitieve strategie _________________________________________________________________16
4.3 Twee zijdes van synergie _________________________________________________________________________________________17
4.3.1 Kostenreducerende synergieën ______________________________________________________________________________17
4.3.2 Synergiën die producten en processen verbeteren _____________________________________________________________18
4.4 Verschil ondernemings- en bedrijfsstrategie _______________________________________________________________________18
4.5 Ondernemingsstrategie _________________________________________________________________________________________19
4.5.1 Soorten ondernemingsstrategie ______________________________________________________________________________19
4.5.1.1 Groeistrategie__________________________________________________________________________________________19
4.5.1.2 Stabiliteitsstrategie _____________________________________________________________________________________19
4.5.1.3 Inkrimping (retrenchment strategy): ______________________________________________________________________19
4.5.1.4 Combinatiestrategieën _________________________________________________________________________________19
4.5.2 Analyseren ondernemingsstrategie___________________________________________________________________________19
4.5.2.1 De Ansoff matrix _______________________________________________________________________________________19
4.5.2.2 The Blue Ocean Strategy ________________________________________________________________________________20
4.5.3 Kenmerken van een plausibele, goede strategie _______________________________________________________________21
4.5.4 Principes voor het uitvoeren van een strategie _________________________________________________________________21
4.6 Bedrijfs (concurrentiële) strategie ________________________________________________________________________________21
4.6.1 Proces van een strategievorming _____________________________________________________________________________22
4.6.2 Raamwerken voor een bedrijfsstrategie _______________________________________________________________________22
, 4.6.2.1 SWOT Analyse _________________________________________________________________________________________22
4.6.2.2 PEST Analyse __________________________________________________________________________________________22
4.6.2.3 Porters’ Five Forces Model ______________________________________________________________________________23
4.6.2.4 BCG Growth-Share matrix_______________________________________________________________________________24
4.6.2.5 McKinsey Nine Box Matrix _______________________________________________________________________________25
4.6.3 Kritiek op strategische planning (Mintzberg) ___________________________________________________________________25
4.6.3.1 Kritiek van Mintzberg ___________________________________________________________________________________25
4.6.3.2 Verschillende types van strategie ________________________________________________________________________26
4.6.3.3 Managen van onvoorspelbaarheid _______________________________________________________________________26
4.6.3.4 Scenario planning: raamwerk____________________________________________________________________________26
4.6.4 De discipline van marktleider ________________________________________________________________________________27
4.6.5 Porters’ waardeketen (value chain) ___________________________________________________________________________27
5 Inleiding tot leiderschap _______________________________________________________________________________ 29
5.1 Definitie van leiderschap ________________________________________________________________________________________29
5.2 Waarom leren we leiderschapstheorieën? ________________________________________________________________________29
5.3 Evolutie van leiderschapstheorieën _______________________________________________________________________________29
5.3.1 Leiderschap als karaktereigenschappen ______________________________________________________________________29
5.3.2 Leiderschap als gedrag______________________________________________________________________________________30
5.3.3 Situational & contingency theories ___________________________________________________________________________30
5.3.3.1 Path-goal theory of leadership (R. House, 1971) ___________________________________________________________30
5.3.3.2 Situational leiderschap (Hersey & Blanchard, 1996) _______________________________________________________31
5.3.4 Transactional, transformational and charismatic approach to leadership ________________________________________32
5.4 Hedendaagse leiderschapstheorieën _____________________________________________________________________________32
5.4.1 Contingency based theory ___________________________________________________________________________________32
5.4.2 Postmodern based (Boje & Dennehey, 1999): Servant leadership _______________________________________________33
5.5 Volgers_________________________________________________________________________________________________________33
5.6 Leiders als coach/mentor/motivator ______________________________________________________________________________33
5.7 Positieve psychologie van leiderschap (Bardner et al., 2005; Luthans, 2002) __________________________________________33
6 Psychologische veiligheid ______________________________________________________________________________ 34
6.1 Inleiding________________________________________________________________________________________________________34
6.2 Belang van psychologische veiligheid _____________________________________________________________________________34
6.2.1 Kelly Harding _______________________________________________________________________________________________34
6.2.2 Robert Waldinger ___________________________________________________________________________________________34
6.2.3 Google research ____________________________________________________________________________________________34
6.2.4 Gallup _____________________________________________________________________________________________________35
6.2.5 Amy Edmondson ___________________________________________________________________________________________35
6.3 Link met leren __________________________________________________________________________________________________35
6.3.1 Fixed mindset vs. growth mindset ____________________________________________________________________________35
6.3.2 Amy Edmondson ___________________________________________________________________________________________36
6.4 Diversiteit, inclusie, belonging ___________________________________________________________________________________36
6.4.1 Belonging __________________________________________________________________________________________________36
6.5 Psychologische veiligheid aanpakken _____________________________________________________________________________37
6.5.1 Psychologische veiligheid serieus nemen _____________________________________________________________________37
6.5.2 Psychologische veiligheid meten _____________________________________________________________________________37
6.5.3 Psychologische veiligheid vergroten __________________________________________________________________________38
7 Persoonlijkheid, waardes en motivatie__________________________________________________________________ 39
7.1 Persoonlijkheid _________________________________________________________________________________________________39
7.1.1 Waarom leren we over persoonlijkheid? ______________________________________________________________________39
7.1.2 Definitie persoonlijkheid ____________________________________________________________________________________39
7.1.3 Trait approach ______________________________________________________________________________________________39
7.1.3.1 De Big Five _____________________________________________________________________________________________39
7.1.3.2 Herziening van de Big Five: Hexaco (Kibeom Lee & Michael C. Ashton, 2000) _________________________________40
7.1.3.3 MBTI (Myers, Briggs Type Indicator) ______________________________________________________________________40
7.1.3.4 Insights _______________________________________________________________________________________________41
7.1.3.5 Het DISC-model (Eriksson) ______________________________________________________________________________41
7.1.4 Socio-cognitive approach ___________________________________________________________________________________42
7.1.4.1 Wederkerig determinisme (reciprocal determinism) (Bandura, 1986)________________________________________42
7.1.4.2 Locus of control (Rotter, 1966) __________________________________________________________________________43
7.1.5 Humanist approach ________________________________________________________________________________________43
7.1.6 Persoonlijkheid en management _____________________________________________________________________________43
7.2 Waardes (values) _______________________________________________________________________________________________44
7.2.1 Theoretische structuur van waardes (Schwartz, 1992) _________________________________________________________44
7.3 Relatie tussen kenmerken (traits) en waardes (values)______________________________________________________________45
7.4 HRM theorieën van motivatie_____________________________________________________________________________________46
7.4.1 Equity theory (billijkheidstheorie) ____________________________________________________________________________46
7.4.2 Expectancy theory (verwachtingstheorie) _____________________________________________________________________46
2
, 7.4.2.1 Vroom’s expectancy theory _____________________________________________________________________________47
7.4.2.2 Porter & Lawler_________________________________________________________________________________________47
7.4.3 Job design model ___________________________________________________________________________________________47
7.4.3.1 Herzberg’s ‘Two Factor Theory” __________________________________________________________________________47
7.4.4 Need theory ________________________________________________________________________________________________48
7.4.4.1 “Need theory” van Maslow ______________________________________________________________________________48
7.4.4.2 “Selfdetermination theory” van Deci & Ryan (SDT) _________________________________________________________48
7.4.5 Human theory (visie op de mens) (McGregor)__________________________________________________________________49
7.4.6 Meta-theory (Van den Broeck, et al. 2008) _____________________________________________________________________49
7.5 Soorten motivatie _______________________________________________________________________________________________50
8 Strategisch HR _________________________________________________________________________________________ 51
8.1 Definitie van strategisch HR ______________________________________________________________________________________51
8.2 HR rollen en competenties _______________________________________________________________________________________52
8.3 Historisch overzicht van HR ______________________________________________________________________________________53
8.3.1 Paternalisme: De niet mature mens (1850-1900) ______________________________________________________________53
8.3.2 Scientific Management: De rationeel-economische mens (1900-1940) __________________________________________53
8.3.3 Human Relations: De sociale mens (1930-1960)_______________________________________________________________54
8.3.4 Rol van WOI en WOII ________________________________________________________________________________________54
8.3.5 Revisionisme: De mens zoekt vervulling (1950-1970) ___________________________________________________________54
8.3.5.1 Two-factor Theory: Herzberg (1923-2000) _________________________________________________________________55
8.3.5.2 X- en Y-theory: McGregor _______________________________________________________________________________55
8.3.5.3 Piramide van noden: Maslow ____________________________________________________________________________55
8.3.6 De Complexe Mens in interactie met diens omgeving (1970-nu) _________________________________________________56
8.4 Link tussen HR en strategie ______________________________________________________________________________________56
8.4.1 Verticale alignering _________________________________________________________________________________________56
8.4.1.1 Kostenleiderschap _____________________________________________________________________________________57
8.4.1.2 Differentiatie___________________________________________________________________________________________57
8.4.1.3 Focus strategie ________________________________________________________________________________________57
8.4.2 Horizontale alignering _______________________________________________________________________________________57
8.4.3 Organisationele alignering ___________________________________________________________________________________57
8.4.4 Alignering met de omgeving__________________________________________________________________________________58
8.4.5 Strategic fit ________________________________________________________________________________________________58
8.4.5.1 Het Michigan model (1984) ______________________________________________________________________________58
8.4.5.2 Het Harvard model (jaren ’80) ___________________________________________________________________________59
3
, 1 Inleiding tot management
1.1 Wat is een organisatie?
Men ziet telkens maar één onderdeel van de organisatie en niet het geheel. Het is van belang het geheel te zien.
Denk: blinde mannen die een olifant tegen. Hoe beschrijven ze die? De ene voelt enkel de slurf, de andere de poten, etc.
à Ook belangrijke om alle innerlijke kwaliteiten, gedragingen, etc. mee te nemen.
Misverstanden door: miscommunicatie, verschillende interesses/doelstellingen, verschillende talen, …
à Belangrijk: interesse en belangstelling voor andere afdelingen
1.2 Type organisaties
• For profit (SME’s vs. MNE’s; Beursgenoteerd vs. familiebedrijven) = Organisaties met winstoogmerk (kleine en middelgrote
bedrijven vs. multinational bedrijven)
o KMO: tot 250 medewerkers
o Beursgenoteerde bedrijven = grote bedrijven, waarbij men aandelen kan kopen, die elk kwartaal hun cijfers
moeten publiceren.
• NGO’s (Fight against vs. Resolve) = Non-gouvernementele organisatie, een organisatie die onafhankelijk is van de overheid
en zich richt op een maatschappelijk belang (vechten tegen vs. oplossen)
• Publieke instellingen (Government Org’s) (Nationale overheden (Government) vs. Gemeenten (Municipality) vs.
Universiteiten (University)
• Sociale ondernemingen (Social Enterprises) (SOCIALE onderneming (SOCIAL enterprise) vs. sociale ONDERNEMING
(social ENTERPRIZE) vs. Hybrid)
Het management en de taken die uitgevoerd worden, zullen variëren naargelang de soort organisatie waarin je zit, vb. vzw’s (non
profit organisations) worden totaal anders gemanaged dan winstgevende bedrijven (for profit organisations).
Nieuwe recente wet in België:
Hoe moeten grote bedrijven reageren op langdurige zieke werknemers (langer dan 3 maanden)?
à Bepaalde procedures inlassen en uitwerken om langdurige zieken terug aan het werk te krijgen.
Dus arbeidsgeneesheer inschakelen en deze moet in de procedure worden opgenomen.
Binnen elke grote onderneming anders.
De Kmo’s zijn hiertoe niet verplicht, omdat hier al een grote sociale controle is: mensen kennen elkaar beter dan in een grote
onderneming, men weet beter hoe er mee om te gaan.
Andere nieuwe wet in België:
Ziekte voor één dag ziekte à geen doktersbriefje
Door de overbelasting van de dokters, is dit niet meer mogelijk.
Wanneer een Kmo uitgroeit tot een grote onderneming (vb. familiebedrijf dat groter wordt): nood aan meer procedures.
Soms verandert de mindset en de managementstijl beperkt, wat kan botsen met nieuwe medewerkers.
1.3 Organisatiestructuren
1.3.1 Hoog/verticaal vs. Vlak/horizontaal
Steile organisatiestructuur: Vlakke organisatiestructuur:
• Er zijn veel niveaus tussen het laagste en het hoogste • Het aantal niveaus tussen de werknemers in het
niveau binnen een organisatie. productieproces en topmanagement is beperkt.
• Verschillende departementen, besluitvorming op • 3 à 4 niveau’s
verschillende niveaus, … • Vbn.: consultancy bedrijven, start-ups, creatieve sector,
• Vbn.: multinationals, de overheid, een bank, defensie, … …
TOP DOWN: BOTTOM UP:
CEO, CFO, è die beslissen vanuit het topmanamanent team meer autonomie, medewerkers worden meer geconsulteerd,
alles er is meer participatie.
4
