TOETS 1.2
Jr 1 - OWE 1.2 Bloed (wk 9-10)
Anemie
Stolling & hemostase
Jr 2 - OWE 2.2 Benauwd en moe (wk 9-10)
Hartfalen & farmacologie
Long chronische pathologie
Jr 3 - OWE 3.1 Zenuwstelsel en zintuigen (wk5), 3.2 Brein en cognitie (wk 6-8)
Pijn
Hoofdpijn
Verlamming
Bewegingsstoornis
Extra
Fysiologie hart & longen
,Jaar 1.2 – Bloed
1.2.9 Anemie – Intro
Anemie is een status, een conditie. Uitputting staat centraal. Patiënten hebben witte
conjunctiva i.p.v. rood.
Anemie
- Bloedverlies
- Verlaagde productie
o DNA-synthese verstoord (vitB12, foliumzuur)
o EPO onvoldoende
o Infiltratie van maligniteiten
- Verhoogde afbraak
o Auto-immuunziekte
o Sikkelcel/sferocytose
o Erfelijke membraan ziekten
MCV – bepaalt het type anemie
- Microcytair < 76 fl
- Normocytair 80-96 fl
- Macrocytair > 100 fl
Anemie vs polycytemie (te veel RBC)
Leukopenie vs leukocytose
Thrombocytopenie vs thrombocytose
Reticulocyten: onrijpe RBC
Ferritine: ijzereiwit
Haptoglobine: transport eiwit voor RBC afbraak (lage conc = hoge afbraak)
Bilirubine: afbraakproduct hemoglobine
Pernicieuze anemie: destructie van pariëtale cellen door auto-immuniteit > verlaagde intrisic
factor productie > vitamine B12 opname laag in het terminale ileum
Symptomen van anemie
Brein: vermoeidheid, duizelig, flauwvallen
Hart: palpitaties, snelle HR, hartpijn, angina, hart
aanval.
Milt: vergroot door vasthouden van bloedcellen
Bleke kleur, en soms geel (bilirubine)
Alle stappen tm reticulocyten vindt plaats in beenmerg. Wanneer deze rijp zijn gaan ze naar
bloed en worden erythrocyten en daarmee functioneel.
Productie heeft nodig: ijzer, DNA-synthese, EPO
Destructie in: milt en lever
De grootte van de cellen worden kleiner tijdens productie tot ze functioneel zijn. Wanneer
patiënt hele grote rode cellen heeft kan dit wijzen op stop in productie.
Regulatie van erythrocyt productie
Anemie > zuurstoftekort in de nier > EPO productie > beenmerg maar nieuwe RBC
Normaal persoon heeft geen last van anemie omdat EPO compenseert voor lage
zuurstofdruk.
Lab parameters:
- Reticulocyten: in anemie vaak laag door beenmergprobleem, behalve bij hemolyse
, - Ferritine, ijzer, transferrine saturatie: lage saturatie betekend ijzertekort
- Haptoglobine, bilirubine, LDH: gerelateerd aan destructie van erythrocyten
- MCV
- EPO
Laag Hb, laag MCV, met laag ijzer wijst op microcytische anemie. Beenmerg is waarschijnlijk
wel normaal omdat leukocyten en plaatjes normaal zijn. Hierbij lage reticulocyten omdat er
geen ijzer is om nieuwe RBC’s te maken. Darmkanker is probleem van ijzertekort.
Microcytische anemie (< 76 fl)
- Ijzertekort: voeding, bloedverlies
- Thalassemie/sikkelcelziekte: verstoorde Hb aanmaak
- Chronische ziekte/inflammatie
Chronische bloedverlies: laag Hb, verlaagd MCV (microcytisch), verlaagd serumijzer,
verlaagd ferritine, verlaagd reticulocyten.
Normocytische anemie
- Acuut bloedverlies
- Beenmergziekte: maligniteit, aplastische anemie, nierfalen (EPO)
- Gemengd
Macrocytische anemie (> 100 fl)
- Mild verhoogd (MCV > 105): myelodysplastisch syndroom, hypothyreoïdie, alcohol,
abnormale leverfunctie
- Enorm verhoogd (MCV > 115): vitB12-tekort, foliumzuurtekort, MTX (DNA-synthese!)
Vitamine B12-tekort
- Veganisten (vitB12)
- Pernicieuze anemie: vitB12-tekort door auto-immuun gastritis
- Resectie van terminale ileum
- Bacteriële overgroei in de darm
Probleem met beenmerg, want alle 3 de lijnen zijn laag (RBC, witte bloedcellen en plaatjes).
DNA-synthese is probleem, daarom reticulocyten ook laag.
Pernicieuze anemie
VitB12 bindt instrinsic factor (IF) in de maag waarna opname mogelijk is in de darm. Auto-
immuun destructie van pariëtale cellen verhinderd IF aanmaak > abnormale DNA-synthese
- Anemie, leukopenie, trombocytopenie
- Hypersegmentatie neutrofielen
- Tractus digestivus: atrofische gastritis, glossitis
Demyelinisatie van perifere zenuwen, dorsale en laterale ruggenmerg
Symptomen: anemie, tongzweren, atrofische gastritis, demyelinisatie (doofheid, ataxie)
Geleidelijk, weinig symptomen.
Sterke associatie met andere auto-immuunziekten (Addison, schildklier)
Foliumzuur deficiëntie
- Dieet: ondervoeding, alcoholisme
- Slechte resorptie: coeliakie, maagresectie, ziekte van Crohn
- MTX
- Verhoogde consumptie: zwangerschap, lactatie
Aplastische anemie – leeg beenmerg
- Auto-immuniteit
- Viraal
, - Bestraling
- Toxines
- Onbekend
Verhoogde afbraak – hemolyse
- Verhoogde bilirubine, reticulocyten, LDH
- Verlaagde haptoglobine: transport van kapotte Hb
1.2.9 Anemie – Gastransport 01/11/2024
Rechtsverschuiving (anemie): verlaagde O2 affiniteit en verhoogde P50
door verhoogde pCO2/H/temperatuur, of hypoxie 2-3-BPG = Bohr
Linksverschuiving: verhoogde O2 affiniteit en verlaagde P50 door
verlaagde pCO2/H/temperatuur = omgekeerd Bohr
Koolstofmonoxide: hogere affiniteit van O2 > verminderde O2 afgifte
(linksschuiving)
Ook is de pO2 normaal, waardoor er geen feedback is. Mensen zijn dan
cherry-red
Cyanose bij > 50 g/L Hb niet gebonden aan zuurstof (niet logisch in
anemie)
PO2 is afhankelijk van de alveolaire PO2 en de diffusie
Vrij opgeloste O2 = α (= zuurstofcoëfficiënt) x PO2 = 0.03 x 100 = 3 ml/L
Gebonden aan Hb = 1.34 x 150 x SO2 = 197 ml/L
Totaal = 200 ml O2/L = 1000 ml/min
Partiële spanning van het gemengd veneuze bloed = 40 mmHg, SO2 75%
Gebruik in rust = 250-300 ml/min
Bij lagere Hb is de partiële spanning van het gemengd veneuze bloed lager > meer bloed
rondpompen (hogere hartfrequentie)
Dus een afname in [Hb] van 50% betekent een afname in zuurstofinhoud alsof de PaO2 met
75% gedaald is!
Arteriële O2-inhoud kan verhoogd worden door de partiële zuurstofspanning PaO2 te
verhogen, dit kan door meer te ventileren (max 149-150), zuurstof toedienen.
Bloedverlies door aspirine en alcohol > ijzertekort (< 15 μg/L) door verminderde re-uptake
van ijzer uit afbraak van RBC’s. Een normaal MCV in een patiënt met ijzergebrek kan het
resultaat zijn van een gecombineerde anemie. Bijvoorbeeld een tekort aan foliumzuur of Vit
B12 zal leiden tot een macrocytaire anemie, maar gecombineerd met een microcytaire
anemie kan het resultaat een normaal MCV zijn Ook haar alcohol gebruik kan leiden tot een
hogere MCV dan verwacht bij haar ijzergebrek. Een ontsteking kan geresulteerd hebben in
een normaal ferritine niveau in een patiënt met ijzergebrek. Ferritine is een acute-fase eiwit
en zal verhoogd zijn bij een ontsteking
Bij ijzersuppletie met geen toename van Hb kan het bloedverlies te hoog zijn om te
compenseren met een toename in RBC productie. Hier moet het aantal reticulocyten
bepaald worden.
1.2.9 Anemie – Hemoglobinopathie 04/11/2024
Erytrocyt leeft 3 maanden (120 dagen)
Mannen < 8 mmol/L
Vrouwen < 7.5 mmol/L
Jr 1 - OWE 1.2 Bloed (wk 9-10)
Anemie
Stolling & hemostase
Jr 2 - OWE 2.2 Benauwd en moe (wk 9-10)
Hartfalen & farmacologie
Long chronische pathologie
Jr 3 - OWE 3.1 Zenuwstelsel en zintuigen (wk5), 3.2 Brein en cognitie (wk 6-8)
Pijn
Hoofdpijn
Verlamming
Bewegingsstoornis
Extra
Fysiologie hart & longen
,Jaar 1.2 – Bloed
1.2.9 Anemie – Intro
Anemie is een status, een conditie. Uitputting staat centraal. Patiënten hebben witte
conjunctiva i.p.v. rood.
Anemie
- Bloedverlies
- Verlaagde productie
o DNA-synthese verstoord (vitB12, foliumzuur)
o EPO onvoldoende
o Infiltratie van maligniteiten
- Verhoogde afbraak
o Auto-immuunziekte
o Sikkelcel/sferocytose
o Erfelijke membraan ziekten
MCV – bepaalt het type anemie
- Microcytair < 76 fl
- Normocytair 80-96 fl
- Macrocytair > 100 fl
Anemie vs polycytemie (te veel RBC)
Leukopenie vs leukocytose
Thrombocytopenie vs thrombocytose
Reticulocyten: onrijpe RBC
Ferritine: ijzereiwit
Haptoglobine: transport eiwit voor RBC afbraak (lage conc = hoge afbraak)
Bilirubine: afbraakproduct hemoglobine
Pernicieuze anemie: destructie van pariëtale cellen door auto-immuniteit > verlaagde intrisic
factor productie > vitamine B12 opname laag in het terminale ileum
Symptomen van anemie
Brein: vermoeidheid, duizelig, flauwvallen
Hart: palpitaties, snelle HR, hartpijn, angina, hart
aanval.
Milt: vergroot door vasthouden van bloedcellen
Bleke kleur, en soms geel (bilirubine)
Alle stappen tm reticulocyten vindt plaats in beenmerg. Wanneer deze rijp zijn gaan ze naar
bloed en worden erythrocyten en daarmee functioneel.
Productie heeft nodig: ijzer, DNA-synthese, EPO
Destructie in: milt en lever
De grootte van de cellen worden kleiner tijdens productie tot ze functioneel zijn. Wanneer
patiënt hele grote rode cellen heeft kan dit wijzen op stop in productie.
Regulatie van erythrocyt productie
Anemie > zuurstoftekort in de nier > EPO productie > beenmerg maar nieuwe RBC
Normaal persoon heeft geen last van anemie omdat EPO compenseert voor lage
zuurstofdruk.
Lab parameters:
- Reticulocyten: in anemie vaak laag door beenmergprobleem, behalve bij hemolyse
, - Ferritine, ijzer, transferrine saturatie: lage saturatie betekend ijzertekort
- Haptoglobine, bilirubine, LDH: gerelateerd aan destructie van erythrocyten
- MCV
- EPO
Laag Hb, laag MCV, met laag ijzer wijst op microcytische anemie. Beenmerg is waarschijnlijk
wel normaal omdat leukocyten en plaatjes normaal zijn. Hierbij lage reticulocyten omdat er
geen ijzer is om nieuwe RBC’s te maken. Darmkanker is probleem van ijzertekort.
Microcytische anemie (< 76 fl)
- Ijzertekort: voeding, bloedverlies
- Thalassemie/sikkelcelziekte: verstoorde Hb aanmaak
- Chronische ziekte/inflammatie
Chronische bloedverlies: laag Hb, verlaagd MCV (microcytisch), verlaagd serumijzer,
verlaagd ferritine, verlaagd reticulocyten.
Normocytische anemie
- Acuut bloedverlies
- Beenmergziekte: maligniteit, aplastische anemie, nierfalen (EPO)
- Gemengd
Macrocytische anemie (> 100 fl)
- Mild verhoogd (MCV > 105): myelodysplastisch syndroom, hypothyreoïdie, alcohol,
abnormale leverfunctie
- Enorm verhoogd (MCV > 115): vitB12-tekort, foliumzuurtekort, MTX (DNA-synthese!)
Vitamine B12-tekort
- Veganisten (vitB12)
- Pernicieuze anemie: vitB12-tekort door auto-immuun gastritis
- Resectie van terminale ileum
- Bacteriële overgroei in de darm
Probleem met beenmerg, want alle 3 de lijnen zijn laag (RBC, witte bloedcellen en plaatjes).
DNA-synthese is probleem, daarom reticulocyten ook laag.
Pernicieuze anemie
VitB12 bindt instrinsic factor (IF) in de maag waarna opname mogelijk is in de darm. Auto-
immuun destructie van pariëtale cellen verhinderd IF aanmaak > abnormale DNA-synthese
- Anemie, leukopenie, trombocytopenie
- Hypersegmentatie neutrofielen
- Tractus digestivus: atrofische gastritis, glossitis
Demyelinisatie van perifere zenuwen, dorsale en laterale ruggenmerg
Symptomen: anemie, tongzweren, atrofische gastritis, demyelinisatie (doofheid, ataxie)
Geleidelijk, weinig symptomen.
Sterke associatie met andere auto-immuunziekten (Addison, schildklier)
Foliumzuur deficiëntie
- Dieet: ondervoeding, alcoholisme
- Slechte resorptie: coeliakie, maagresectie, ziekte van Crohn
- MTX
- Verhoogde consumptie: zwangerschap, lactatie
Aplastische anemie – leeg beenmerg
- Auto-immuniteit
- Viraal
, - Bestraling
- Toxines
- Onbekend
Verhoogde afbraak – hemolyse
- Verhoogde bilirubine, reticulocyten, LDH
- Verlaagde haptoglobine: transport van kapotte Hb
1.2.9 Anemie – Gastransport 01/11/2024
Rechtsverschuiving (anemie): verlaagde O2 affiniteit en verhoogde P50
door verhoogde pCO2/H/temperatuur, of hypoxie 2-3-BPG = Bohr
Linksverschuiving: verhoogde O2 affiniteit en verlaagde P50 door
verlaagde pCO2/H/temperatuur = omgekeerd Bohr
Koolstofmonoxide: hogere affiniteit van O2 > verminderde O2 afgifte
(linksschuiving)
Ook is de pO2 normaal, waardoor er geen feedback is. Mensen zijn dan
cherry-red
Cyanose bij > 50 g/L Hb niet gebonden aan zuurstof (niet logisch in
anemie)
PO2 is afhankelijk van de alveolaire PO2 en de diffusie
Vrij opgeloste O2 = α (= zuurstofcoëfficiënt) x PO2 = 0.03 x 100 = 3 ml/L
Gebonden aan Hb = 1.34 x 150 x SO2 = 197 ml/L
Totaal = 200 ml O2/L = 1000 ml/min
Partiële spanning van het gemengd veneuze bloed = 40 mmHg, SO2 75%
Gebruik in rust = 250-300 ml/min
Bij lagere Hb is de partiële spanning van het gemengd veneuze bloed lager > meer bloed
rondpompen (hogere hartfrequentie)
Dus een afname in [Hb] van 50% betekent een afname in zuurstofinhoud alsof de PaO2 met
75% gedaald is!
Arteriële O2-inhoud kan verhoogd worden door de partiële zuurstofspanning PaO2 te
verhogen, dit kan door meer te ventileren (max 149-150), zuurstof toedienen.
Bloedverlies door aspirine en alcohol > ijzertekort (< 15 μg/L) door verminderde re-uptake
van ijzer uit afbraak van RBC’s. Een normaal MCV in een patiënt met ijzergebrek kan het
resultaat zijn van een gecombineerde anemie. Bijvoorbeeld een tekort aan foliumzuur of Vit
B12 zal leiden tot een macrocytaire anemie, maar gecombineerd met een microcytaire
anemie kan het resultaat een normaal MCV zijn Ook haar alcohol gebruik kan leiden tot een
hogere MCV dan verwacht bij haar ijzergebrek. Een ontsteking kan geresulteerd hebben in
een normaal ferritine niveau in een patiënt met ijzergebrek. Ferritine is een acute-fase eiwit
en zal verhoogd zijn bij een ontsteking
Bij ijzersuppletie met geen toename van Hb kan het bloedverlies te hoog zijn om te
compenseren met een toename in RBC productie. Hier moet het aantal reticulocyten
bepaald worden.
1.2.9 Anemie – Hemoglobinopathie 04/11/2024
Erytrocyt leeft 3 maanden (120 dagen)
Mannen < 8 mmol/L
Vrouwen < 7.5 mmol/L
