Cursus Methodologie Kwantitatief
Onderzoek
Inhoud
Hoofdstuk 1: Introductie van het Vak........................................................2
Hoofdstuk 2: Docenten.............................................................................3
Hoofdstuk 3: Handboek.............................................................................4
Hoofdstuk 4: Agenda 2024-2025..............................................................4
Hoofdstuk 5: Exameninformatie...............................................................6
Hoofdstuk 6: Onderzoeksproblemen, Onderzoeksvragen en Hypothesen -
leerpad......................................................................................................7
Hoofdstuk 7: Ethiek in Onderzoek...........................................................16
Hoofdstuk 8: Procedures voor de Bescherming van Deelnemers...........21
Hoofdstuk 9: Overige Ethische Kwesties.................................................23
Hoofdstuk 10: Kwantitatieve Onderzoeksdesigns (Deel 1).....................24
Hoofdstuk 11: Kwantitatieve Onderzoeksdesigns (Deel 2).....................33
Hoofdstuk 12: Sampling in Kwantitatief Onderzoek................................41
Hoofdstuk 13: Oefeningen en Toepassingen...........................................49
Hoofdstuk 14: Specifieke Types van Kwantitatief Onderzoek..................53
Hoofdstuk 15: Rigor en Validiteit in Kwantitatief Onderzoek..................60
Hoofdstuk 16: Epidemiologie: Basisconcepten en Definities..................67
Hoofdstuk 17: Epidemiologie: Associatiematen......................................72
Hoofdstuk 18: Oefeningen Epidemiologie...............................................76
Hoofdstuk 19: Dataverzameling in Kwantitatief Onderzoek...................80
Hoofdstuk 20: Meting en Datakwaliteit...................................................86
Hoofdstuk 21: De Basisprincipes van Mixed Methods Research.............93
1
,Hoofdstuk 1: Introductie van het Vak
1.1. Context van de Les
Deze eerste les is een opgenomen, vervangende les die de geplande introductie
van 23 september vervangt. De oorspronkelijke lesmomenten konden
uitzonderlijk niet doorgaan wegens vluchtvertragingen en -annuleringen van de
docent.
De agenda voor deze specifieke opname omvat drie delen:
1. Een korte toelichting en contextschets van het vak.
2. Een korte bespreking van het onderwerp onderzoeksvragen en
hypothesen.
3. Een gedetailleerde bespreking van ethiek in onderzoek.
1.2. Visie en Opbouw van het Vak
Dit opleidingsonderdeel is een aanzienlijk pakket van vijf studiepunten. Het
hoofddoel is om studenten de methoden aan te leren die onderzoekers toelaten
om op een valide en betrouwbare manier kennis te verzamelen binnen het
domein van de gezondheidszorg.
De cursus volgt een systematische opbouw om studenten aan te leren hoe je
betrouwbaar onderzoek doet:
We starten met onderzoeksvragen en hypothesen.
Vervolgens wordt ethiek in onderzoek behandeld.
Daarna komen onderzoeksdesigns aan bod (experimenteel, quasi-
experimenteel, niet-experimenteel).
Vervolgens wordt ingegaan op sampling (steekproeftrekking).
Thema's als datakwaliteit, datacollectieprocedures, validiteit en
betrouwbaarheid worden uitvoerig besproken.
Tot slot wordt gekeken naar hoe je data verwerkt en resultaten
presenteert en neerschrijft.
Er zijn drie belangrijke uitgangspunten voor dit vak:
1. Valide en betrouwbaar verzamelen van data: Dit is de kern van de
cursus.
2. Generiek en discipline-specifiek: De cursus biedt een generiek kader
met methoden die toepasbaar zijn in verschillende disciplines binnen de
gezondheidszorg. Tegelijkertijd worden specifieke voorbeelden gegeven die
relevant zijn voor de verschillende disciplines.
3. Een basiscursus: Het vak bevindt zich op het niveau van basiskennis.
Het gaat niet extreem diep in op de materie, zoals een cursus 'Advanced
2
, Research Methods' dat zou doen. Het biedt echter het perfecte niveau en
de nodige vaardigheden voor studenten in het schakelprogramma om later
zelf onderzoek te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld in het kader van de
masterproef.
1.3. Studiemateriaal en Leerstof
De leerstof voor dit vak bestaat uit een totaalpakket van verschillende bronnen
die complementair zijn en als één geheel moeten worden gezien:
PowerPoint-presentaties en lesopnames: De slides en de mondelinge
toelichting tijdens de (opgenomen) lessen vormen de kern.
Handboek: Het handboek is een essentieel basiswerk en volgt de
structuur van de lessen. Enkel de hoofdstukken die in de les behandeld
worden, behoren tot de leerstof.
Leerpaden: Op Ufora worden leerpaden aangeboden (bv. over
onderzoeksvragen, experimentele designs) waarmee studenten op eigen
tempo de leerstof kunnen verwerken. Dit is geen extra leerstof, maar een
andere manier om de kennis aan te bieden.
Begrippenlijst: Er is een document met een uitgebreide begrippenlijst
beschikbaar. Dit is geen extra leerstof die vanbuiten geleerd moet worden,
maar een hulpmiddel. Het is cruciaal dat je de betekenis van deze
begrippen in de context van kwantitatief onderzoek begrijpt en kan
toepassen.
Hoofdstuk 2: Docenten
2.1. Prof. dr. Dimitri Beeckman
Titularis en verantwoordelijke lesgever van het vak.
Van opleiding verpleegkundige, met een master en doctoraat. Sinds
2013 is hij als professor verbonden aan de Universiteit Gent.
Hij is verbonden aan de Vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg
en is voorzitter van de opleiding Master in de Verpleegkunde en de
Vroedkunde.
Daarnaast is hij coördinator van de onderzoeksgroep SKINT (Skin
Integrity Research Group) binnen het Universitair Centrum voor
Verpleegkunde en Vroedkunde. Zijn onderzoek focust zich op
verpleegkunde, met een specialisatie in de behandeling en preventie van
chronische wonden.
Hij is ook deeltijds als hoogleraar verbonden aan een universiteit in
Zweden.
2.2. Prof. dr. Els Clays
Zal een heel aantal lessen doceren over onderzoeksmethoden, specifiek
rond onderzoeksdesigns en epidemiologie.
3
, Zij is sociologe van opleiding.
Ze is ook de lesgever voor het vak statistiek in het schakelprogramma.
2.3. Drs. Anika Fourie
Zal een online lesopname verzorgen over Mixed Methods Research.
Ze is van Zuid-Afrikaanse afkomst en is gespecialiseerd in Mixed Methods,
een methode die zowel kwantitatieve als kwalitatieve
onderzoeksmethoden combineert om op een diepgaandere manier
data te verzamelen en te interpreteren.
Hoofdstuk 3: Handboek
Het verplichte handboek voor deze cursus is:
Titel: Nursing Research: Generating and Assessing Evidence for Nursing
Practice
Auteurs: Polit, D. F., & Beck, C. T.
Editie: De 11e editie (2020/2021) wordt aangeraden. Echter, de 10e
editie (2017) kan ook perfect gebruikt worden. De reden hiervoor is dat
er weinig evolutie zit in de basisprincipes en richtlijnen van
onderzoeksmethoden; dit zijn grotendeels vastgelegde afspraken. Voor de
meest accurate informatie over welke edities relevant zijn, kan je de
studiefiche raadplegen.
Belang:
Het handboek is een essentieel basiswerk dat je absoluut moet
aanschaffen ("je kan niet zonder").
De cursus, de presentaties en de lessen zijn zeer sterk opgebouwd rond
de inhoud van het handboek. De hoofdstukken in het boek komen
direct overeen met de onderwerpen die in de lessen behandeld worden
(bv. een hoofdstuk over sampling, een over datacollectie, etc.).
Belangrijk: Je hoeft enkel de hoofdstukken te kennen die in de lessen
behandeld worden door de docenten. Hoofdstukken die niet aan bod
komen, behoren niet tot de examenleerstof.
Hoofdstuk 4: Agenda 2024-2025
Hieronder volgt een overzicht van de planning, aangevuld met details uit de les.
23.09.2024: Introductie (Deze opgenomen les).
4
Onderzoek
Inhoud
Hoofdstuk 1: Introductie van het Vak........................................................2
Hoofdstuk 2: Docenten.............................................................................3
Hoofdstuk 3: Handboek.............................................................................4
Hoofdstuk 4: Agenda 2024-2025..............................................................4
Hoofdstuk 5: Exameninformatie...............................................................6
Hoofdstuk 6: Onderzoeksproblemen, Onderzoeksvragen en Hypothesen -
leerpad......................................................................................................7
Hoofdstuk 7: Ethiek in Onderzoek...........................................................16
Hoofdstuk 8: Procedures voor de Bescherming van Deelnemers...........21
Hoofdstuk 9: Overige Ethische Kwesties.................................................23
Hoofdstuk 10: Kwantitatieve Onderzoeksdesigns (Deel 1).....................24
Hoofdstuk 11: Kwantitatieve Onderzoeksdesigns (Deel 2).....................33
Hoofdstuk 12: Sampling in Kwantitatief Onderzoek................................41
Hoofdstuk 13: Oefeningen en Toepassingen...........................................49
Hoofdstuk 14: Specifieke Types van Kwantitatief Onderzoek..................53
Hoofdstuk 15: Rigor en Validiteit in Kwantitatief Onderzoek..................60
Hoofdstuk 16: Epidemiologie: Basisconcepten en Definities..................67
Hoofdstuk 17: Epidemiologie: Associatiematen......................................72
Hoofdstuk 18: Oefeningen Epidemiologie...............................................76
Hoofdstuk 19: Dataverzameling in Kwantitatief Onderzoek...................80
Hoofdstuk 20: Meting en Datakwaliteit...................................................86
Hoofdstuk 21: De Basisprincipes van Mixed Methods Research.............93
1
,Hoofdstuk 1: Introductie van het Vak
1.1. Context van de Les
Deze eerste les is een opgenomen, vervangende les die de geplande introductie
van 23 september vervangt. De oorspronkelijke lesmomenten konden
uitzonderlijk niet doorgaan wegens vluchtvertragingen en -annuleringen van de
docent.
De agenda voor deze specifieke opname omvat drie delen:
1. Een korte toelichting en contextschets van het vak.
2. Een korte bespreking van het onderwerp onderzoeksvragen en
hypothesen.
3. Een gedetailleerde bespreking van ethiek in onderzoek.
1.2. Visie en Opbouw van het Vak
Dit opleidingsonderdeel is een aanzienlijk pakket van vijf studiepunten. Het
hoofddoel is om studenten de methoden aan te leren die onderzoekers toelaten
om op een valide en betrouwbare manier kennis te verzamelen binnen het
domein van de gezondheidszorg.
De cursus volgt een systematische opbouw om studenten aan te leren hoe je
betrouwbaar onderzoek doet:
We starten met onderzoeksvragen en hypothesen.
Vervolgens wordt ethiek in onderzoek behandeld.
Daarna komen onderzoeksdesigns aan bod (experimenteel, quasi-
experimenteel, niet-experimenteel).
Vervolgens wordt ingegaan op sampling (steekproeftrekking).
Thema's als datakwaliteit, datacollectieprocedures, validiteit en
betrouwbaarheid worden uitvoerig besproken.
Tot slot wordt gekeken naar hoe je data verwerkt en resultaten
presenteert en neerschrijft.
Er zijn drie belangrijke uitgangspunten voor dit vak:
1. Valide en betrouwbaar verzamelen van data: Dit is de kern van de
cursus.
2. Generiek en discipline-specifiek: De cursus biedt een generiek kader
met methoden die toepasbaar zijn in verschillende disciplines binnen de
gezondheidszorg. Tegelijkertijd worden specifieke voorbeelden gegeven die
relevant zijn voor de verschillende disciplines.
3. Een basiscursus: Het vak bevindt zich op het niveau van basiskennis.
Het gaat niet extreem diep in op de materie, zoals een cursus 'Advanced
2
, Research Methods' dat zou doen. Het biedt echter het perfecte niveau en
de nodige vaardigheden voor studenten in het schakelprogramma om later
zelf onderzoek te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld in het kader van de
masterproef.
1.3. Studiemateriaal en Leerstof
De leerstof voor dit vak bestaat uit een totaalpakket van verschillende bronnen
die complementair zijn en als één geheel moeten worden gezien:
PowerPoint-presentaties en lesopnames: De slides en de mondelinge
toelichting tijdens de (opgenomen) lessen vormen de kern.
Handboek: Het handboek is een essentieel basiswerk en volgt de
structuur van de lessen. Enkel de hoofdstukken die in de les behandeld
worden, behoren tot de leerstof.
Leerpaden: Op Ufora worden leerpaden aangeboden (bv. over
onderzoeksvragen, experimentele designs) waarmee studenten op eigen
tempo de leerstof kunnen verwerken. Dit is geen extra leerstof, maar een
andere manier om de kennis aan te bieden.
Begrippenlijst: Er is een document met een uitgebreide begrippenlijst
beschikbaar. Dit is geen extra leerstof die vanbuiten geleerd moet worden,
maar een hulpmiddel. Het is cruciaal dat je de betekenis van deze
begrippen in de context van kwantitatief onderzoek begrijpt en kan
toepassen.
Hoofdstuk 2: Docenten
2.1. Prof. dr. Dimitri Beeckman
Titularis en verantwoordelijke lesgever van het vak.
Van opleiding verpleegkundige, met een master en doctoraat. Sinds
2013 is hij als professor verbonden aan de Universiteit Gent.
Hij is verbonden aan de Vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg
en is voorzitter van de opleiding Master in de Verpleegkunde en de
Vroedkunde.
Daarnaast is hij coördinator van de onderzoeksgroep SKINT (Skin
Integrity Research Group) binnen het Universitair Centrum voor
Verpleegkunde en Vroedkunde. Zijn onderzoek focust zich op
verpleegkunde, met een specialisatie in de behandeling en preventie van
chronische wonden.
Hij is ook deeltijds als hoogleraar verbonden aan een universiteit in
Zweden.
2.2. Prof. dr. Els Clays
Zal een heel aantal lessen doceren over onderzoeksmethoden, specifiek
rond onderzoeksdesigns en epidemiologie.
3
, Zij is sociologe van opleiding.
Ze is ook de lesgever voor het vak statistiek in het schakelprogramma.
2.3. Drs. Anika Fourie
Zal een online lesopname verzorgen over Mixed Methods Research.
Ze is van Zuid-Afrikaanse afkomst en is gespecialiseerd in Mixed Methods,
een methode die zowel kwantitatieve als kwalitatieve
onderzoeksmethoden combineert om op een diepgaandere manier
data te verzamelen en te interpreteren.
Hoofdstuk 3: Handboek
Het verplichte handboek voor deze cursus is:
Titel: Nursing Research: Generating and Assessing Evidence for Nursing
Practice
Auteurs: Polit, D. F., & Beck, C. T.
Editie: De 11e editie (2020/2021) wordt aangeraden. Echter, de 10e
editie (2017) kan ook perfect gebruikt worden. De reden hiervoor is dat
er weinig evolutie zit in de basisprincipes en richtlijnen van
onderzoeksmethoden; dit zijn grotendeels vastgelegde afspraken. Voor de
meest accurate informatie over welke edities relevant zijn, kan je de
studiefiche raadplegen.
Belang:
Het handboek is een essentieel basiswerk dat je absoluut moet
aanschaffen ("je kan niet zonder").
De cursus, de presentaties en de lessen zijn zeer sterk opgebouwd rond
de inhoud van het handboek. De hoofdstukken in het boek komen
direct overeen met de onderwerpen die in de lessen behandeld worden
(bv. een hoofdstuk over sampling, een over datacollectie, etc.).
Belangrijk: Je hoeft enkel de hoofdstukken te kennen die in de lessen
behandeld worden door de docenten. Hoofdstukken die niet aan bod
komen, behoren niet tot de examenleerstof.
Hoofdstuk 4: Agenda 2024-2025
Hieronder volgt een overzicht van de planning, aangevuld met details uit de les.
23.09.2024: Introductie (Deze opgenomen les).
4
