LES 1 - EVENWICHT
Anatomie en fysiologie
Binnenoor = slakkenhuis + evenwichtsorgaan
Benige binnenoor: omgeven door bot (vocht = perilymfe)
Vliezige binnenoor: omgeven door membraan (vocht = endolymfe)
Gehoor: slakkenhuis
Evenwicht: 5 onderdelen
o 3 semicirculaire kanalen
o Utriculus en saculus (otolietorganen)
Vestibulaire zintuigcellen
Haarcellen (stereocilia) met uitlopers (kinocilium)
- Cupula in de ampulla
- Macula in sacculus en utriculus
Semicirculaire kanalen
Horizontaal kanaal: 30° gekanteld
Anterieur en posterieur kanaal: 45°
Bij draaiing van het hoofd zal het kanaal meedraaien, maar de
vloeistof heeft een traagheid waardoor het duwt tegen de capula
in de ampulla = stimulatie cellen
De macula in utriculus en sacculus liggen naast elkaar ingebed in
een gelatineachtige substantie. Kleine kristallen zorgen voor een
gewicht boven op de gelatine.
Utriculus: bewegingen horizontale vlak
Saculus: bewegingen verticale vlak
Bij een rotatie van het hoofd naar links buigen beide cupula naar rechts
Ene kant richting het kinocilium, de andere kant weg van het kinocilium
Rust: aantal AP/min = symmetrische tonus
Weg van kinocilium: inhibitie
Richting kinociulium: stimulatie
Intensiteit stimulus ≈ grootte tonusverschil
Werking macula, utriculus en sacculus: registratie zwaartekracht en lineaire versnellingen
, Kernen oogspieren en evenwichtsorgaan zijn verbonden
o Vestibulaire nystagmus: blikstabilisatie
o Optokinetische nystagmus: beeldstabilisatie
o Vertigo: sensorisch conflict tussen info samengebracht in het CZS
- Perifeer: vestibulair of oculair -> vestibulaire nystagmus
- Centraal: vestibulaire kernen, cerebellair -> optokinetische nystagmus
- Corticaal: bv. vertigo als epileptische aura
Evenwichtsonderzoek
Vetibulo-oculaire reflex: nystagmusanalyse
a) Horizontale nystagmus: horizontaal kanaal
b) Verticale nystagmus: centrale pathologie
c) Rotatoire nystagmus: zowel vestibulair als centraal origine (zuiver rotatoir)
Klassiek evenwichtsonderzoek Uitgebreid evenwichtsonderzoek
o Positieproeven: halfcirkelvormige kanalen o vHIT: semicirculaire kanalen
- Hallpike manoeuvre: posterieur kanaal
- Supine roll manoeuvre: horizontaal kanaal o Vestibular Evoced Myogenic Potentials
- cVEMP (cervicaal): sacculus
o Optokinetische testen - oVEMP (oculair): utriculus
- Oogvolgbewegingen: centraal zicht
- Optokinetische nystagmus: perifere retina
o Calorische proeven: horizontaal kanaal
o Draaiproeven: horizontaal kanaal
o Posturografie: vestibulospinale reflex
Klassiek evenwichtsonderzoek
Positieproeven: types positienystagmus
1) Aanhoudend met van hoofdpositie afhankelijke richting
Geotroop: fysiologisch, alcohol
Ageotroop: centraal vestibulaire kernen, intoxicatie
2) Aanhoudend met van hoofdpositie onafhankelijke richting
Horizontaal: perifeer of centraal
Verticaal: centraal achterste schedelgroeve
Wet van Alexander: onderscheid perifeer of centraal acute vestibulopathie
Perifere uitval
Snelle fase naar het gezonde oor
Sterkst bij het kijken naar het gezonde oor
Toename zonder visuele fixatie (Frenzel bril)
Anatomie en fysiologie
Binnenoor = slakkenhuis + evenwichtsorgaan
Benige binnenoor: omgeven door bot (vocht = perilymfe)
Vliezige binnenoor: omgeven door membraan (vocht = endolymfe)
Gehoor: slakkenhuis
Evenwicht: 5 onderdelen
o 3 semicirculaire kanalen
o Utriculus en saculus (otolietorganen)
Vestibulaire zintuigcellen
Haarcellen (stereocilia) met uitlopers (kinocilium)
- Cupula in de ampulla
- Macula in sacculus en utriculus
Semicirculaire kanalen
Horizontaal kanaal: 30° gekanteld
Anterieur en posterieur kanaal: 45°
Bij draaiing van het hoofd zal het kanaal meedraaien, maar de
vloeistof heeft een traagheid waardoor het duwt tegen de capula
in de ampulla = stimulatie cellen
De macula in utriculus en sacculus liggen naast elkaar ingebed in
een gelatineachtige substantie. Kleine kristallen zorgen voor een
gewicht boven op de gelatine.
Utriculus: bewegingen horizontale vlak
Saculus: bewegingen verticale vlak
Bij een rotatie van het hoofd naar links buigen beide cupula naar rechts
Ene kant richting het kinocilium, de andere kant weg van het kinocilium
Rust: aantal AP/min = symmetrische tonus
Weg van kinocilium: inhibitie
Richting kinociulium: stimulatie
Intensiteit stimulus ≈ grootte tonusverschil
Werking macula, utriculus en sacculus: registratie zwaartekracht en lineaire versnellingen
, Kernen oogspieren en evenwichtsorgaan zijn verbonden
o Vestibulaire nystagmus: blikstabilisatie
o Optokinetische nystagmus: beeldstabilisatie
o Vertigo: sensorisch conflict tussen info samengebracht in het CZS
- Perifeer: vestibulair of oculair -> vestibulaire nystagmus
- Centraal: vestibulaire kernen, cerebellair -> optokinetische nystagmus
- Corticaal: bv. vertigo als epileptische aura
Evenwichtsonderzoek
Vetibulo-oculaire reflex: nystagmusanalyse
a) Horizontale nystagmus: horizontaal kanaal
b) Verticale nystagmus: centrale pathologie
c) Rotatoire nystagmus: zowel vestibulair als centraal origine (zuiver rotatoir)
Klassiek evenwichtsonderzoek Uitgebreid evenwichtsonderzoek
o Positieproeven: halfcirkelvormige kanalen o vHIT: semicirculaire kanalen
- Hallpike manoeuvre: posterieur kanaal
- Supine roll manoeuvre: horizontaal kanaal o Vestibular Evoced Myogenic Potentials
- cVEMP (cervicaal): sacculus
o Optokinetische testen - oVEMP (oculair): utriculus
- Oogvolgbewegingen: centraal zicht
- Optokinetische nystagmus: perifere retina
o Calorische proeven: horizontaal kanaal
o Draaiproeven: horizontaal kanaal
o Posturografie: vestibulospinale reflex
Klassiek evenwichtsonderzoek
Positieproeven: types positienystagmus
1) Aanhoudend met van hoofdpositie afhankelijke richting
Geotroop: fysiologisch, alcohol
Ageotroop: centraal vestibulaire kernen, intoxicatie
2) Aanhoudend met van hoofdpositie onafhankelijke richting
Horizontaal: perifeer of centraal
Verticaal: centraal achterste schedelgroeve
Wet van Alexander: onderscheid perifeer of centraal acute vestibulopathie
Perifere uitval
Snelle fase naar het gezonde oor
Sterkst bij het kijken naar het gezonde oor
Toename zonder visuele fixatie (Frenzel bril)
