ONDERNEMINGSRECHT
DEEL 1: FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
Economisch recht = alle regels die in het economisch leven moeten nageleefd worden
- Voor ondernemingen(B2B) en concumenten (B2C)
Economisch recht bevat deelgebieden
1. Ondernemingsrecht
a. Geheel van rechtsregels over
i. Oprichten, werking en organisatie van ondernemingen
ii. Ondernemingen in moeilijkheden
2. Marktrecht
a. Geheel van regels bij de verdeling van goederen en diensten op de markt
i. Normen ter bescherming van concurrenten, consumenten en spaarders
Waarom economisch recht?
- voorheen was het handelsrecht de harde kern van het economisch recht (met het Wetboek van
Koophandel)
- Het Wetboek van Koophandel werd ontmanteld en overgeheveld naar het Wetboek van
Economisch Recht
- het begrip handelaar verdween en werd vervangen door een nieuw begrip ‘onderneming’,
waarvoor de uitoefening van een economische activiteit als criterium wordt gebruikt
verhouding tussen burgerlijk recht en economisch recht
- Het burgerlijk recht werd gecodificeerd in het Burgerlijk Wetboek en is van toepassing op alle
burgers: in die zin is het burgerlijk recht algemeen. à lex generalis
- Het economisch recht wordt gebundeld in het Wetboek van Economisch Recht.
- Ten overstaan van het burgerlijk recht wordt het economisch recht gekwalificeerd als een
bijzonder en afwijkend recht.à lex specialis
De bijzondere en afwijkende economisch rechtelijke regels genieten voorrang op de algemene
bepalingen uit het burgerlijk recht.
HOOFDSTUK 1: BRONNEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
Bij het bestuderen van het economisch recht is het van belang te weten waar de regels daaromtrent
kunnen worden teruggevonden.
Deze regels staan zijn terug te vinden in internationale en nationale wetgeving.
Los van de wetgeving, zijn ook de rechtspraak, de rechtsleer en de gewoonte van belang.
,VIER BRONNEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
- wetgeving
o nationale wetgeving
o internationale wetgeving
- rechtspraak
- rechtsleer
- gewoonte
WETGEVING
Nationale wetgeving
- het wetboek van economisch recht
o WER
- Wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Het burgerlijk wetboek
- Koninklijke en ministeriële besluiten
- Federale wetten
- Regionale wetgeving
Internationale wetgeving
- Rechtsregels uitgevaardigd door supranationale politieke instellingen, zo onder andere het recht
van de Europese Unie.
- Het Europees Parlement en de Europese Raad zijn de wetgevende organen van de EU. Ze
werken voor de meeste aangelegenheden op voet van gelijkheid. Het initiatiefrecht om wetgeving
voor te stellen berust enkel en alleen bij de Europese Commissie
- supranationale wetgeving
o europese uni
§ raad van de europese unie en europees parlement maken de wetten
- verdragen tusen landen
Binnen de Europese Unie bestaat er drie wetgevende instrumenten
- de richtlijnen: bevatten rechtsregels die door de nationale overheid van de lidstaten ver- plicht
moeten worden opgenomen en verwerkt in de eigen wetgeving. De nationale overheden moeten
de door de richtlijn beoogde resultaten bereiken, maar behouden de bevoegdheid om vorm en
middelen te kiezen. => moet België opnemen in eigen wetgeving
- de verordeningen: bevatten een algemene en volledige reglementering die rechtstreeks van
toepassing is in alle lidstaten. Wetgevende initiatieven vanwege de nationale overheden zijn hier
m.a.w. helemaal niet vereist en eigenlijk zelfs niet toegelaten. => op alle inwoners van de EU van
toepassing
- de besluiten: bevatten bijzondere besluiten die enkel op de uitdrukkelijk aangeduide
bestemmeling (staten, ondernemingen of personen) van toepassing zijn. => enkel voor de
vermelde lidstaten
bi- of multilaterale verdragen tussen soevereine staten
Een gekend verdrag is bv. het Weens Koopverdrag
,RECHTSPRAAK
- Het geheel van beslissingen uitgesproken door diverse rechtscolleges vormt de rechtspraak.
- Hoewel die rechtspraak juridisch niet bindend is, is ze toch een belangrijke rechtsbron.
Rechterlijke uitspraken van (andere) rechters vormen een precedent waarnaar rechters kunnen
teruggrijpen bij hun beoordeling van een zaak.
- het gaat vooral om uitspraken van de ondernemingsrechtbank en van de hoven van beroep en het
Hof van Cassatie
Rechtspraak (Ondernemingsrechtbank)
- geheel van de beslissingen van hoven en rechtbanken
- elke rechter past de wet toe naar eigen interpretatie
- die interpretatie vormt dan invloed op latere rechtszaken
- opgelet!! niet bindend
Gewoonte
- gebruiken in de samenleving
- bv. vermoeden van passieve hoofdelijkheid tussen ondernemers die contractueel verbonden zijn
tov hun schuldeiser
o 1 schuld, meerdere schuldenaars, 1 schuldeiser (vb. lening van 2 ondernemers voor hun
magazijn)
- opgelet!! bindend
GEWOONTE EN RECHTSLEER
Gewoonterechtelijke regels zijn gebaseerd op welbepaalde en herhaalde handelswijzen die als
algemeen verbindend worden aanvaard. De wetgever verwijst er soms naar.
Daarnaast zijn er nog de gebruiken die in bepaalde sectoren gelden, bv. in de diamantsector.
Rechtsleer: het geheel van studies geschreven door rechtsgeleerden
De rechters zijn niet gebonden door deze studies, maar de rechtspraak wordt er wel door beïnvloed. Het
is een indirecte rechtsbron.
- geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden
- bv. een paper of een artikel
- waarop de rechter beroep doet in een rechtszaak
- opgelet!! niet bindend
, HOOFDSTUK 2: DE ONDERNEMINSRECHTBANK
De ondernemingsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank die geschillen tussen ondernemingen
behandelt.
- België telt 9 ondernemingsrechtbaken
- Antwerpen, brussel ned, brussel fra, leuven, gent, leuven, luik, henegouwen en waals-brabant
- Elke ondernemingsrechtbank telt afzonderlijke afdelingen en kamers
- Een ondernemingsrechtbank in elk rechtgebied van een hof van beroep
SAMENSTELLING
= beroepsrechters + lekenrechters
- Beroepsrechters
- Lekenrechters = rechters in ondernemingszaken
o Ondernemers
o Bestuursleden van vennootschappen
o Boekhouders
o Bedrijfsrevisoren
o Zij helpen de beroepsrechter door hun ervaring in de bedrijfswereld
- Openbaar ministerie => procureur des konings
BEVOEGDHEDEN
Algemene bevoegdheid
- De OR is bevoegd voor alle geschillen tussen ondernemingen, ongeacht het bedrag
- Een vordering van een particulier tegen een onderneming kan eveneens voor de OR worden
gebracht
- De OR behandelt geschillen tusen ondernemingen, dwz natuurlijke personen die als zelfstandige
een beroepsactiviteit uitoefenen, rechtspersonen en organisaties zonder rechtspersoonlijkheid.
- Wat de natuurlijke personen betreft die een beroepsactiviteit uitoefenen als zelfstandige, mogen
de geschillen niet te maken hebben met een handeling die kennelijk vreemd is aan de
onderneming.
Bijzondere bevoegdheid
- De ondernemingsrechtbank neemt ook kennis van een aantal specifieke geschillen ongeacht het
bedrag:
o Geschillen inzake vennootschappen, verenigingen of stichtingen
o Geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten
o Geschillen inzake marktpraktijken
o Geschillen inzake wissel- of orderbrieven
Uitsluitende bevoegdheden
- De ondernemingsrechtbank is ook uitsluitend bevoegd om kennis te nemen van vorderingen en
geschillen die rechtstreeks verband houden met een insolventieprocedure
- Faillissement en gerechtelijke reorganisatie
DEEL 1: FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
Economisch recht = alle regels die in het economisch leven moeten nageleefd worden
- Voor ondernemingen(B2B) en concumenten (B2C)
Economisch recht bevat deelgebieden
1. Ondernemingsrecht
a. Geheel van rechtsregels over
i. Oprichten, werking en organisatie van ondernemingen
ii. Ondernemingen in moeilijkheden
2. Marktrecht
a. Geheel van regels bij de verdeling van goederen en diensten op de markt
i. Normen ter bescherming van concurrenten, consumenten en spaarders
Waarom economisch recht?
- voorheen was het handelsrecht de harde kern van het economisch recht (met het Wetboek van
Koophandel)
- Het Wetboek van Koophandel werd ontmanteld en overgeheveld naar het Wetboek van
Economisch Recht
- het begrip handelaar verdween en werd vervangen door een nieuw begrip ‘onderneming’,
waarvoor de uitoefening van een economische activiteit als criterium wordt gebruikt
verhouding tussen burgerlijk recht en economisch recht
- Het burgerlijk recht werd gecodificeerd in het Burgerlijk Wetboek en is van toepassing op alle
burgers: in die zin is het burgerlijk recht algemeen. à lex generalis
- Het economisch recht wordt gebundeld in het Wetboek van Economisch Recht.
- Ten overstaan van het burgerlijk recht wordt het economisch recht gekwalificeerd als een
bijzonder en afwijkend recht.à lex specialis
De bijzondere en afwijkende economisch rechtelijke regels genieten voorrang op de algemene
bepalingen uit het burgerlijk recht.
HOOFDSTUK 1: BRONNEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
Bij het bestuderen van het economisch recht is het van belang te weten waar de regels daaromtrent
kunnen worden teruggevonden.
Deze regels staan zijn terug te vinden in internationale en nationale wetgeving.
Los van de wetgeving, zijn ook de rechtspraak, de rechtsleer en de gewoonte van belang.
,VIER BRONNEN VAN HET ECONOMISCH RECHT
- wetgeving
o nationale wetgeving
o internationale wetgeving
- rechtspraak
- rechtsleer
- gewoonte
WETGEVING
Nationale wetgeving
- het wetboek van economisch recht
o WER
- Wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Het burgerlijk wetboek
- Koninklijke en ministeriële besluiten
- Federale wetten
- Regionale wetgeving
Internationale wetgeving
- Rechtsregels uitgevaardigd door supranationale politieke instellingen, zo onder andere het recht
van de Europese Unie.
- Het Europees Parlement en de Europese Raad zijn de wetgevende organen van de EU. Ze
werken voor de meeste aangelegenheden op voet van gelijkheid. Het initiatiefrecht om wetgeving
voor te stellen berust enkel en alleen bij de Europese Commissie
- supranationale wetgeving
o europese uni
§ raad van de europese unie en europees parlement maken de wetten
- verdragen tusen landen
Binnen de Europese Unie bestaat er drie wetgevende instrumenten
- de richtlijnen: bevatten rechtsregels die door de nationale overheid van de lidstaten ver- plicht
moeten worden opgenomen en verwerkt in de eigen wetgeving. De nationale overheden moeten
de door de richtlijn beoogde resultaten bereiken, maar behouden de bevoegdheid om vorm en
middelen te kiezen. => moet België opnemen in eigen wetgeving
- de verordeningen: bevatten een algemene en volledige reglementering die rechtstreeks van
toepassing is in alle lidstaten. Wetgevende initiatieven vanwege de nationale overheden zijn hier
m.a.w. helemaal niet vereist en eigenlijk zelfs niet toegelaten. => op alle inwoners van de EU van
toepassing
- de besluiten: bevatten bijzondere besluiten die enkel op de uitdrukkelijk aangeduide
bestemmeling (staten, ondernemingen of personen) van toepassing zijn. => enkel voor de
vermelde lidstaten
bi- of multilaterale verdragen tussen soevereine staten
Een gekend verdrag is bv. het Weens Koopverdrag
,RECHTSPRAAK
- Het geheel van beslissingen uitgesproken door diverse rechtscolleges vormt de rechtspraak.
- Hoewel die rechtspraak juridisch niet bindend is, is ze toch een belangrijke rechtsbron.
Rechterlijke uitspraken van (andere) rechters vormen een precedent waarnaar rechters kunnen
teruggrijpen bij hun beoordeling van een zaak.
- het gaat vooral om uitspraken van de ondernemingsrechtbank en van de hoven van beroep en het
Hof van Cassatie
Rechtspraak (Ondernemingsrechtbank)
- geheel van de beslissingen van hoven en rechtbanken
- elke rechter past de wet toe naar eigen interpretatie
- die interpretatie vormt dan invloed op latere rechtszaken
- opgelet!! niet bindend
Gewoonte
- gebruiken in de samenleving
- bv. vermoeden van passieve hoofdelijkheid tussen ondernemers die contractueel verbonden zijn
tov hun schuldeiser
o 1 schuld, meerdere schuldenaars, 1 schuldeiser (vb. lening van 2 ondernemers voor hun
magazijn)
- opgelet!! bindend
GEWOONTE EN RECHTSLEER
Gewoonterechtelijke regels zijn gebaseerd op welbepaalde en herhaalde handelswijzen die als
algemeen verbindend worden aanvaard. De wetgever verwijst er soms naar.
Daarnaast zijn er nog de gebruiken die in bepaalde sectoren gelden, bv. in de diamantsector.
Rechtsleer: het geheel van studies geschreven door rechtsgeleerden
De rechters zijn niet gebonden door deze studies, maar de rechtspraak wordt er wel door beïnvloed. Het
is een indirecte rechtsbron.
- geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden
- bv. een paper of een artikel
- waarop de rechter beroep doet in een rechtszaak
- opgelet!! niet bindend
, HOOFDSTUK 2: DE ONDERNEMINSRECHTBANK
De ondernemingsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank die geschillen tussen ondernemingen
behandelt.
- België telt 9 ondernemingsrechtbaken
- Antwerpen, brussel ned, brussel fra, leuven, gent, leuven, luik, henegouwen en waals-brabant
- Elke ondernemingsrechtbank telt afzonderlijke afdelingen en kamers
- Een ondernemingsrechtbank in elk rechtgebied van een hof van beroep
SAMENSTELLING
= beroepsrechters + lekenrechters
- Beroepsrechters
- Lekenrechters = rechters in ondernemingszaken
o Ondernemers
o Bestuursleden van vennootschappen
o Boekhouders
o Bedrijfsrevisoren
o Zij helpen de beroepsrechter door hun ervaring in de bedrijfswereld
- Openbaar ministerie => procureur des konings
BEVOEGDHEDEN
Algemene bevoegdheid
- De OR is bevoegd voor alle geschillen tussen ondernemingen, ongeacht het bedrag
- Een vordering van een particulier tegen een onderneming kan eveneens voor de OR worden
gebracht
- De OR behandelt geschillen tusen ondernemingen, dwz natuurlijke personen die als zelfstandige
een beroepsactiviteit uitoefenen, rechtspersonen en organisaties zonder rechtspersoonlijkheid.
- Wat de natuurlijke personen betreft die een beroepsactiviteit uitoefenen als zelfstandige, mogen
de geschillen niet te maken hebben met een handeling die kennelijk vreemd is aan de
onderneming.
Bijzondere bevoegdheid
- De ondernemingsrechtbank neemt ook kennis van een aantal specifieke geschillen ongeacht het
bedrag:
o Geschillen inzake vennootschappen, verenigingen of stichtingen
o Geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten
o Geschillen inzake marktpraktijken
o Geschillen inzake wissel- of orderbrieven
Uitsluitende bevoegdheden
- De ondernemingsrechtbank is ook uitsluitend bevoegd om kennis te nemen van vorderingen en
geschillen die rechtstreeks verband houden met een insolventieprocedure
- Faillissement en gerechtelijke reorganisatie
