BOS Correlationeel - samenvatting hoorcolleges

Onderzoeksmethoden & statistiek hoorcolleges
Deel 2: Correlationeel onderzoek.

Hoorcollege 1.
Belangrijkste kenmerk correlationeel onderzoek: kijken of er samenhang of relatie is tussen
eigenschappen.

Dataverzameling correlationeel onderzoek:
- Observatiestudies;
- Bestaande gegevens/big data;
- Vragenlijsten (surveys).

Correlationeel onderzoek is vooral theorie toetsend en in mindere mate theorievormend. De
onderzoeksvragen komen uit de theorie.

Onderzoeksvraag correlationeel onderzoek herken je aan:
P: Population: groep mensen/objecten die je wilt onderzoeken;
A: Association: de onderzoeker geeft aan welke relatie verwacht wordt;
C: Constructs (theoretische begrippen): de kenmerken die je van de mensen wil weten en meten
waartussen er een verband verwacht wordt.
Causaliteit: als we een oorzaak/gevolg verband beschrijven.
- Covariance: er moet een relatie zijn tussen oorzaak en gevolg.
- Temporal precedence: de oorzaak moet in de tijd voorafgaan aan het gevolg (eerst
oorzaak, dan gevolg)
- Internal validity: alternatieve verklaringen voor de gevonden relatie moeten zijn
uitgesloten.

Meetbaar maken van theoretische begrippen:
operationaliseren. Dit is het concreet maken
van alles wat je doet.
Conceptuele definitie: wat bedoelen we met het theoretische begrip?
Operationele definitie: hoe we het theoretische begrip gaan meten.
Variabele: wanneer een fysiek kenmerk of en theoretisch begrip is geoperationaliseerd.
- Numerieke waarden;
- Varieert van persoon tot persoon.

Meetinstrumenten
Veel fysieke kenmerken hebben een bestaand meetinstrument met bekende waarden:
- Lengte;
- Bloeddruk;
- Kledingmaat/schoenmaat;
- Sekse.
Ook theoretische begrippen hebben bestaande meetinstrumenten:
- IQ score;
- Self-esteem scale & depression scale.

Verschillende soorten variabelen: meetniveaus.
 Nominaal meetniveau
o Categorieën (bijv. lievelingskleur: 1=rood, 2=blauw)
o De een is niet beter dan de andere!
 Ordinaal meetniveau
o Categorieën op volgorde (bijv. kledingmaat, ranglijst)
o We weten niet hoeveel verschil daartussen is. Ze staan wel op volgorde, maar de
afstand ertussen is onduidelijk.
 Interval meetniveau
o Er is een volgorde, en afstanden zijn gelijk (bijv. IQ score, cito toets)
o IQ 100-110, 90-100 is dezelfde afstand en betekent dat er evenveel
intelligentieverschil is
 Ratio meetniveau
o Volgorde, afstanden zijn gelijk, absoluut nulpunt (bijv. lengte)

, o Absoluut nulpunt: nul betekent dat er niks is, begin van de meetschaal.
Rekenvaardigheid: 10 paar schoenen is 2x 5 paar schoenen.
Meetschalen omdat je theoretische begrippen niet met één vraag kan meten. Meerdere vragen
stellen = beter meten!
Voorbeeld: Likert-schaal (helemaal mee eens – helemaal niet mee eens).
Schaalscore: scores van de vragenlijst bij elkaar optellen en gemiddelde hiervan nemen. We zijn
niet geïnteresseerd in wat mensen per item zeggen, maar in de overall score.

Validiteit: meten wat je wil weten (opzet onderzoek)
 Interne validiteit
Is dit een weergave van de werkelijkheid? Vinden
we een goed antwoord op de onderzoeksvraag?
o Vooral van belang bij causale
onderzoeksvragen  of je helder kunt
maken dat er geen sprake is van
alternatieve verklaringen.

 Statische validiteit
Kloppen de conclusies uit een statische tekst met
de data?

 Externe validiteit
In hoeverre kunnen resultaten uit onze steekproef
gelden voor onze populatie? Naar welke populatie
kun je generaliseren?

 Begripsvaliditeit
Inhoudelijk meten wat je wilt weten.
 Subjectief beoordelen: mening over onze vragenlijst.
- Inhoudsvaliditeit (content validity)
 Meet het meetinstrument wel alle aspecten?
 In de theorie staan aantal aspecten, worden deze benoemd?
- Indruksvaliditeit (face validity) (expert)
 Als onderzoekers naar de vragenlijst kijken, hoe beoordelen ze deze?
 Ziet de vragenlijst er op het oog compleet uit?
 Empirisch beoordelen: metingen doen om kwaliteit vragenlijst vast te stellen.
- Convergente validiteit
 Geeft antwoord op de vraag: komen metingen van dit meetinstrument en
metingen van een ander meetinstrument overeen?
- Discriminante validiteit
 Geeft antwoord op de vraag: hangen de metingen van dit meetinstrument
juist niet samen met echt andere kenmerken?
- Criterium validiteit
 Geeft antwoord op de vraag: hangen de metingen van dit meetinstrument
samen met gedragsmatige uitkomsten waarvan we weten dat er een
verband hoort te zijn?

Generaliseren: de conclusies vanuit steekproef laten gelden voor
populatie.
Betrouwbaarheid (reliability): de nauwkeurigheid van een
meetprocedure, hoever je onderzoek vrij is van toevallige fouten.
 Leidt de operationalisering tot goede, consistente
metingen?
 Als hetzelfde meetinstrument nog een keer gebruikt wordt,
zouden de resultaten dan hetzelfde zijn?
De betrouwbaarheid kunnen we op verschillende manieren vaststellen:
 Test-hertest betrouwbaarheid
o Wordt gebruikt bij theoretische begrippen die relatief stabiel zijn;
o Niet handig bij theoretische begrippen die fluctueren met de tijd.
 Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid (meerdere onderzoekers)
o Vooral gebruikt bij observaties.
 Interne betrouwbaarheid