Samenvatting MEMO geschiedenis havo/vwo bovenbouw H1 | Jagers en boeren

Samenvatting Geschiedenis 1.1
De agrarische revolutie


Casus:
De boeren van Abu Hureyra
In Abu Hureyra werden in 1999 ongebruikelijke dikke graankorrels aangetroffen
uit 11.000 v.C. door Gordon Hillman (Britse archeoloog)
De bewoners van het dorpje bewaarden steeds de beste granen van de vorige
oogst om daarmee te zaaien en zo de opbrengst van de volgende oogst te
verhogen
Toen de bewoners van Abu Hureyra begonnen met landbouw, woonden ze er al
400 jaar
Ze waren van oorsprong jagers-verzamelaars
In het bos bij jun dorp vonden ze vruchten, granen en andere eetbare planten
Ze waren uitstekende jagers
Ze joegen gazelles die in het voorjaar langstrokken op een open vlakte een
omheining in en doodden hen daarna met grote aantallen tegelijk
Onderzoek heeft aangewezen dat boeren:
- Harder moeten werken om aan voedsel te komen dan jagers-verzamelaars
- Minder gevarieerde maaltijden hadden
- Gecultiveerde planten hadden die vaker bezwijken aan ziekten dan wilde
planten
Begonnen met landbouw:
Boeren van Abu Hureyra: 11.000 v.C.
Meeste andere volken: tussen 9.000 en 6.000 v.C.
Tussen 9 en 6.000 v.C.  ontstaan landbouwsamenlevingen in Midden-Oosten
(de Vruchtbare Halvemaan)
Ongeveer 7.000 v.C.  Noord-Afrika
Ongeveer 6.000 v.C.  Europa
Homo Habilis wordt beschouwd als eerste mens en was een jager-verzamelaar
ongeveer 2.5 miljoen jaar geleden in Afrika
Homo Sapiens (wij):
Ongeveer 140.000 v.C. in Afrika
Ongeveer 100.000 v.C. in Azië
Ongeveer 40.000 v.C. in Europa

, (120.000 – 10.000 v.C.: laatste ijstijd)
Jagen op mammoeten, paarden, rendieren en bizons
Temperatuur omhoog Jagen op paarden, bizons en herten

Nomadisch bestaan
Jagers-verzamelaars: bijna altijd nomaden
Woonden in grotten, hutten en tenten (van dierenhuid)
Groepen van 20-30 mensen
Als er al leiders waren verschilden zij niet/nauwelijks van de groep
Wel een taakverdeling, mogelijk tussen mannen en vrouwen:
- Mannen: jagen
- Vrouwen: voedsel verzamelen
Groepen handelden onderling in ivoor, vuurstenen en schelpen
Homo sapiens maakte meer gespecialiseerde gereedschappen en wapens van
vuursteen, rendierengewei, bot, leer en pezen
Homo Sapiens is de enige menssoort die afbeeldingen achter heeft gelaten
Mensen die muurschilderingen met bizons, paarden en mammoeten maakten,
leefde in de prehistorie, zonder schrift
Overstap naar boerenbestaan: een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de
prehistorie
Voor het eerst ongeveer 12.000 v.C.  ontstaan vruchtbaar gebied
Na ijstijd  op sommige plaatsen was zoveel voedsel dat mensen er voor lange
tijd gingen vestigen
?Door klimaatverandering overgestapt naar landbouw?
Koud en droog  minder eetbare wilde planten en ontstond er een voedseltekort
Mensen wilden niet weg  zelf produceren
?Bevolking groeide te snel en daarom overgestapt naar landbouw?
Natuur kon het niet bijbenen
Mensen werden gedwongen om zelf gewassen te verbouwen
In andere regio’s zoals India, China en Noord-Amerika ontstonden de eerste
dorpen pas honderden of zelfs duizenden jaren nadat mensen gewassen waren
gaan verbouwen
Uiteindelijk richtten ook deze mensen zich bijna allemaal volledig op landbouw
Overschakeling van een zwervend naar een gevestigd (/sedentair) bestaan
De manier van leven veranderde zo ingrijpend, dat het nu de agrarische
revolutie heet