Nederlands Commercieel Opleidingsinstituut (NCOI)
Master of Business Administration
Zelfsturende teams:
een vrije val in de bureaucratie?
Essay Organisatie & Management
Naam: ******
Studentnummer: ******
Docent: ******
******, 13 mei 2019
,Voorwoord
Voor u ligt de essay die ik heb geschreven ter afsluiting van de Masterclass Organisatie &
Management van NCOI. Het betreft mijn tweede masterclass van de Master of Business
Administration.
Het is voor mij waardevol geweest om met een open vizier naar mijn eigen organisatie ****** te kijken
en vervolgens in te zoomen op mijn eigen afdeling MKB. Het is mij namelijk opgevallen dat binnen
mijn team een hoge mate van zelforganisatie wordt ervaren. Het leek mij daarom erg interessant om
de link te leggen met dit vakgebied, specifiek met de thema’s organisatiestructuur –en ontwerp en
teams in organisaties (zelfsturende teams). Door het uitvoeren van het onderzoek en het schrijven
van dit essay ben ik in staat geweest een eigen visie te ontwikkelen.
Bij deze wil ik mijn docent ****** bedanken voor de interessante colleges. Ik waardeer het dat er
tijdens de colleges voldoende tijd werd besteed om eigen ervaringen te delen, zodat er ook boeiende
discussies tussen de (mede)studenten konden ontstaan. Daarnaast wil ik mijn medestudenten van
deze masterclass bedanken voor hun input tijdens de colleges en het sparren (tijdens en na afloop)
over de eindopdracht. Deze momenten hebben mij geholpen om tot dit essay te kunnen komen. Mijn
werkgever ****** wil ik bedanken voor de middelen die zij ter beschikking heeft gesteld om deze
masteropleiding te kunnen volgen en de ruimte om onderzoek te kunnen verrichten. Tot slot wil ik
mijn vriendin bedanken, die mij steunt en alle vrijheid geeft om deze masterclass tot een (goed) einde
te brengen.
******
******, 13 mei 2019
1
, Samenvatting
De ****** organisatie is in de afgelopen vijf jaar blootgesteld aan vele, met name organisatorische,
veranderingen. Veranderingen die zeer impactvol zijn geweest op de medewerkers van de bank. De
resultante hiervan is een negatieve uitkomst van de engagement scan in 2017 (Bökkerink & Keuning,
2017). Een teveel aan bureaucratie, de behoefte om vooruit te kijken en weer trots te zijn op de bank
worden door de medewerkers van ****** als voorbeelden aangevoerd. Aanleiding genoeg voor de top
van de ****** om zelfsturende teams in te gaan voeren. Daarbij wordt met een schuin oog gekeken
naar concurrent ING Bank die zelfsturende teams of squads succesvol heeft weten in te voeren
(Hensen, 2016). Op lokaal niveau, team MKB van communitybank ******, wordt al een hoge mate van
zelforganisatie ervaren, maar maakt dat dan een zelfsturend team? De stelling van dit essay luidt:
Team MKB als ‘zelfsturend team’ maakt een vrije val binnen de huidige bureaucratische
organisatiestructuur van communitybank ******.
De organisatiestructuur waar team MKB zich in de communitybank ****** in beweegt, is de
bureaucratie. Het organisatieontwerp is dusdanig dat er sprake is van taakspecialisatie,
taakgroepering op basis van klantindeling, een sterk hiërarchisch gestuurde organisatie, een kleine
span of control door het terugbrengen van het middenkader, decentralisatie en hoge mate van
formalisering. De uitvoerende kern vormt het voornaamste deel van de totale structuur.
De introductie van zelfsturende teams kent een lange aanloop en vindt zijn oorsprong als reactie op
de klassieke organisatietheorie (Stoker, 1999). In de jaren ’90 waren factoren uit de interne en
externe omgeving de belangrijkste motieven om zelfsturende teams in te voeren. Dat kwam als
reactie op de bureaucratie theorie, die verweten werd geen rekening te houden met
omgevingsdynamiek waardoor scheiding van denken en doen problemen oplevert. Vanuit de theorie
zijn randvoorwaarden voor zelfsturende teams bepaald. Team MKB voldoet daar niet aan op basis
van de volgende constateringen:
Het gezamenlijke doel (of: purpose) ontbreekt. Doelen worden vanuit de ****** Groep
(hiërarchisch) bepaald;
Van taakroulatie is geen sprake, omdat de accountmanagers verantwoordelijk zijn voor hun
eigen portefeuille. Daarnaast moeten andere teams ingeschakeld worden om het totale
(financierings)proces af te kunnen ronden;
Regelmogelijkheden ten aanzien van het proces zijn er niet. Daarentegen kennen de
accountmanagers wel een hoge mate van eigen bevoegdheid;
Beoordelen en belonen vindt plaats door de direct leidinggevende (de directievoorzitter) en
niet door het team zelf.
De toekomstige ontwikkelingen zetten de invoering van een zelfsturend team MKB onder druk.
Verdere technologisering en digitalisering zal leiden tot vermindering in het aantal arbeidsuren (fte’s).
Daarnaast wordt een andere klantbediening gevraagd, maar diezelfde vermindering in het aantal fte’s
maakt dat fragiel. Tot slot worden taken met betrekking tot Customer Due Diligence (CDD) weer
lokaal belegd. Een beslissing die hiërarchisch is genomen.
Team MKB is volgens de definiëring en randvoorwaarden geen zelfsturend team. Als het team dat al
is, dan past dat niet in de bureaucratische organisatiestructuur van communitybank ******. Dit zal
leiden tot een vrije val. De behoefte aan meer flexibiliteit om in te kunnen spelen op toekomstige
ontwikkelingen impliceert een nieuwe stelling:
Het huidige organisatieontwerp van communitybank ****** staat flexibiliteit, wat nodig is om ‘fit for the
future’ te zijn, in de weg.
Het management wordt bij deze dan ook uitgenodigd om de discussie over deze stelling te voeren.
2
Master of Business Administration
Zelfsturende teams:
een vrije val in de bureaucratie?
Essay Organisatie & Management
Naam: ******
Studentnummer: ******
Docent: ******
******, 13 mei 2019
,Voorwoord
Voor u ligt de essay die ik heb geschreven ter afsluiting van de Masterclass Organisatie &
Management van NCOI. Het betreft mijn tweede masterclass van de Master of Business
Administration.
Het is voor mij waardevol geweest om met een open vizier naar mijn eigen organisatie ****** te kijken
en vervolgens in te zoomen op mijn eigen afdeling MKB. Het is mij namelijk opgevallen dat binnen
mijn team een hoge mate van zelforganisatie wordt ervaren. Het leek mij daarom erg interessant om
de link te leggen met dit vakgebied, specifiek met de thema’s organisatiestructuur –en ontwerp en
teams in organisaties (zelfsturende teams). Door het uitvoeren van het onderzoek en het schrijven
van dit essay ben ik in staat geweest een eigen visie te ontwikkelen.
Bij deze wil ik mijn docent ****** bedanken voor de interessante colleges. Ik waardeer het dat er
tijdens de colleges voldoende tijd werd besteed om eigen ervaringen te delen, zodat er ook boeiende
discussies tussen de (mede)studenten konden ontstaan. Daarnaast wil ik mijn medestudenten van
deze masterclass bedanken voor hun input tijdens de colleges en het sparren (tijdens en na afloop)
over de eindopdracht. Deze momenten hebben mij geholpen om tot dit essay te kunnen komen. Mijn
werkgever ****** wil ik bedanken voor de middelen die zij ter beschikking heeft gesteld om deze
masteropleiding te kunnen volgen en de ruimte om onderzoek te kunnen verrichten. Tot slot wil ik
mijn vriendin bedanken, die mij steunt en alle vrijheid geeft om deze masterclass tot een (goed) einde
te brengen.
******
******, 13 mei 2019
1
, Samenvatting
De ****** organisatie is in de afgelopen vijf jaar blootgesteld aan vele, met name organisatorische,
veranderingen. Veranderingen die zeer impactvol zijn geweest op de medewerkers van de bank. De
resultante hiervan is een negatieve uitkomst van de engagement scan in 2017 (Bökkerink & Keuning,
2017). Een teveel aan bureaucratie, de behoefte om vooruit te kijken en weer trots te zijn op de bank
worden door de medewerkers van ****** als voorbeelden aangevoerd. Aanleiding genoeg voor de top
van de ****** om zelfsturende teams in te gaan voeren. Daarbij wordt met een schuin oog gekeken
naar concurrent ING Bank die zelfsturende teams of squads succesvol heeft weten in te voeren
(Hensen, 2016). Op lokaal niveau, team MKB van communitybank ******, wordt al een hoge mate van
zelforganisatie ervaren, maar maakt dat dan een zelfsturend team? De stelling van dit essay luidt:
Team MKB als ‘zelfsturend team’ maakt een vrije val binnen de huidige bureaucratische
organisatiestructuur van communitybank ******.
De organisatiestructuur waar team MKB zich in de communitybank ****** in beweegt, is de
bureaucratie. Het organisatieontwerp is dusdanig dat er sprake is van taakspecialisatie,
taakgroepering op basis van klantindeling, een sterk hiërarchisch gestuurde organisatie, een kleine
span of control door het terugbrengen van het middenkader, decentralisatie en hoge mate van
formalisering. De uitvoerende kern vormt het voornaamste deel van de totale structuur.
De introductie van zelfsturende teams kent een lange aanloop en vindt zijn oorsprong als reactie op
de klassieke organisatietheorie (Stoker, 1999). In de jaren ’90 waren factoren uit de interne en
externe omgeving de belangrijkste motieven om zelfsturende teams in te voeren. Dat kwam als
reactie op de bureaucratie theorie, die verweten werd geen rekening te houden met
omgevingsdynamiek waardoor scheiding van denken en doen problemen oplevert. Vanuit de theorie
zijn randvoorwaarden voor zelfsturende teams bepaald. Team MKB voldoet daar niet aan op basis
van de volgende constateringen:
Het gezamenlijke doel (of: purpose) ontbreekt. Doelen worden vanuit de ****** Groep
(hiërarchisch) bepaald;
Van taakroulatie is geen sprake, omdat de accountmanagers verantwoordelijk zijn voor hun
eigen portefeuille. Daarnaast moeten andere teams ingeschakeld worden om het totale
(financierings)proces af te kunnen ronden;
Regelmogelijkheden ten aanzien van het proces zijn er niet. Daarentegen kennen de
accountmanagers wel een hoge mate van eigen bevoegdheid;
Beoordelen en belonen vindt plaats door de direct leidinggevende (de directievoorzitter) en
niet door het team zelf.
De toekomstige ontwikkelingen zetten de invoering van een zelfsturend team MKB onder druk.
Verdere technologisering en digitalisering zal leiden tot vermindering in het aantal arbeidsuren (fte’s).
Daarnaast wordt een andere klantbediening gevraagd, maar diezelfde vermindering in het aantal fte’s
maakt dat fragiel. Tot slot worden taken met betrekking tot Customer Due Diligence (CDD) weer
lokaal belegd. Een beslissing die hiërarchisch is genomen.
Team MKB is volgens de definiëring en randvoorwaarden geen zelfsturend team. Als het team dat al
is, dan past dat niet in de bureaucratische organisatiestructuur van communitybank ******. Dit zal
leiden tot een vrije val. De behoefte aan meer flexibiliteit om in te kunnen spelen op toekomstige
ontwikkelingen impliceert een nieuwe stelling:
Het huidige organisatieontwerp van communitybank ****** staat flexibiliteit, wat nodig is om ‘fit for the
future’ te zijn, in de weg.
Het management wordt bij deze dan ook uitgenodigd om de discussie over deze stelling te voeren.
2
