,Samenvatting de bestuurlijke kaart van de europese unie 6e editie 2023 anna van der vleuten 9789046908570
,Samenvatting de bestuurlijke kaart van de europese unie 6e editie 2023 anna van der vleuten 9789046908570
, Samenvatting de bestuurlijke kaart van de europese unie 6e editie 2023 anna van der vleuten 9789046908570
Hoofdstuk 1 - Politiek van het Machtsevenwicht
Om te zorgen dat niet één land te machtig werd binnen Europa, zochten landen steeds
opnieuw naar bondgenoten. Ze wilden het ontstaan van een dominante staat, zoals Duitsland
voor de Tweede Wereldoorlog, voorkomen. Het systeem van machtsevenwicht veranderde
daardoor voortdurend.
Wanneer een land probeerde zichzelf beter te beveiligen, bijvoorbeeld door meer wapens aan
te schaffen, wekte dit vaak angst op bij andere landen. Zij dachten dat dit land misschien wel
een aanval voorbereidde. Dit wordt het veiligheidsdilemma genoemd: de wens van één land
om veiliger te worden, leidt bij andere landen juist tot onveiligheidsgevoelens.
1.1 De visie van Jean Monnet
Jean Monnet, één van de oprichters van het Franse Comité voor nationale bevrijding, vond dat
Europa anders met macht en veiligheid moest omgaan. Hij wilde af van het oude idee van
machtsevenwicht. In plaats daarvan pleitte hij voor duurzame samenwerking tussen landen,
waarbij vertrouwen en gezamenlijke belangen centraal zouden staan.
Volgens Monnet kon dit bereikt worden door landen economisch met elkaar te verbinden en
gezamenlijke instellingen op te richten. Als landen hun economieën verweven, zouden ze
minder snel oorlog voeren. Ook zouden ze daardoor langzaam meer vertrouwen in elkaar
krijgen. Dit vertrouwen zou uiteindelijk zorgen voor vrede en stabiliteit in Europa.
1.2 Twee vormen van Europese samenwerking
Er zijn grofweg twee manieren waarop Europese landen kunnen samenwerken:
intergouvernementeel en supranationaal.
Bij intergouvernementele samenwerking houden de lidstaten zelf de controle. Regeringen
beslissen samen en voeren ook zelf de besluiten uit. Elke staat behoudt het recht om een
besluit tegen te houden (vetorecht). Alleen als een land zelf instemt, is het gebonden aan het
besluit.
Bij supranationale samenwerking wordt een deel van de nationale macht overgedragen aan
Europese instellingen, die boven de lidstaten staan. Deze instellingen nemen besluiten in het
belang van alle lidstaten samen. De invloed van individuele regeringen is hierbij kleiner, maar
de samenwerking is vaak effectiever en stabieler.
1.3 Het IJzeren Gordijn en de verdeling van Duitsland
Na de Tweede Wereldoorlog werd Europa verdeeld in een westelijk en een oostelijk deel.
Tijdens de conferentie van Jalta in 1945 spraken de leiders van de Verenigde Staten, het
Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie af dat Duitsland zou worden opgedeeld in vier
bezettingszones: voor de VS, het VK, de Sovjet-Unie en op aandringen van het VK ook voor
Frankrijk. Berlijn werd eveneens verdeeld in vier sectoren.