Week 3 RA-2
HC Hyperthyreoïdie
Casus
- Meisje vanaf 11 jaar > te snelwerkende schildklier
o Piepende ademhaling (bij inspanning)
o LO: TSH < 0,03 en FT4 60,4= beeld primaire hyperthyreoïdie
- Vragen?
o Slikproblemen?
o Familiaire aanleg met auto-immuniteit
Auto-immuun schildklierziekten komen vaker in de familie voor
o Pijn? (Meeste ziekten van schildklier zijn pijnloos)
Soms ontsteking die pijnlijk is (subacute thryreoïditis kan pijn doen)
o Oogklachten? (Kan bij Ziekte van Graves)
- Grote schildklier kan drukken op de trachea (kan struma zijn, ziekte van Graves)
- Vervolg:
o Medicatie
Na aantal jaar medicatie afgebouwd > echter kwam het terug
Hierna optie voor operatie of radioactief jodium
o Controles
o Vaak bloedprikken
- Symptomen: prikkelbaarheid, afvallen, tremor, tachycardie, zweten, veel energie (weinig
slaap nodig)
o Bij hypo juist heel moe, bradycardie, kan aankomen
- Radioactief jodium voor gekozen bij recidief:
o Radioactieve pil slikken
o Daarna 3 weken beetje afstand houden van mensen (niet urenlang naast iemand
zitten)
Je bent een beetje radioactie f
- Toch weer te snelle schildklier na het jodium
o Nog steeds geen klachten, wel te zien aan ogen
o Door de ontsteking is uiteindelijk de kans groter dat iemand hypothyreoïdie wordt
(na ongeveer 20 jaar) als je niet behandelt
- Uiteindelijk toch weer gekozen voor radioactief jodium
o Na de 1e keer bleef de schildklier te hard werken
o Bij de 2e keer is er hypothyreoïdie ontstaan door de behandeling >
schildklierhormoon tabletten begonnen hierna om TSH te normaliseren
Duurde een half jaar dat patiënt nog niet zichzelf voelde (heel moe, weinig
energie)
o Liever geen radioactief jodium aan kinderen geven
- Ziekte van Grayes vaak vrouwen vanaf een jaar of 20-30 (zeldzaam bij tieners)
Gevaren onbehandelde hyperthyreoïdie:
- Cardiale problemen: boezemfibrilleren (ritmestoornissen) > hierdoor kan stolselvorming in
het hart ontstaan
- Cosmetische problemen
- Hersenen (dit is ook een target): gedrag kan veranderen
o Teken van effect van schildklierhormoon de hersenen
- Huid: myxoedeem
- Skelet: botontkalking (fracturen)
,Hyperthyreoïdie
Regeling hormonen
- TRH in hypothalamus > gaat via hypofysesteel > hypofysevoorkwab > stimuleert afgifte van
TSH
o TSH stimuleert schildklier tot afgifte schildklierhormoon
o T3/T4 komt in het bloed terecht > negatieve terugkoppeling op niveau
hypothalamus/ hypofyse
o TRH bepaalt hoeveel schildklierhormoon je in je bloed krijgt
- TRH/TSH stimuleren schildklier
o Schildklierhormoon remt eigen stimulatie
o Negatieve feedback
Anti-immuun schildklierziekte
, - Bij ziekte van Graves: B-cellen die een Ig maken die bindt aan TSH-receptor in de schildklier
o Dit doet alsof het TSH is en de schildklier
stimuleert
o TSH-receptor bindinde antistoffen
o Hierdoor hyperthyreoïdie
o Meting van antistoffen als test (anti-TPO
antistoffen)
o Echo: diffuus struma
Diffuse opname van jodium
(vlindervormige afbeelding)
Niet 1 plek waar
schildklierhormoon te hoog is
Dus hele schildklier werkt iets
harder, dus hele schildklier zie je
op afbeelding
- Ziekte van Hashimoto: veroorzaakt geen
hyperthyreoïdie maar een hypo
o Antistof productie tegen schildklier
peroxidase (TPO) > dit heb je nodig om
schildklierhormoon te maken
o Dus er wordt geen schildklierhormoon gemaakt > hypo
- Bij beiden kun je een struma krijgen omdat je wel een ontstoken schildklier hebt
Vervolg
- Beleid:
o Thiamazol: thyreostaticum (remt de schildklier)
o Levothyroxine (schildklierhormoon) wordt er op een gegeven moment bij gegeven
omdat er risico is op ontstaan van hypo
- Op een gegeven moment stoppen met medicatie in hoop dat ziekte is gestopt
o Is niet altijd het geval
, HC Schildklier histologie
Schildklier
- Functies:
o Produceert schildklierhormoon= essentieel voor de
stofwisseling (belangrijk voor hersenontwikkeling)
Zonder schildklierhormoon kan iemand niet leven
Na verwijdering schildklier > moet substitutie van
hormonen door pillen (ook cortisol is van
levensbelang)
o Produceert ook calcitonine (= antagonist van
parathormoon: mobiliseert calcium uit de botten)
Mobiliseert dus juist geen calcium uit de botten
Niet heel belangrijk hormoon
Gemaakt door de C-cellen (para folliculaire cellen)
Geen calcitoninetabletten na verwijdering schildklier
Overmaat aan calcitonine is ook niet van brelang
- Bestaat uit 2 lobben, lobus dexter en sinister (verbonden via isthmus)
o Isthmus ligt over bovenste ringen van de luchtpijp
o Aan de achterkant van de 2 lobben liggen de bijschildklieren (meestal 4), kleine
ronde kliertjes die parathormoon (PTH) produceren
PTH= mobiliseert calcium uit het skelet (probleem= osteoporose bij ernstig,
osteopenie als het niet zo erg is)
- Schildklier weegt ca. 20 gram
- Schildklier ontwikkelt zich vanuit endoderm
Embryologie
- Endoderm wordt tractus digestivus
o Schildklier ontwikkelt zich vanuit voordarm
in buurt oesofagus
- Vorming vanaf 4e week van zwangerschap al
ontwikkeling schildklier
o Bodem van luchtpijp tussen 1e en 2e
kieuwboog (ontstaat uitstulping > wordt
schildklier)
- Mediane diverticulum groeit uit tot thyroglossale
duct
o Duct groeit naar caudaal en splitst >
vorming 2 schildklierlobben en isthmus
- Rond 7e week: ligt klier al op zijn plaats, cellen zijn
pas in later stadium functioneel
o Na 1e trimester wordt schildklierhormoon al aangemaakt door kind (van belang voor
hersenontwikkeling)
o In 1e trimester passeert T4 van moeder over placenta > belangrijk voor ontwikkeling
kind
- Na 10 weken: wordt duct geleidelijk afgebroken
o Eerst nog verbinding mondholte en schildklier
o Dit wordt echter afgebroken in ontwikkeling (soms persisterende ductus bij iemand >
wat schildklierweefsel aan basis tong/ hals)
HC Hyperthyreoïdie
Casus
- Meisje vanaf 11 jaar > te snelwerkende schildklier
o Piepende ademhaling (bij inspanning)
o LO: TSH < 0,03 en FT4 60,4= beeld primaire hyperthyreoïdie
- Vragen?
o Slikproblemen?
o Familiaire aanleg met auto-immuniteit
Auto-immuun schildklierziekten komen vaker in de familie voor
o Pijn? (Meeste ziekten van schildklier zijn pijnloos)
Soms ontsteking die pijnlijk is (subacute thryreoïditis kan pijn doen)
o Oogklachten? (Kan bij Ziekte van Graves)
- Grote schildklier kan drukken op de trachea (kan struma zijn, ziekte van Graves)
- Vervolg:
o Medicatie
Na aantal jaar medicatie afgebouwd > echter kwam het terug
Hierna optie voor operatie of radioactief jodium
o Controles
o Vaak bloedprikken
- Symptomen: prikkelbaarheid, afvallen, tremor, tachycardie, zweten, veel energie (weinig
slaap nodig)
o Bij hypo juist heel moe, bradycardie, kan aankomen
- Radioactief jodium voor gekozen bij recidief:
o Radioactieve pil slikken
o Daarna 3 weken beetje afstand houden van mensen (niet urenlang naast iemand
zitten)
Je bent een beetje radioactie f
- Toch weer te snelle schildklier na het jodium
o Nog steeds geen klachten, wel te zien aan ogen
o Door de ontsteking is uiteindelijk de kans groter dat iemand hypothyreoïdie wordt
(na ongeveer 20 jaar) als je niet behandelt
- Uiteindelijk toch weer gekozen voor radioactief jodium
o Na de 1e keer bleef de schildklier te hard werken
o Bij de 2e keer is er hypothyreoïdie ontstaan door de behandeling >
schildklierhormoon tabletten begonnen hierna om TSH te normaliseren
Duurde een half jaar dat patiënt nog niet zichzelf voelde (heel moe, weinig
energie)
o Liever geen radioactief jodium aan kinderen geven
- Ziekte van Grayes vaak vrouwen vanaf een jaar of 20-30 (zeldzaam bij tieners)
Gevaren onbehandelde hyperthyreoïdie:
- Cardiale problemen: boezemfibrilleren (ritmestoornissen) > hierdoor kan stolselvorming in
het hart ontstaan
- Cosmetische problemen
- Hersenen (dit is ook een target): gedrag kan veranderen
o Teken van effect van schildklierhormoon de hersenen
- Huid: myxoedeem
- Skelet: botontkalking (fracturen)
,Hyperthyreoïdie
Regeling hormonen
- TRH in hypothalamus > gaat via hypofysesteel > hypofysevoorkwab > stimuleert afgifte van
TSH
o TSH stimuleert schildklier tot afgifte schildklierhormoon
o T3/T4 komt in het bloed terecht > negatieve terugkoppeling op niveau
hypothalamus/ hypofyse
o TRH bepaalt hoeveel schildklierhormoon je in je bloed krijgt
- TRH/TSH stimuleren schildklier
o Schildklierhormoon remt eigen stimulatie
o Negatieve feedback
Anti-immuun schildklierziekte
, - Bij ziekte van Graves: B-cellen die een Ig maken die bindt aan TSH-receptor in de schildklier
o Dit doet alsof het TSH is en de schildklier
stimuleert
o TSH-receptor bindinde antistoffen
o Hierdoor hyperthyreoïdie
o Meting van antistoffen als test (anti-TPO
antistoffen)
o Echo: diffuus struma
Diffuse opname van jodium
(vlindervormige afbeelding)
Niet 1 plek waar
schildklierhormoon te hoog is
Dus hele schildklier werkt iets
harder, dus hele schildklier zie je
op afbeelding
- Ziekte van Hashimoto: veroorzaakt geen
hyperthyreoïdie maar een hypo
o Antistof productie tegen schildklier
peroxidase (TPO) > dit heb je nodig om
schildklierhormoon te maken
o Dus er wordt geen schildklierhormoon gemaakt > hypo
- Bij beiden kun je een struma krijgen omdat je wel een ontstoken schildklier hebt
Vervolg
- Beleid:
o Thiamazol: thyreostaticum (remt de schildklier)
o Levothyroxine (schildklierhormoon) wordt er op een gegeven moment bij gegeven
omdat er risico is op ontstaan van hypo
- Op een gegeven moment stoppen met medicatie in hoop dat ziekte is gestopt
o Is niet altijd het geval
, HC Schildklier histologie
Schildklier
- Functies:
o Produceert schildklierhormoon= essentieel voor de
stofwisseling (belangrijk voor hersenontwikkeling)
Zonder schildklierhormoon kan iemand niet leven
Na verwijdering schildklier > moet substitutie van
hormonen door pillen (ook cortisol is van
levensbelang)
o Produceert ook calcitonine (= antagonist van
parathormoon: mobiliseert calcium uit de botten)
Mobiliseert dus juist geen calcium uit de botten
Niet heel belangrijk hormoon
Gemaakt door de C-cellen (para folliculaire cellen)
Geen calcitoninetabletten na verwijdering schildklier
Overmaat aan calcitonine is ook niet van brelang
- Bestaat uit 2 lobben, lobus dexter en sinister (verbonden via isthmus)
o Isthmus ligt over bovenste ringen van de luchtpijp
o Aan de achterkant van de 2 lobben liggen de bijschildklieren (meestal 4), kleine
ronde kliertjes die parathormoon (PTH) produceren
PTH= mobiliseert calcium uit het skelet (probleem= osteoporose bij ernstig,
osteopenie als het niet zo erg is)
- Schildklier weegt ca. 20 gram
- Schildklier ontwikkelt zich vanuit endoderm
Embryologie
- Endoderm wordt tractus digestivus
o Schildklier ontwikkelt zich vanuit voordarm
in buurt oesofagus
- Vorming vanaf 4e week van zwangerschap al
ontwikkeling schildklier
o Bodem van luchtpijp tussen 1e en 2e
kieuwboog (ontstaat uitstulping > wordt
schildklier)
- Mediane diverticulum groeit uit tot thyroglossale
duct
o Duct groeit naar caudaal en splitst >
vorming 2 schildklierlobben en isthmus
- Rond 7e week: ligt klier al op zijn plaats, cellen zijn
pas in later stadium functioneel
o Na 1e trimester wordt schildklierhormoon al aangemaakt door kind (van belang voor
hersenontwikkeling)
o In 1e trimester passeert T4 van moeder over placenta > belangrijk voor ontwikkeling
kind
- Na 10 weken: wordt duct geleidelijk afgebroken
o Eerst nog verbinding mondholte en schildklier
o Dit wordt echter afgebroken in ontwikkeling (soms persisterende ductus bij iemand >
wat schildklierweefsel aan basis tong/ hals)
