Sportpsychologie jaar 1
Les 1/ H1
Hoe ziet een mentaal sterke speler eruit?
- Een speler met mentale hardheid heeft in alle situaties beheersing over zijn
gedachten en emoties, kan zijn aandacht volledig op de taak in het veld
richten en communiceert constructief met zichzelf en zijn buitenwereld
De volgende elementen zitten in de definitie:
- Composure
o Beheersing van spanning, concentratie en emoties
- Communicatie
o Een prestatiegerichte zelfspraak (slaagmoed versus faalangst) en
samenwerking met team
- Consistentie
o Onder alle omstandigheden optimaal presteren (minder belangrijke
wedstrijden; bij teleurstellingen; bij onverwachte gebeurtenissen)
Definitie sportpsychologie:
Onderzoek naar de mentale toestand van atleten, teams, coaches en
scheidsrechters,
,voor, tijdens en na training of competitie. Het gaat praktiserende sportpsychologen
en onderzoekers op dit terrein om de cognitieve processen, sociale interacties,
interventietechnieken en gedragsobservaties
(definitie Wim Keizer).
Makkelijker gezegd:
Bij sportpsychologie bestudeer je het gedrag van sporters tijdens een sportsituatie
Sportpsychologie valt niet onder de normale psychologie omdat het specifieke
kenmerken voor de sport zijn:
- Leveren van lichamelijke inspanning
- Vrijwillig opwerpen van hindernissen en obstakels die het lastiger maken om
het doel te bereiken
- Vrijwillig afzien, pijn lijden en risico’s nemen
- Veel inspanning leveren tegen weinig of geen materiele beloning
- Optreden voor het oog van veel toeschouwers
- Sterke wedijver
Waarom sportpsychologie?
- Sportpsychologen zijn onderdeel van de sportmarkt
o Onderontwikkeld
o Groeiend
- Ondersteuning voor jouw mentale functioneren in sportlessen en jouw
weekend-sport
o Composure
o Communicatie
o Consistency
Twee redenen waarom er een apart gebied voor sportpsychologie is:
1. Doelstellingen in de sport hebben niet altijd dezelfde uitwerking als bij normale
werkende mensen. Doelen versterken motivatie om te presteren, maar
sporters willen sws al presteren dus is het maar de vraag of doelen stellen bij
sporters leidt tot een hogere motivatie.
2. Veel methoden en instrumenten moeten speciaal ontwikkeld worden om
bruikbaar te zijn bij de sport. Denk hierbij aan hartslagmeter om nervositeit te
meten.
Ontwikkeling van de sportpsychologie
Triplett vestigde met zijn onderzoek over wielrenners aandacht op de sociale
facilitatie. Dit begrip staat voor het verschijnsel dat prestaties vaak beter zijn als ze
worden geleverd wanneer er andere mensen aanwezig zijn. Dus dat je beter kan
presteren wanneer er publiek is.
Vanaf 1955 kwamen er initiatieven waarbij sportpsychologen zich als zelfstandig
deelgebied van de psychologie gingen scheiden.
Er werd onderzoek gedaan en de uitkomsten werden gepubliceerd in boeken.
Naast de boeken ontstonden er wetenschappelijke sportpsychologische tijdschriften.
Daarnaast werden er congressen gegeven en op universiteiten ontstonden
programma’s waarbij studenten zich konden specialiseren in de sportpsychologie. In
, de eerste paar jaren, was het niveau en de kennis erg laag. 35 jaar later scheef
Frank Bakker samen met John Whiting het eerste studieboek dat over
sportpsychologie ging. Sindsdien is dit onderwerp enorm gegroeid als zelfstandig
deelgebied.
1.3 exercise psychologie
Exercise psychologie is sterk ontwikkeld en betekend: inspanningspsychologie. Dus
fysieke activiteiten en lichamelijke inspanning zoals:
Wat bepaald of iemand een actieve leefstijl heeft of niet?
Op welke manier kunnen mensen ertoe aangezet worden vaker te bewegen?
Hoe kunnen mensen een nieuwe, actieve leefstijl vasthouden?
Wat zijn de effecten van het regelmatig leveren van lichamelijke inspanning?
Deze vragen vertonen de nodige overeenkomsten met vragen op het gebied van de
sportpsychologie.
Les 2/ H11
11.1 sportteam gefineerd
Definitie van een groep Brown (1988): 2 of meer personen die met elkaar interactie
zijn op zo9n wijze dat iedere persoon de ander beïnvloed en wordt beïnvloed door de
ander.
De belangrijkste kernmerken van een sportteam zijn: (volgens Carron, Hausenblas
en Eys 2005):
- Een sportteam is een verzameling van twee of meer sporters
- De sporters zijn het met elkaar eens over het doel dat zij willen bereiken
- Tussen de sporters zijn patronen van gestructureerde interactie en
communicatie
- De sporters hebben gemeenschappelijke opvattingen over de groepsstructuur
- Er is sprake van persoonlijke en instrumentele afhankelijkheid van elkaar
- De sporters voelen zich tot elkaar aangetrokken
- De sporters zien zichzelf als groep en worden ook door anderen als groep
gezien.
Indeling van sportteams op basis van de manier waarop sporters afhankelijk zijn van
elkaar bij de taakuitvoering (van rossum & murphy, 1994)
Onafhankelijk van elkaar - Turnen
(Los onderdelen uitvoeren) - Boogschieten
- Atletiek
- Tennis
Afhankelijk van elkaar bij gelijktijdig - Bobsleeën
uitvoeren van de taak - Roeien
- Kanoën
Les 1/ H1
Hoe ziet een mentaal sterke speler eruit?
- Een speler met mentale hardheid heeft in alle situaties beheersing over zijn
gedachten en emoties, kan zijn aandacht volledig op de taak in het veld
richten en communiceert constructief met zichzelf en zijn buitenwereld
De volgende elementen zitten in de definitie:
- Composure
o Beheersing van spanning, concentratie en emoties
- Communicatie
o Een prestatiegerichte zelfspraak (slaagmoed versus faalangst) en
samenwerking met team
- Consistentie
o Onder alle omstandigheden optimaal presteren (minder belangrijke
wedstrijden; bij teleurstellingen; bij onverwachte gebeurtenissen)
Definitie sportpsychologie:
Onderzoek naar de mentale toestand van atleten, teams, coaches en
scheidsrechters,
,voor, tijdens en na training of competitie. Het gaat praktiserende sportpsychologen
en onderzoekers op dit terrein om de cognitieve processen, sociale interacties,
interventietechnieken en gedragsobservaties
(definitie Wim Keizer).
Makkelijker gezegd:
Bij sportpsychologie bestudeer je het gedrag van sporters tijdens een sportsituatie
Sportpsychologie valt niet onder de normale psychologie omdat het specifieke
kenmerken voor de sport zijn:
- Leveren van lichamelijke inspanning
- Vrijwillig opwerpen van hindernissen en obstakels die het lastiger maken om
het doel te bereiken
- Vrijwillig afzien, pijn lijden en risico’s nemen
- Veel inspanning leveren tegen weinig of geen materiele beloning
- Optreden voor het oog van veel toeschouwers
- Sterke wedijver
Waarom sportpsychologie?
- Sportpsychologen zijn onderdeel van de sportmarkt
o Onderontwikkeld
o Groeiend
- Ondersteuning voor jouw mentale functioneren in sportlessen en jouw
weekend-sport
o Composure
o Communicatie
o Consistency
Twee redenen waarom er een apart gebied voor sportpsychologie is:
1. Doelstellingen in de sport hebben niet altijd dezelfde uitwerking als bij normale
werkende mensen. Doelen versterken motivatie om te presteren, maar
sporters willen sws al presteren dus is het maar de vraag of doelen stellen bij
sporters leidt tot een hogere motivatie.
2. Veel methoden en instrumenten moeten speciaal ontwikkeld worden om
bruikbaar te zijn bij de sport. Denk hierbij aan hartslagmeter om nervositeit te
meten.
Ontwikkeling van de sportpsychologie
Triplett vestigde met zijn onderzoek over wielrenners aandacht op de sociale
facilitatie. Dit begrip staat voor het verschijnsel dat prestaties vaak beter zijn als ze
worden geleverd wanneer er andere mensen aanwezig zijn. Dus dat je beter kan
presteren wanneer er publiek is.
Vanaf 1955 kwamen er initiatieven waarbij sportpsychologen zich als zelfstandig
deelgebied van de psychologie gingen scheiden.
Er werd onderzoek gedaan en de uitkomsten werden gepubliceerd in boeken.
Naast de boeken ontstonden er wetenschappelijke sportpsychologische tijdschriften.
Daarnaast werden er congressen gegeven en op universiteiten ontstonden
programma’s waarbij studenten zich konden specialiseren in de sportpsychologie. In
, de eerste paar jaren, was het niveau en de kennis erg laag. 35 jaar later scheef
Frank Bakker samen met John Whiting het eerste studieboek dat over
sportpsychologie ging. Sindsdien is dit onderwerp enorm gegroeid als zelfstandig
deelgebied.
1.3 exercise psychologie
Exercise psychologie is sterk ontwikkeld en betekend: inspanningspsychologie. Dus
fysieke activiteiten en lichamelijke inspanning zoals:
Wat bepaald of iemand een actieve leefstijl heeft of niet?
Op welke manier kunnen mensen ertoe aangezet worden vaker te bewegen?
Hoe kunnen mensen een nieuwe, actieve leefstijl vasthouden?
Wat zijn de effecten van het regelmatig leveren van lichamelijke inspanning?
Deze vragen vertonen de nodige overeenkomsten met vragen op het gebied van de
sportpsychologie.
Les 2/ H11
11.1 sportteam gefineerd
Definitie van een groep Brown (1988): 2 of meer personen die met elkaar interactie
zijn op zo9n wijze dat iedere persoon de ander beïnvloed en wordt beïnvloed door de
ander.
De belangrijkste kernmerken van een sportteam zijn: (volgens Carron, Hausenblas
en Eys 2005):
- Een sportteam is een verzameling van twee of meer sporters
- De sporters zijn het met elkaar eens over het doel dat zij willen bereiken
- Tussen de sporters zijn patronen van gestructureerde interactie en
communicatie
- De sporters hebben gemeenschappelijke opvattingen over de groepsstructuur
- Er is sprake van persoonlijke en instrumentele afhankelijkheid van elkaar
- De sporters voelen zich tot elkaar aangetrokken
- De sporters zien zichzelf als groep en worden ook door anderen als groep
gezien.
Indeling van sportteams op basis van de manier waarop sporters afhankelijk zijn van
elkaar bij de taakuitvoering (van rossum & murphy, 1994)
Onafhankelijk van elkaar - Turnen
(Los onderdelen uitvoeren) - Boogschieten
- Atletiek
- Tennis
Afhankelijk van elkaar bij gelijktijdig - Bobsleeën
uitvoeren van de taak - Roeien
- Kanoën
