Law & Governance
Week 1: Overlast in de wijk, de burgemeester als sheriff
Bestuurlijke instrumenten tegen woon- en straatoverlast:
1. Bestuursdwang/dwangsom bij overtreding APV
2. Sluiting woning
- 174a Gemw
- 151d Gemw
- 13b Opiumwet
- 17 Woningwet
3. Stads-/gebiedsverbod bij straatoverlast
- APV
- 172 lid 3 (lichte bevelsbevoegdheid) bedoeld om onmiddellijk te kunnen reageren op
ordeverstoringen.
- 172a GemW (Voetbalwet)
Woningsluiting:
1. Art 174a Gemw (burgemeester)
2. Art 13b Opiumwet (burgemeester)
3. Art 17 Woningwet (College van B&W)
Instrumenten die gebruikt kunnen worden om op te treden tegen overlast gevend gedrag:
1. 174a Gemeentewet —> Sluiting van de woning
2. 13b Opiumwet —> Woning sluiting bij drugs
3. 151d Gemeentewet —> Bestuurlijke waarschuwing of gedragsaanwijzing
Art. 174a Gemeentewet, woningsluiting
Vereisten:
1. Overlast moet vergelijkbaar zijn met drugsoverlast
2. Ernstig bedreiging van de gezondheid en veiligheid van omwonenden (verstoring van de
openbare orde in de zin van artikel 174a is alleen aanwezig bij overlast waardoor de veiligheid
en gezondheid van mensen in de omgeving van de woning in ernstige mate wordt bedreigd
(ABRVS 1 december 2010))
Doel van sluiting: herstel van de openbare orde, niet betreffend bedoeld.
Bij geluidsoverlast kan je dit niet toepassen, dit is niet zwaar genoeg voor ernstige bedreiging
voor de gezondheid en veiligheid van omwonenden.
Niet inzetbaar bij: thuisprostitutie, giftige slangen, geluidshinder (muziek/blaffende honden), stank
Art 174 Gemw is dus zeer beperkt inzetbaar als middel tegen woonoverlast.
Art. 151d Wet aanpak en woonoverlast, bestuurlijk waarschuwing of gedragsaanwijzing
1. Herhaalde of ernstige hinder, die niet op een ander wijze kan worden gehandhaafd
2. Dan gedragsaanwijzing: bijv verbod van intimidatie, stoppen met aanbellen/blowen etc.
3. Mocht die zich er niet aan houden, huisverbod mogelijk van 10 dagen (lid 3)
,Art. 17 woningwet
1. Bij herhaaldelijk overtreding m.b.t. staat of gebruik is sluiting mogelijk van
- gebouw,
- open erf
- of terrein
2. indien dit gepaard met:
- Bedreiging van leefbaarheid of
- Gevaar voor gezondheid of veiligheid
Art. 13b Opiumwet
- Woning sluiten als er 5gr softdrugs of meer dan 0,5 gram harddrugs aanwezig is.
- ABRS 21 maart 2012 AB 2013/90
- Niet vereist dat er daadwerkelijk drugs is verhandeld. De enkele aanwezigheid van een
handelshoeveelheid bestemd voor verkoop, aflevering of verstrekking, verschaft de
bevoegdheid om de woning te sluiten.
- Overlast is niet noodzakelijk: hoeveelheid van drugs al voldoende voor sluiting.
ABRvS 28 augustus 2019 (overzichtsarrest)
Woningsluiting moet evenredig zijn —> verwijtbaar + bijzondere omstandigheden
ABRVS 6 oktober 2021 (voegt hier nog wat aan toe)
Woningsluiting moet noodzakelijk zijn. —> hoeveel drugs gevonden etc.
Dus, bij een beoordeling over een woningsluiting moet je de volgende stappen doen:
1. Noodzakelijk —> 5gr softdrugs of 0,5gr harddrugs
2. Evenredig
1. Verwijtbaarheid: wist diegene van de aanwezigheid van drugs? Als je op de hoogte bezig
bent, is de verwijtbaarheid aanwezig.
2. Bijzondere omstandigheden
- Minderjarige kinderen (op zichzelf niet genoeg)
- Moeilijk aan een woning komen, bijv als je op de zwarte lijst komt
- Als een burgemeester zegt dat die het doet om te straffen etc, daar is die niet voor.
Mogelijkheden overlast buiten woning door burgemeester (bij straatoverlast):
1. APV —> wanneer de orde wordt verstoord kan de burgemeester een gebiedsverbod
opleggen, kan bij gemeenteverordeningen worden bepaald. Dus als het bij APV is bepaald.
2. 172a Gemeentewet —> kan een gebiedsverbod opleggen wanneer een persoon of groep de
openbare orde ernstig verstoord.
3. 172 lid 3 Gemeentewet: lichte bevelsbevoegdheid. Kan noodbevel geven. Kan wel maar kort
duren, bijv bij rel en je mag er paar dagen net komen.
, Vols: Burgemeesters hebben grote moeite met de rol die zij krijgen opgedrongen bij de
bestrijding van drugscriminaliteit en de zogenaamde ‘ondermijning’:
1. Het is niet hun taak om straffen op te leggen. Bij strafrecht heb je waarborgen die je bij het
bestuursrecht niet hebt. Soms kan alleen een burgemeester een sanctie opleggen (bijv door
capaciteitsproblemen bij politie/OM). Volgens de burgemeesters is dit een probleem omdat
straffen niet hun taak is. Ze zijn een soort vader voor de gemeente en zijn er niet om straffen
op te leggen. Vanuit een toga ben je anoniemer. Een burgemeester kan niet anoniem zijn:
iedereen weet wie het is. Als die dan persoonlijke sluitingen ondertekent, komt dat
persoonlijker over en kan die bedreigingen enzo maken. Bij kleinere gemeenten is de kans al
heelmaal groot, doordat je elkaar tegenkomt in de supermarkt —> kwetsbaarder en dus
bedreigingen.
2. Dit komt door toename in de verantwoordelijkheid van burgemeesters bij de aanpak van
ondermijnende criminaliteit. Met uitbreiding van hun bevoegdheden (zoals mogelijkheid om
panden te sluiten/gebiedsverboden opleggen) zijn zij meer betrokken geraakt bij de directe
bestrijding van criminaliteit. Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat burgemeesters
zich meer als handhavers/rechters voelen ipv bestuurder.
Uitbreiding art. 174a Gemeentewet
1. Het wordt mogelijk de woning te sluiten wanneer door ernstig geweld (of dreiging ervan) in
of in de onmiddellijke nabijheid van woning/lokaal/erf de openbare orde daar wordt verstoord
of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan daarvan.
2. Het wordt ook mogelijk de woning te sluiten als er wapens of explosieven wordt
aangetroffen in de woning/lokaal/erf, en dat daardoor de openbare orde wordt verstoord of
ernstige vrees bestaat voor het ontstaan daarvan.
Volgens Van der Vorm lijkt er sprake te zijn van een discrepantie tussen de wettelijke taak van de
burgemeester tot handhaving van de openbare orde, en de ontwikkelingen van nieuwe
bevoegdheden, waaronder de uitbreiding van 174a gemeentewet. Als er ergens wapens liggen,
kan je niet automatisch zeggen dat het gaat leiden tot openbare orde verstoring. Het is dus
eigenlijk meer bedoeld om de misdaad te bestrijden. Oplossing: de wet in overeenstemming
brengen —> uitbreiding van de wettelijke taak van de burgmeester, zodat die dit kan aanpakken.
- Argumenten voor deze uitbreiding: criminaliteit verstoort uiteindelijk de openbare orde, dus
het ligt in het verlengde van de burgemeester.
- Argumenten tegen: het is de taak niet van burgemeesters, botst met het burger/vader zijn en
bedreigingen komen er hierdoor doordat ze kwetsbaarder zijn dan in toga.
Week 1: Overlast in de wijk, de burgemeester als sheriff
Bestuurlijke instrumenten tegen woon- en straatoverlast:
1. Bestuursdwang/dwangsom bij overtreding APV
2. Sluiting woning
- 174a Gemw
- 151d Gemw
- 13b Opiumwet
- 17 Woningwet
3. Stads-/gebiedsverbod bij straatoverlast
- APV
- 172 lid 3 (lichte bevelsbevoegdheid) bedoeld om onmiddellijk te kunnen reageren op
ordeverstoringen.
- 172a GemW (Voetbalwet)
Woningsluiting:
1. Art 174a Gemw (burgemeester)
2. Art 13b Opiumwet (burgemeester)
3. Art 17 Woningwet (College van B&W)
Instrumenten die gebruikt kunnen worden om op te treden tegen overlast gevend gedrag:
1. 174a Gemeentewet —> Sluiting van de woning
2. 13b Opiumwet —> Woning sluiting bij drugs
3. 151d Gemeentewet —> Bestuurlijke waarschuwing of gedragsaanwijzing
Art. 174a Gemeentewet, woningsluiting
Vereisten:
1. Overlast moet vergelijkbaar zijn met drugsoverlast
2. Ernstig bedreiging van de gezondheid en veiligheid van omwonenden (verstoring van de
openbare orde in de zin van artikel 174a is alleen aanwezig bij overlast waardoor de veiligheid
en gezondheid van mensen in de omgeving van de woning in ernstige mate wordt bedreigd
(ABRVS 1 december 2010))
Doel van sluiting: herstel van de openbare orde, niet betreffend bedoeld.
Bij geluidsoverlast kan je dit niet toepassen, dit is niet zwaar genoeg voor ernstige bedreiging
voor de gezondheid en veiligheid van omwonenden.
Niet inzetbaar bij: thuisprostitutie, giftige slangen, geluidshinder (muziek/blaffende honden), stank
Art 174 Gemw is dus zeer beperkt inzetbaar als middel tegen woonoverlast.
Art. 151d Wet aanpak en woonoverlast, bestuurlijk waarschuwing of gedragsaanwijzing
1. Herhaalde of ernstige hinder, die niet op een ander wijze kan worden gehandhaafd
2. Dan gedragsaanwijzing: bijv verbod van intimidatie, stoppen met aanbellen/blowen etc.
3. Mocht die zich er niet aan houden, huisverbod mogelijk van 10 dagen (lid 3)
,Art. 17 woningwet
1. Bij herhaaldelijk overtreding m.b.t. staat of gebruik is sluiting mogelijk van
- gebouw,
- open erf
- of terrein
2. indien dit gepaard met:
- Bedreiging van leefbaarheid of
- Gevaar voor gezondheid of veiligheid
Art. 13b Opiumwet
- Woning sluiten als er 5gr softdrugs of meer dan 0,5 gram harddrugs aanwezig is.
- ABRS 21 maart 2012 AB 2013/90
- Niet vereist dat er daadwerkelijk drugs is verhandeld. De enkele aanwezigheid van een
handelshoeveelheid bestemd voor verkoop, aflevering of verstrekking, verschaft de
bevoegdheid om de woning te sluiten.
- Overlast is niet noodzakelijk: hoeveelheid van drugs al voldoende voor sluiting.
ABRvS 28 augustus 2019 (overzichtsarrest)
Woningsluiting moet evenredig zijn —> verwijtbaar + bijzondere omstandigheden
ABRVS 6 oktober 2021 (voegt hier nog wat aan toe)
Woningsluiting moet noodzakelijk zijn. —> hoeveel drugs gevonden etc.
Dus, bij een beoordeling over een woningsluiting moet je de volgende stappen doen:
1. Noodzakelijk —> 5gr softdrugs of 0,5gr harddrugs
2. Evenredig
1. Verwijtbaarheid: wist diegene van de aanwezigheid van drugs? Als je op de hoogte bezig
bent, is de verwijtbaarheid aanwezig.
2. Bijzondere omstandigheden
- Minderjarige kinderen (op zichzelf niet genoeg)
- Moeilijk aan een woning komen, bijv als je op de zwarte lijst komt
- Als een burgemeester zegt dat die het doet om te straffen etc, daar is die niet voor.
Mogelijkheden overlast buiten woning door burgemeester (bij straatoverlast):
1. APV —> wanneer de orde wordt verstoord kan de burgemeester een gebiedsverbod
opleggen, kan bij gemeenteverordeningen worden bepaald. Dus als het bij APV is bepaald.
2. 172a Gemeentewet —> kan een gebiedsverbod opleggen wanneer een persoon of groep de
openbare orde ernstig verstoord.
3. 172 lid 3 Gemeentewet: lichte bevelsbevoegdheid. Kan noodbevel geven. Kan wel maar kort
duren, bijv bij rel en je mag er paar dagen net komen.
, Vols: Burgemeesters hebben grote moeite met de rol die zij krijgen opgedrongen bij de
bestrijding van drugscriminaliteit en de zogenaamde ‘ondermijning’:
1. Het is niet hun taak om straffen op te leggen. Bij strafrecht heb je waarborgen die je bij het
bestuursrecht niet hebt. Soms kan alleen een burgemeester een sanctie opleggen (bijv door
capaciteitsproblemen bij politie/OM). Volgens de burgemeesters is dit een probleem omdat
straffen niet hun taak is. Ze zijn een soort vader voor de gemeente en zijn er niet om straffen
op te leggen. Vanuit een toga ben je anoniemer. Een burgemeester kan niet anoniem zijn:
iedereen weet wie het is. Als die dan persoonlijke sluitingen ondertekent, komt dat
persoonlijker over en kan die bedreigingen enzo maken. Bij kleinere gemeenten is de kans al
heelmaal groot, doordat je elkaar tegenkomt in de supermarkt —> kwetsbaarder en dus
bedreigingen.
2. Dit komt door toename in de verantwoordelijkheid van burgemeesters bij de aanpak van
ondermijnende criminaliteit. Met uitbreiding van hun bevoegdheden (zoals mogelijkheid om
panden te sluiten/gebiedsverboden opleggen) zijn zij meer betrokken geraakt bij de directe
bestrijding van criminaliteit. Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat burgemeesters
zich meer als handhavers/rechters voelen ipv bestuurder.
Uitbreiding art. 174a Gemeentewet
1. Het wordt mogelijk de woning te sluiten wanneer door ernstig geweld (of dreiging ervan) in
of in de onmiddellijke nabijheid van woning/lokaal/erf de openbare orde daar wordt verstoord
of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan daarvan.
2. Het wordt ook mogelijk de woning te sluiten als er wapens of explosieven wordt
aangetroffen in de woning/lokaal/erf, en dat daardoor de openbare orde wordt verstoord of
ernstige vrees bestaat voor het ontstaan daarvan.
Volgens Van der Vorm lijkt er sprake te zijn van een discrepantie tussen de wettelijke taak van de
burgemeester tot handhaving van de openbare orde, en de ontwikkelingen van nieuwe
bevoegdheden, waaronder de uitbreiding van 174a gemeentewet. Als er ergens wapens liggen,
kan je niet automatisch zeggen dat het gaat leiden tot openbare orde verstoring. Het is dus
eigenlijk meer bedoeld om de misdaad te bestrijden. Oplossing: de wet in overeenstemming
brengen —> uitbreiding van de wettelijke taak van de burgmeester, zodat die dit kan aanpakken.
- Argumenten voor deze uitbreiding: criminaliteit verstoort uiteindelijk de openbare orde, dus
het ligt in het verlengde van de burgemeester.
- Argumenten tegen: het is de taak niet van burgemeesters, botst met het burger/vader zijn en
bedreigingen komen er hierdoor doordat ze kwetsbaarder zijn dan in toga.
