Samenvatting NL VWO 3 Nederlands op Niveau: fictie, spelling, grammatica, over taal en lezen van alle hoofdstukken

SAMENVATTING NL
JAAR 3
Inhoud
Fictie............................................................................................................................................................. 4

H1............................................................................................................................................................. 4

Fictie kiezen.......................................................................................................................................... 4

Meer of minder realistisch.................................................................................................................... 4

Opbouwschema van verhalen............................................................................................................... 5

Beeldspraak.......................................................................................................................................... 5

H2............................................................................................................................................................. 6

Genres................................................................................................................................................... 6

Je leeservaring beschrijven................................................................................................................... 6

Kenmerken van gedichten..................................................................................................................... 6

Stijlfiguren............................................................................................................................................. 7

H3............................................................................................................................................................. 7

Personages en karakterontwikkeling..................................................................................................... 7

Recensies.............................................................................................................................................. 8

H4............................................................................................................................................................. 8

Spanning............................................................................................................................................... 8

Setting................................................................................................................................................... 8

Rijm in gedichten.................................................................................................................................. 8

Sonnet................................................................................................................................................... 9

H5............................................................................................................................................................. 9

Vertelvolgorde...................................................................................................................................... 9

Verteltempo.......................................................................................................................................... 9

Vertelperspectief.................................................................................................................................. 9

Verhaalbegin en verhaaleinde............................................................................................................. 10

Thema, motieven en moraal............................................................................................................... 10

H6........................................................................................................................................................... 10


1

, Literaire prijzen................................................................................................................................... 10

Verbanden tussen strofen................................................................................................................... 10

Grammatica................................................................................................................................................ 11

H1........................................................................................................................................................... 11

Zinsdelen............................................................................................................................................. 11

Woordsoorten..................................................................................................................................... 11

H2........................................................................................................................................................... 12

Bijzinnen maken en vervangen............................................................................................................ 12

Samengestelde zinnen ontleden......................................................................................................... 12

H3........................................................................................................................................................... 13

Bijvoeglijke bijzin................................................................................................................................. 13

Beknopte bijzin................................................................................................................................... 13

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin............................................................................................... 13

H4........................................................................................................................................................... 13

Samentrekking.................................................................................................................................... 13

Foutieve samentrekking...................................................................................................................... 13

H5........................................................................................................................................................... 14

Hoofd- en bijzinnen............................................................................................................................. 14

H6........................................................................................................................................................... 14

Geen nieuwe stof................................................................................................................................ 14

Spelling....................................................................................................................................................... 14
H1........................................................................................................................................................... 14

Werkwoorden..................................................................................................................................... 14

Verwarwoorden.................................................................................................................................. 15

H2........................................................................................................................................................... 15

Verkleinwoorden................................................................................................................................. 15

Meervoudsvormen.............................................................................................................................. 15

Apostrof.............................................................................................................................................. 15

Trema.................................................................................................................................................. 15

H3........................................................................................................................................................... 15

Koppelteken........................................................................................................................................ 15

H4........................................................................................................................................................... 16

Los of aaneenschrijven........................................................................................................................ 16


2

, H5........................................................................................................................................................... 16

Komma................................................................................................................................................ 16

Dubbele punt...................................................................................................................................... 16

Puntkomma........................................................................................................................................ 16

Accenttekens....................................................................................................................................... 16

H6........................................................................................................................................................... 17

Geen nieuwe info................................................................................................................................ 17

Over taal..................................................................................................................................................... 17

H1........................................................................................................................................................... 17

Woordenschat.................................................................................................................................... 17

Dieren en taal...................................................................................................................................... 17

H2........................................................................................................................................................... 18

Woordenschat.................................................................................................................................... 18

Taalfamilies......................................................................................................................................... 18

Bedreigde talen................................................................................................................................... 18

H3........................................................................................................................................................... 18

Woordenschat.................................................................................................................................... 18

Geschiedenis van het Nederlands....................................................................................................... 19

H4........................................................................................................................................................... 19

Woordenschat.................................................................................................................................... 19

Stijlfouten........................................................................................................................................... 19
Leenwoorden en etymologie.............................................................................................................. 19

H5........................................................................................................................................................... 19

Woordenschat.................................................................................................................................... 19

Stijlfouten (2)...................................................................................................................................... 20

H6........................................................................................................................................................... 20

Woordenschat.................................................................................................................................... 20

Lezen.......................................................................................................................................................... 20

H1........................................................................................................................................................... 20

Alineaverbanden – verbindingsmanieren............................................................................................ 20

H2........................................................................................................................................................... 21

Functies van tekstgedeelten................................................................................................................ 21

Tekststructuren................................................................................................................................... 21


3

, H3........................................................................................................................................................... 21

Functies van tekstgedeelten (2).......................................................................................................... 21

Tekststructuren (2).............................................................................................................................. 21

H4........................................................................................................................................................... 22

Argumenteren..................................................................................................................................... 22

Basisschema’s voor argumentatie....................................................................................................... 22

H5........................................................................................................................................................... 22

Column................................................................................................................................................ 22

Drogredenen....................................................................................................................................... 22

Samenvatten....................................................................................................................................... 23

H6........................................................................................................................................................... 23

Geen nieuwe info................................................................................................................................ 23




Fictie
H1
Fictie kiezen
 Drie vormen van fictie:
 Proza = korte verhalen
 Novelles = verhalen tussen 80 en 100 pagina’s
 Romans = lange verhalen van minimaal 100 pagina’s
 Vormen van poëzie:
 Gedichten
 Liedteksten
 Vormen van toneel:
 Toneelstukken
 Films
 Tips voor het kiezen van fictie:
 Kijk niet alleen naar het uiterlijk
 Zoek naar meer info over de boeken en de schrijvers
 Bedenk in welk genre je geïnteresseerd bent en zoek daar boeken bij
 Houd bij welke boeken je hebt gelezen en welke je nog wilt lezen
 Vraag tips aan anderen

Meer of minder realistisch
 Realistisch = iets dat goed overeenkomt met de werkelijkheid
 Onrealistisch = iets dat ongeloofwaardig is en wat (zeer waarschijnlijk) niet in het echt gebeurt
 Realismelijn = een lijn die aangeeft hoe realistisch een verhaal is


4

,  Een verhaal met waargebeurde elementen is niet gelijk realistisch, omdat de schrijver er alsnog
dingen bij kan verzinnen die onrealistisch zijn, waardoor het verhaal onrealistisch wordt.
 Je kunt bepalen hoe realistisch een verhaal is door de volgende dingen:
 Tijd
 Omgeving
 Personages en hun manier van met elkaar omgaan
 Gedachten, bezigheden en problemen
 De geloofwaardigheid van gebeurtenissen
 Fantasie-elementen
 Afloop van het verhaal

Opbouwschema van verhalen
 Er is meestal een vaste opbouw in de verhalen te zien:
1. Beginsituatie
2. Het ontstaan van een probleem
3. Steeds meer moeilijkheden
4. Het dieptepunt
5. Een langzame verbetering
6. Het slot
 Verhalen hoeven niet altijd te beginnen in de beginsituatie, maar ze kunnen ook op een ander
moment in de rij beginnen.

Beeldspraak
 Beeldspraak = figuurlijk taalgebruik
 Voorbeelden van beeldspraak:
 Vergelijking met als (je kunt hier ook andere woorden gebruiken, als er maar ‘als’ in zit:
‘zoals’, ‘net als’ of ‘alsof’)
 Vergelijking zonder als
 Personificatie: niet levende dingen of verschijnselen worden weergegeven als een
levende persoon of hebben menselijke eigenschappen
 Metafoor: er wordt een woord gebruikt dat lijkt op datgene dat eigenlijk bedoeld wordt
(Jan is heel slim – Jan is de wandelende encyclopedie van de school)
 Metonymia: er wordt een woord gebruikt dat te maken heeft met datgene dat eigenlijk
bedoelt wordt
De oude Van Gogh wordt deze zomer verplaatst naar een ander museum (maker
van product)
De meester telt alle neuzen (een deel in plaats van het geheel)
Nederland won 5-1 van Spanje (het geheel in plaats van een deel)
De school gaat een dagje naar Walibi (‘verpakking’ in plaats van inhoud)
De schaatsers reden snel voort op hun gladde ijzers (materiaal van product)




5