Samenvatting - Verdieping Strafprocesrecht

VERDIEPING STRAFPROCESRECHT
MASTER FORENSICA, CRIMINOLOGIE EN RECHTSPLEGING | MAASTRICHT UNIVERSITY | BLOK 1
CINDY REKER




1

,INHOUDSOPGAVE
KARAKTER NEDERLANDS
STRAFPROCES……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………..3 Punitief populisme
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………..…………4
Taakstrafverbod
………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………….5
Procesafspraken
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………..……….6

OPSPOREN EN
VERVOLGEN………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………….8
Verdenkingscriteria
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………..….……8
Normering
opsporing……………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………9
Stelselmatige
observatie…………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………..10
Betreden en
doorzoeken…………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………….…..11
Onderzoek aan lichaam en kleding
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
13
Opnemen vertrouwelijke
communicatie………………………………………………………………………………………………………………………………………
………….14
Opnemen communicatie via aanbieder telecommunicatiedienst
……………………………………………………………………………………………………………15
Toestemming als grondslag opsporingsbevoegdheden
…………………………………………………………………………………………………………………………..16
Normering vervolgingsbeslissing
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…19
Procedure beslag art. 12 Sv
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………20

DWANGMIDDELEN
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………….22
Verhoorbijstand
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………..24
Voorlopige hechtenis
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………..26
Borgsom
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………..31

ONDERZOEK TER TERECHTZITTING
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………….34
Dagvaarding
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………….34
Aanwezigheidsrecht
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………….…37

2

, Rol slachtoffer in strafproces
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……….40
Beraadslaging rechters
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………….47
Art. 359a Sv vormverzuim
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………50
Motivering rechters
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………….54
Wraking
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………55

RECHTSMIDDELEN STRAFPROCES
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………..59
Gewone rechtsmiddelen: hoger beroep en beroep in cassatie
……………………………………………………………………………………………………………….60
Buitengewone rechtsmiddelen: cassatie in belang der wet en herziening
………………………………………………………………………………………………62
Art 80a en 81 RO
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………64

STRAFPROCES IN EUROPEES VERBAND
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………66
Richtlijnen
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………69
Arresten
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………71
Klachtprocedure Straatsburg en Luxemburg
………………………………………………………………………………………………………………………………………….73

BIJLAGE: RICHTLIJNEN
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………..77
TENTAMEN 2020-2021 ………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………93




_______________________________________________________________________________________________

3

, WEEK 1
Karakter van het Nederlands strafproces

WAARUIT BLIJKT DAT HET NEDERLANDSE STRAFPROCES GEMATIGD INQUISITOIR IS?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


Accusatoir proces  twee gelijkwaardige partijen strijden tegenover elkaar ten overstaan van een lijdelijke,
passieve rechter die een scheidsrechterfunctie heeft: hij zorgt alleen dat de regels van een behoorlijk proces
worden nageleefd. De rechter beslist pas als de partijen daar om vragen.
 Partijen verzamelen bewijs
 Staat voorziet in structuur en onafhankelijke arbiter
 Streeft naar vaststelling van een voor partijen aanvaardbare waarheid = formele / processuele waarheid

Inquisitoir proces  justitie is actief op zoek naar de waarheid. Een vervolger en beschuldigde verschijnen
tegenover elkaar. Beschuldigde is geen gelijkwaardige partij, maar object van onderzoek. Justitie heeft allerlei
bevoegdheden die inbreuk maken op de rechten van de verdachte. Verdachte moet lijdzaam toezien en meewerken
aan onderzoek.
 Verdachte is voorwerp van onderzoek
 Staat verzamelt bewijs
 Streeft naar vinden materiële waarheid = wat is er écht gebeurd

Nederland is gematigd inquisitoir  strafproces is niet accusatoir, omdat de overheid op de burger
dwangmiddelen kan toepassen en hem kan beschuldigen, waarna rechter een straf op kan leggen, terwijl de
verdachte dit andersom niet kan. Verdachte is in het begin vooral object van onderzoek, maar heeft tijdens OTT wel
meer dezelfde bevoegdheden als OM (equality of arms). Echter, geen sprake van gelijkwaardige partijen, omdat de
overheid bepaalde bevoegdheden heeft die de verdachte nooit krijgt.
 Gaat om materiële waarheid : bewijsminima (enkele bekentenis verdachte volstaat niet). Zo dicht mogelijk
bij waarheid komen
 Actieve rechter die onderzoek verricht op zitting: getuigen opvragen of extra onderzoekhandelingen
bevelen
 Magistratelijke rol OVJ: hij is geen tegenpartij van verdachte. Als er ontlastend bewijs is voor verdachte,
moet hij dit ook voorleggen aan de rechter. Verantwoordelijk voor achterhalen materiële waarheid.
 Erkenning verdachte als procespartij: zwijgrecht, rechtsbijstand, ondervragingsrecht
 Tijdens opsporing meer inquisitoir: verdachte object van onderzoek en wordt bewijs verzameld tegen
verdachte. Tijdens OTT meer richting accusatoir:

De wezenlijke ongelijkheid van partijen zorgt ervoor dat het belangrijk is d/d positie v/d verdachte met rechten
wordt omkleed. De onschuldpresumptie is in dit kader ook belangrijk (6(2) EVRM + 14(2) IVBPR).

Het gematigd accusatoir karakter zorgt ervoor dat waarheidsvinding gemakkelijker wordt: niet alleen omdat
overheid dwangmiddelen kan gebruiken (wat een inquisitoir element is), maar ook omdat procespartijen tegenover
elkaar hun standpunten uiteenzetten.

Het gematigd accusatoir/getemperd inquisitoir karakter zorgt ervoor dat de positie v/d verdachte steeds wordt
afgewogen tegen de bevoegdheden v/d overheid: zijn deze nieuwe bevoegdheden echt noodzakelijk en passend in
het licht v/d rechten van de verdachte? Met welke waarborgen moeten de bevoegdheden worden omkleed om de
rechten v/d verdachte niet onrechtmatig te schenden?


WAAROM HEBBEN WE GEEN JURYRECHTSPRAAK IN NEDERLAND EN MOET DAT
NIET ANDERS?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
CORJO JANSEN – OVER DE DEELNAME VAN LEKEN AAN DE STRAFRECHTSPRAAK (1945-NU)

Toen NL deel was v/h Franse Keizerrijk, waren er 2 vormen van lekendeelname i/h sr: 1) juryrechtspraak in
strafzaken en 2) rechtspraak door leken in rechtbanken van koophandel. Deze varianten zijn nu afgeschaft.
Vandaag de dag is er slechts nog gemengde rechtspraak, waarin leken samen met beroepsrechters
rechtspreken (116(3) Gw).

Regelmatig is er discussie over lekenrechtspraak. Hoe intens die discussie is, hangt af v/h vertrouwen v/d burger i/d
rechtsstaat.

Tribunaalrechtspraak na WOII  bestraffing van landverraders en de zuivering v/d overheidsdiensten werd
gedaan dmv lekenrechtspraak. Recht en beginselen overheersten, maar toch werd het gezien als een ‘primitief
sanctierecht’, waardoor het veel kritiek kreeg. Het grootste deel v/d betrokkenen bij deze tribunaalrechtspraak,
vond de proef geslaagd.
- Het idee: 1 jurist + 2 lekenrechters die NL’se burgers berechtten die i/d oorlog in hun functie hadden
gehandeld in strijd met NL’se belangen. De rechtbank kon 3 maatrelen opleggen: internering, ontzetting
van bepaalde rechten + verbeurdverklaring van vermogen.
4