Tijd voor Geschiedenis Leerjaar 2 HAVO/VWO
Uitleg leerdoelen Tijd voor Geschiedenis Hoofdstuk 3
Leerdoelen paragraaf 1
1. Je kunt voorbeelden uit de hedendaagse massacultuur beschrijven.
Hedendaagse massacultuur wordt gekenmerkt door massamedia zoals televisie en internet, en
door het grootschalig consumeren van producten.
• Voorbeelden: Popmuziek en grote winkelketens, zoals meubelwinkels, zijn typisch voor
deze massacultuur. Ze maken deel uit van een cultuur die dankzij welvaart en
technologie voor veel mensen toegankelijk is.
2. Je kunt uitleggen op welke gebieden van de samenleving hervormingen plaatsvinden.
Hervormingen kunnen plaatsvinden op verschillende gebieden van de samenleving, zoals:
• Technologie: Ontwikkelingen leiden tot nieuwe kennis over de wereld, zowel in het
verleden als nu.
• Cultuur: In de tijd van de hervormers zorgde toenemende welvaart voor een verschuiving
naar een massacultuur.
• Religie: In de tijd van de hervormers vonden belangrijke religieuze veranderingen plaats,
die later in een ander hoofdstuk besproken worden.
3. Je kunt continuïteit en verandering onderscheiden.
• Continuïteit: Sommige aspecten van de samenleving blijven gedurende langere tijd
hetzelfde. Historici bestuderen deze stabiele elementen.
• Verandering: Andere aspecten veranderen op economisch, cultureel, politiek of
technologisch gebied. Bijvoorbeeld de overgang van een middeleeuwse naar een
renaissance-cultuur.
• Tegelijkertijd: Continuïteit en verandering kunnen samen voorkomen. Er kunnen
elementen zijn die veranderen terwijl andere aspecten hetzelfde blijven, zoals een
cultuur waarin de technieken vernieuwen, maar de religieuze onderwerpen blijven.
4. Je kunt bewuste en onbewuste veranderingen onderscheiden.
• Bewuste veranderingen: Deze vinden plaats omdat mensen deze actief nastreven.
Bijvoorbeeld hervormingen in religie of cultuur door middel van doelgerichte acties.
• Onbewuste veranderingen: Deze gebeuren zonder dat mensen ze direct willen,
bijvoorbeeld de impact van nieuwe technologie die spontaan leidt tot veranderingen in
cultuur of economie.
Het onderscheid kan worden gemaakt door te kijken naar de oorzaken van de
verandering en of deze door menselijke intenties gestuurd worden.
Hoofdstuk 3: Verregaande veranderingen
, Tijd voor Geschiedenis Leerjaar 2 HAVO/VWO
Leerdoelen paragraaf 2
1. Je kunt de middeleeuwse manier van denken beschrijven.
De middeleeuwse manier van denken draaide sterk om gemeenschap en religie. Mensen
behoorden tot vaste sociale groepen (standen) op basis van hun geboorte, zoals boeren,
geestelijken, of edelen. Het leven werd grotendeels bepaald door religie: de kerk gaf normen en
waarden en bepaalde wat goed gedrag was, gericht op een deugdzaam leven ter voorbereiding
op het hiernamaals. Wetenschap stond volledig in dienst van de kerk, met de Bijbel als
voornaamste bron van kennis. Individueel denken of het nastreven van aardse doelen speelde
nauwelijks een rol.
2. Je kunt aspecten van het veranderend mens- en wereldbeeld in de renaissance
uitleggen.
In de renaissance veranderden mens- en wereldbeeld door economische en culturele
ontwikkelingen in Italiaanse steden. Dit tijdperk herwaardeerde de klassieke oudheid, waarbij
individualisme en aardse schoonheid centraal stonden. In plaats van de focus op het
hiernamaals, ging men genieten van het leven en stelde men de mens en zijn talenten centraal.
De werken uit de oudheid inspireerden de rijke elite om schoonheid, kunst, en kennis te
waarderen. Dit mensbeeld benadrukte de waarde van het individu en de wereld om hen heen,
met een verschuiving van religieuze collectiviteit naar persoonlijke en aardse idealen.
3. Je kunt uitleggen waarom Florence het centrum van de renaissance was.
Florence werd het centrum van de renaissance dankzij zijn bloeiende handel en welvaart. De
stad profiteerde van de wolnijverheid en internationale handel, waarbij de gouden florijn als
belangrijke munt diende. Banken, zoals die van de familie De Medici, maakten Florence tot een
financieel centrum. De Medici-familie, rijk door bankieren, investeerde zwaar in kunst en
wetenschap. Door hun patronage ontstond een culturele elite van kunstenaars, denkers en
wetenschappers. Deze mix van economische kracht, politieke invloed, en culturele ambities
maakte Florence dé motor van de renaissance.
Hoofdstuk 3: Verregaande veranderingen
Uitleg leerdoelen Tijd voor Geschiedenis Hoofdstuk 3
Leerdoelen paragraaf 1
1. Je kunt voorbeelden uit de hedendaagse massacultuur beschrijven.
Hedendaagse massacultuur wordt gekenmerkt door massamedia zoals televisie en internet, en
door het grootschalig consumeren van producten.
• Voorbeelden: Popmuziek en grote winkelketens, zoals meubelwinkels, zijn typisch voor
deze massacultuur. Ze maken deel uit van een cultuur die dankzij welvaart en
technologie voor veel mensen toegankelijk is.
2. Je kunt uitleggen op welke gebieden van de samenleving hervormingen plaatsvinden.
Hervormingen kunnen plaatsvinden op verschillende gebieden van de samenleving, zoals:
• Technologie: Ontwikkelingen leiden tot nieuwe kennis over de wereld, zowel in het
verleden als nu.
• Cultuur: In de tijd van de hervormers zorgde toenemende welvaart voor een verschuiving
naar een massacultuur.
• Religie: In de tijd van de hervormers vonden belangrijke religieuze veranderingen plaats,
die later in een ander hoofdstuk besproken worden.
3. Je kunt continuïteit en verandering onderscheiden.
• Continuïteit: Sommige aspecten van de samenleving blijven gedurende langere tijd
hetzelfde. Historici bestuderen deze stabiele elementen.
• Verandering: Andere aspecten veranderen op economisch, cultureel, politiek of
technologisch gebied. Bijvoorbeeld de overgang van een middeleeuwse naar een
renaissance-cultuur.
• Tegelijkertijd: Continuïteit en verandering kunnen samen voorkomen. Er kunnen
elementen zijn die veranderen terwijl andere aspecten hetzelfde blijven, zoals een
cultuur waarin de technieken vernieuwen, maar de religieuze onderwerpen blijven.
4. Je kunt bewuste en onbewuste veranderingen onderscheiden.
• Bewuste veranderingen: Deze vinden plaats omdat mensen deze actief nastreven.
Bijvoorbeeld hervormingen in religie of cultuur door middel van doelgerichte acties.
• Onbewuste veranderingen: Deze gebeuren zonder dat mensen ze direct willen,
bijvoorbeeld de impact van nieuwe technologie die spontaan leidt tot veranderingen in
cultuur of economie.
Het onderscheid kan worden gemaakt door te kijken naar de oorzaken van de
verandering en of deze door menselijke intenties gestuurd worden.
Hoofdstuk 3: Verregaande veranderingen
, Tijd voor Geschiedenis Leerjaar 2 HAVO/VWO
Leerdoelen paragraaf 2
1. Je kunt de middeleeuwse manier van denken beschrijven.
De middeleeuwse manier van denken draaide sterk om gemeenschap en religie. Mensen
behoorden tot vaste sociale groepen (standen) op basis van hun geboorte, zoals boeren,
geestelijken, of edelen. Het leven werd grotendeels bepaald door religie: de kerk gaf normen en
waarden en bepaalde wat goed gedrag was, gericht op een deugdzaam leven ter voorbereiding
op het hiernamaals. Wetenschap stond volledig in dienst van de kerk, met de Bijbel als
voornaamste bron van kennis. Individueel denken of het nastreven van aardse doelen speelde
nauwelijks een rol.
2. Je kunt aspecten van het veranderend mens- en wereldbeeld in de renaissance
uitleggen.
In de renaissance veranderden mens- en wereldbeeld door economische en culturele
ontwikkelingen in Italiaanse steden. Dit tijdperk herwaardeerde de klassieke oudheid, waarbij
individualisme en aardse schoonheid centraal stonden. In plaats van de focus op het
hiernamaals, ging men genieten van het leven en stelde men de mens en zijn talenten centraal.
De werken uit de oudheid inspireerden de rijke elite om schoonheid, kunst, en kennis te
waarderen. Dit mensbeeld benadrukte de waarde van het individu en de wereld om hen heen,
met een verschuiving van religieuze collectiviteit naar persoonlijke en aardse idealen.
3. Je kunt uitleggen waarom Florence het centrum van de renaissance was.
Florence werd het centrum van de renaissance dankzij zijn bloeiende handel en welvaart. De
stad profiteerde van de wolnijverheid en internationale handel, waarbij de gouden florijn als
belangrijke munt diende. Banken, zoals die van de familie De Medici, maakten Florence tot een
financieel centrum. De Medici-familie, rijk door bankieren, investeerde zwaar in kunst en
wetenschap. Door hun patronage ontstond een culturele elite van kunstenaars, denkers en
wetenschappers. Deze mix van economische kracht, politieke invloed, en culturele ambities
maakte Florence dé motor van de renaissance.
Hoofdstuk 3: Verregaande veranderingen
