Mondzorg bij kwetsbare ouderen
in de wijk
Eindopdracht HBO organisatie en professionele zorg
Naam: Nadine Bakker
Studentnummer: 4677955
Datum: 06-01-2020
Eindopdracht HBO Organisatie en Professionele zorg
Verpleegkunde
,Voorwoord
Voor u ligt mijn eind opdracht, deze opdracht omvat een 5 fasen onderzoek en is gemaakt in
het kader van de gevolgde modules gedurende fase 2 van de opleiding HBO Verpleegkunde
aan de Hogeschool NCOI. Mijn naam is Nadine Bakker en ik ben 9 jaar werkzaam binnen de
zorg. Ik ben doorgegroeid vanaf Verzorgende IG, vervolgens Verpleegkundige niveau 4 en
nu in opleiding tot HBO verpleegkundige binnen de wijkverpleging.
Het onderzoek gaat over de kwaliteit van mondzorg bij kwetsbare cliënten die wijkverpleging
ontvangen. De reden voor dit onderzoek is dat ik het vermoeden had dat er weinig aandacht
besteed werd aan de mondverzorging binnen deze cliënt-groep. Na een kort verkennend
onderzoek bleek dit gevoel te kloppen, er werd nauwelijks op gerapporteerd en ook was het
onderwerp vaak niet opgenomen in het zorgplan, daarnaast worden de (verplichte)
mondzorgchecklists niet gebruikt.
Het uitvoeren van het onderzoek heb ik als zeer interessant ervaren, ik ben handiger
geworden met het zoeken naar literatuur en het maken van een onderzoeksopzet. Tevens
was het interessant om de resultaten en conclusies te trekken.
Veel leesplezier.
Kwaliteitsonderzoek Mondzorg Nadine Bakker 2
, Samenvatting
Viva! Zorggroep is een groot aanbieder van zorg en welzijn binnen de regio kennemerland
met zo’n 3500 werknemers en 1000 vrijwilligers. Viva Zorggroep biedt een breed scala aan
producten en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Viva heeft onder andere 33
zelfsturende wijkteams, die wijkverpleging en verzorging leveren aan zorgafhankelijke
cliënten in de wijk, één van deze wijkteams is wijkteam Westertuinen in Beverwijk.
Binnen het wijkteam is gebleken dat de medewerkers mondzorg onvoldoende uitvoeren, dit
is gebleken uit een aantal casussen en zorgdossiers die de onderzoeker er op heeft
nageslagen. Ook blijkt uit de rapportages dat er niet of nauwelijks op wordt gerapporteerd, dit
was de aanleiding voor de onderzoeker om hier dieper op in te gaan. Tevens is uit een
aantal recente artikelen gebleken dat het slecht gesteld is met de mondgezondheid van
kwetsbare ouderen in Nederland, zo blijkt uit onderzoek van G.J. van der Putten (2011). Ook
benoemde hij dat slechte mondgezondheid onder de noemer “geriatic giant” valt, wat het
probleem extra benadrukt.
De doelstelling van dit onderzoek is erop gericht om te kijken wat de medewerkers van het
wijkteam nodig hebben om het belang van mondzorg te herkennen, en dit weten toe te
passen in de dagelijkse praktijk volgens geldende richtlijnen en protocollen. Door middel van
dit onderzoek wordt ook bekeken wat de eventuele belemmeringen zijn hierbij.
In het theoretisch kader wordt beschreven wat het belang is van mondzorg, en wat voor
gevolgen dit kan hebben voor de cliënt wanneer het onvoldoende wordt toegepast door de
zorgmedewerkers. Daarnaast wordt dieper ingegaan op de rol en verantwoordelijkheid van
de zorgmedewerkers. Tevens staat in het theoretisch kader beschreven dat er op dit moment
onvoldoende aandacht is voor mondzorg binnen de huidige curriculum van de reguliere hbo
en mbo opleidingen in Nederland. De richtlijn die gebruikt wordt zowel landelijk als binnen de
organisatie is de richtlijn “Mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in het verpleeghuis” van
Verenso. De protocollen die de organisatie gebruikt zijn afgeleid van deze richtlijn en worden
uitgegeven via vilans.
Dit onderzoek is een kwalitatief verkennend onderzoek, dit blijkt uit de open
onderzoeksvraag; Op welke wijze kan ervoor worden gezorgd dat de zorgmedewerkers van
wijkteam westertuinen het belang van mondzorg bij kwetsbare ouderen kennen, en dit weten
toe te passen in de praktijk volgens geldende richtlijnen en protocollen? De populatie waarop
dit onderzoek gericht is zijn alle vaste zorgmedewerkers van wijkteam Westertuinen. Op
basis van een kwalitatief onderzoek is gekozen voor het afnemen van semi gestructureerde
interviews aan de hand van een topiclijst met voorbeeld vragen. De interviews zullen
vervolgens worden getranscribeerd en er worden thema’s gemaakt op basis van de gegeven
informatie.
De resultaten zijn per deelvraag beschreven, om zo tot een overzichtelijk stuk te komen.
Vanuit de resultaten wordt vervolgens per deelvraag een conclusie getrokken. Uit de
conclusies komt naar voren dat er binnen het wijkteam een aantal belemmerende factoren
zijn waardoor de medewerkers de mondzorg niet voldoende toepassen. Dit komt namelijk
omdat de medewerkers digibeet zijn (en daardoor niet weten hoe zij de beschikbare
protocollen, richtlijnen en de mondzorgchecklist kunnen raadplegen), zij geen passende
feedback durven te geven en omdat er behoefte is aan scholing en kennis omtrent
mondzorg.
Er worden daaropvolgend 3 aanbevelingen gedaan waardoor ervoor kan worden gezorgd
dat er binnen het wijkteam een kwaliteitsslag gemaakt kan worden gericht op het uitvoeren
van mondzorg en het raadplegen van protocollen en richtlijnen.
Kwaliteitsonderzoek Mondzorg Nadine Bakker 3
in de wijk
Eindopdracht HBO organisatie en professionele zorg
Naam: Nadine Bakker
Studentnummer: 4677955
Datum: 06-01-2020
Eindopdracht HBO Organisatie en Professionele zorg
Verpleegkunde
,Voorwoord
Voor u ligt mijn eind opdracht, deze opdracht omvat een 5 fasen onderzoek en is gemaakt in
het kader van de gevolgde modules gedurende fase 2 van de opleiding HBO Verpleegkunde
aan de Hogeschool NCOI. Mijn naam is Nadine Bakker en ik ben 9 jaar werkzaam binnen de
zorg. Ik ben doorgegroeid vanaf Verzorgende IG, vervolgens Verpleegkundige niveau 4 en
nu in opleiding tot HBO verpleegkundige binnen de wijkverpleging.
Het onderzoek gaat over de kwaliteit van mondzorg bij kwetsbare cliënten die wijkverpleging
ontvangen. De reden voor dit onderzoek is dat ik het vermoeden had dat er weinig aandacht
besteed werd aan de mondverzorging binnen deze cliënt-groep. Na een kort verkennend
onderzoek bleek dit gevoel te kloppen, er werd nauwelijks op gerapporteerd en ook was het
onderwerp vaak niet opgenomen in het zorgplan, daarnaast worden de (verplichte)
mondzorgchecklists niet gebruikt.
Het uitvoeren van het onderzoek heb ik als zeer interessant ervaren, ik ben handiger
geworden met het zoeken naar literatuur en het maken van een onderzoeksopzet. Tevens
was het interessant om de resultaten en conclusies te trekken.
Veel leesplezier.
Kwaliteitsonderzoek Mondzorg Nadine Bakker 2
, Samenvatting
Viva! Zorggroep is een groot aanbieder van zorg en welzijn binnen de regio kennemerland
met zo’n 3500 werknemers en 1000 vrijwilligers. Viva Zorggroep biedt een breed scala aan
producten en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Viva heeft onder andere 33
zelfsturende wijkteams, die wijkverpleging en verzorging leveren aan zorgafhankelijke
cliënten in de wijk, één van deze wijkteams is wijkteam Westertuinen in Beverwijk.
Binnen het wijkteam is gebleken dat de medewerkers mondzorg onvoldoende uitvoeren, dit
is gebleken uit een aantal casussen en zorgdossiers die de onderzoeker er op heeft
nageslagen. Ook blijkt uit de rapportages dat er niet of nauwelijks op wordt gerapporteerd, dit
was de aanleiding voor de onderzoeker om hier dieper op in te gaan. Tevens is uit een
aantal recente artikelen gebleken dat het slecht gesteld is met de mondgezondheid van
kwetsbare ouderen in Nederland, zo blijkt uit onderzoek van G.J. van der Putten (2011). Ook
benoemde hij dat slechte mondgezondheid onder de noemer “geriatic giant” valt, wat het
probleem extra benadrukt.
De doelstelling van dit onderzoek is erop gericht om te kijken wat de medewerkers van het
wijkteam nodig hebben om het belang van mondzorg te herkennen, en dit weten toe te
passen in de dagelijkse praktijk volgens geldende richtlijnen en protocollen. Door middel van
dit onderzoek wordt ook bekeken wat de eventuele belemmeringen zijn hierbij.
In het theoretisch kader wordt beschreven wat het belang is van mondzorg, en wat voor
gevolgen dit kan hebben voor de cliënt wanneer het onvoldoende wordt toegepast door de
zorgmedewerkers. Daarnaast wordt dieper ingegaan op de rol en verantwoordelijkheid van
de zorgmedewerkers. Tevens staat in het theoretisch kader beschreven dat er op dit moment
onvoldoende aandacht is voor mondzorg binnen de huidige curriculum van de reguliere hbo
en mbo opleidingen in Nederland. De richtlijn die gebruikt wordt zowel landelijk als binnen de
organisatie is de richtlijn “Mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in het verpleeghuis” van
Verenso. De protocollen die de organisatie gebruikt zijn afgeleid van deze richtlijn en worden
uitgegeven via vilans.
Dit onderzoek is een kwalitatief verkennend onderzoek, dit blijkt uit de open
onderzoeksvraag; Op welke wijze kan ervoor worden gezorgd dat de zorgmedewerkers van
wijkteam westertuinen het belang van mondzorg bij kwetsbare ouderen kennen, en dit weten
toe te passen in de praktijk volgens geldende richtlijnen en protocollen? De populatie waarop
dit onderzoek gericht is zijn alle vaste zorgmedewerkers van wijkteam Westertuinen. Op
basis van een kwalitatief onderzoek is gekozen voor het afnemen van semi gestructureerde
interviews aan de hand van een topiclijst met voorbeeld vragen. De interviews zullen
vervolgens worden getranscribeerd en er worden thema’s gemaakt op basis van de gegeven
informatie.
De resultaten zijn per deelvraag beschreven, om zo tot een overzichtelijk stuk te komen.
Vanuit de resultaten wordt vervolgens per deelvraag een conclusie getrokken. Uit de
conclusies komt naar voren dat er binnen het wijkteam een aantal belemmerende factoren
zijn waardoor de medewerkers de mondzorg niet voldoende toepassen. Dit komt namelijk
omdat de medewerkers digibeet zijn (en daardoor niet weten hoe zij de beschikbare
protocollen, richtlijnen en de mondzorgchecklist kunnen raadplegen), zij geen passende
feedback durven te geven en omdat er behoefte is aan scholing en kennis omtrent
mondzorg.
Er worden daaropvolgend 3 aanbevelingen gedaan waardoor ervoor kan worden gezorgd
dat er binnen het wijkteam een kwaliteitsslag gemaakt kan worden gericht op het uitvoeren
van mondzorg en het raadplegen van protocollen en richtlijnen.
Kwaliteitsonderzoek Mondzorg Nadine Bakker 3
