Geschiedenis: examenstof
2023-2024 havo
Belangrijkste punten voor je examen in het kort
uitgelegd
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Ontdekkingsreizen
Handelsroutes over het Aziatische vasteland worden minder toegankelijk door kruistochten & het uit elkaar vallen van het
Mogolrijk.
Redenen voor de Europese expanise:
• Handel met Azië voor duurdere producten als specerijen en zijde.
• Mogelijkheden om je rijk uit te breiden door nieuwe plekken te veroveren.
• Verspreiding van het christendom
• Nieuwsgierigheid
Gevolgen van de Europese Expansie:
• Christendom verspreid over de hele wereld
• Ontstaan van wereldeconomie
• Succesvolle handelsondernemingen
• Verdwijnen van koninkrijken in Amerika, door geweld of ziekte.
Belangrijk voor je achterhoofd: Europeanen beschreven ontdekte beschavingen vanuit eigen perspectief (christelijke &
klassieke cultuur), deze waren vaak dus minderwaardig en minder ver ontwikkeld.
Ka’s: 18
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Renaissance
Renaissance staat voor wedergeboorte van de klassieke cultuur. Men krijgt belangstelling voor leven op aarde, god blijft
belangrijk & zoeken een nieuwe manier om de klassieke- en christelijke cultuur met elkaar te verbinden.
Men leert meer te vertrouwen op zichzelf, en stellen zichzelf centraal. Er is sprake van Uomo unisversele.
Ze zoeken nieuwe inspiratie in de cultuur van de Grieken & romeinen uit de Oudheid.
Rijke burgers in Italië voelen zich verbonden met de oude Romeinse stadscultuur, kunst was dus gericht op de antieke
oudheid.
Dankzij de boekdrukkunst 1450, worden denkbeelden snel verspreid. In Noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme
& de renaissance invloed op de kijk naar de kerk. Door de nieuwe kennis kwam er een kritische blik naar de Latijnse
Bijbelvertalingen.
Ka’s: 19 + 20
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Reformatie
Maarten Luther:
• Lutheranisme
• Geloof puur gericht op de Bijbel
• Bijbel toegankelijk maken voor iedereen -> zorgt voor een vertaling in de volkstaal.
Johannes Calvijn:
• Calvinisme
• Volk mag in opstand komen als het nodig is.
Kritiek op de kerk kwam o.a. door de rijkdom van de hoge geestelijkheid. Bij een ander geloof als Rooms-Katholiek, was er
sprake van een vervolging door de inquisitie.
Gevolgen van de Reformatie:
• Godsdienstoorlogen in Duitse Rijk. -> 1555 Vrede van Augsburg.
• Contrareformatie door de katholieke gevolg. -> bestrijding protestantisme & verbetering misstanden van de
katholieke kerk.
Calvinisme krijgt in NL veel aanhangers -> de opstand (80-jarige oorlog).
Ka’s: 21
2023-2024 havo
Belangrijkste punten voor je examen in het kort
uitgelegd
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Ontdekkingsreizen
Handelsroutes over het Aziatische vasteland worden minder toegankelijk door kruistochten & het uit elkaar vallen van het
Mogolrijk.
Redenen voor de Europese expanise:
• Handel met Azië voor duurdere producten als specerijen en zijde.
• Mogelijkheden om je rijk uit te breiden door nieuwe plekken te veroveren.
• Verspreiding van het christendom
• Nieuwsgierigheid
Gevolgen van de Europese Expansie:
• Christendom verspreid over de hele wereld
• Ontstaan van wereldeconomie
• Succesvolle handelsondernemingen
• Verdwijnen van koninkrijken in Amerika, door geweld of ziekte.
Belangrijk voor je achterhoofd: Europeanen beschreven ontdekte beschavingen vanuit eigen perspectief (christelijke &
klassieke cultuur), deze waren vaak dus minderwaardig en minder ver ontwikkeld.
Ka’s: 18
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Renaissance
Renaissance staat voor wedergeboorte van de klassieke cultuur. Men krijgt belangstelling voor leven op aarde, god blijft
belangrijk & zoeken een nieuwe manier om de klassieke- en christelijke cultuur met elkaar te verbinden.
Men leert meer te vertrouwen op zichzelf, en stellen zichzelf centraal. Er is sprake van Uomo unisversele.
Ze zoeken nieuwe inspiratie in de cultuur van de Grieken & romeinen uit de Oudheid.
Rijke burgers in Italië voelen zich verbonden met de oude Romeinse stadscultuur, kunst was dus gericht op de antieke
oudheid.
Dankzij de boekdrukkunst 1450, worden denkbeelden snel verspreid. In Noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme
& de renaissance invloed op de kijk naar de kerk. Door de nieuwe kennis kwam er een kritische blik naar de Latijnse
Bijbelvertalingen.
Ka’s: 19 + 20
, Vroegmoderne tijd in een samenvatting
Reformatie
Maarten Luther:
• Lutheranisme
• Geloof puur gericht op de Bijbel
• Bijbel toegankelijk maken voor iedereen -> zorgt voor een vertaling in de volkstaal.
Johannes Calvijn:
• Calvinisme
• Volk mag in opstand komen als het nodig is.
Kritiek op de kerk kwam o.a. door de rijkdom van de hoge geestelijkheid. Bij een ander geloof als Rooms-Katholiek, was er
sprake van een vervolging door de inquisitie.
Gevolgen van de Reformatie:
• Godsdienstoorlogen in Duitse Rijk. -> 1555 Vrede van Augsburg.
• Contrareformatie door de katholieke gevolg. -> bestrijding protestantisme & verbetering misstanden van de
katholieke kerk.
Calvinisme krijgt in NL veel aanhangers -> de opstand (80-jarige oorlog).
Ka’s: 21
