Leerdoelen Late Middeleeuwen
1. De student kent de dateringen van de archeologische perioden conform het ABR en
kan deze op een kritische wijze toepassen.
Middeleeuwen: 450 - 1500 nC..............................................................................................XME
Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC........................................................................ LME
Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC....................................................................LMEA
Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC....................................................................LMEB
In de Late Middeleeuwen zijn drie onderliggende perioden te onderscheiden:
Volle Middeleeuwen >>> 1050-1250
Late Middeleeuwen 1 >>> 1250-1350
Late Middeleeuwen 2 >>> 1350-1500
1
,Leerdoelen Late Middeleeuwen
2. De student heeft een kritische houding ten opzichte van gangbare archeologische
denkbeelden betreffende de periode.
Word verwerkt in andere leerdoellen
2
,Leerdoelen Late Middeleeuwen
3. De student heeft kennis van de periode in een bredere context buiten de
landsgrenzen en heeft een kritische houding ten opzichte van de gangbare
archeologische en historische denkbeelden betreffende de periode.
De achtergrond van de Volle Middeleeuwen (1050-1250)
(Geo)politieke ontwikkelingen en machtsgebieden: Ontwikkelingen in Europa
In de 11e eeuw zag de kaart van Europa eruit als een mozaïek van kleine staten. Vijf eeuwen
later zijn er grote staatkundige eenheden op de kaart zichtbaar met duidelijke grenzen.
De periode tussen 1050 en 1250 worden als de Volle- of Hoge- Middeleeuwen gezien. Deze
periode kenmerkt zich door:
- Groei van welvaart in Europa
- Groei van bevolking in Europa Gent
- Ontstaan van kruistochten
- Ontstaan van riddercultuur
- Ontwikkeling in literatuur
- Opkomst van handelseconomie
o Opkomst van de steden en stadsrechten
Ontwikkelingen in Europa: Frankrijk en Engeland
Tijdens de ontwikkeling van Frankrijk en Engeland zijn een aantal gebeurtenissen
voorgekomen die invloed hebben op deze ontwikkeling:
1016 Engeland wordt voor de 2e De aanleiding was de slag van Maldon in 991,
keer door de Denen Denen winnen van het Anglo-Saksische leger. Er
veroverd werd een dwangsom geheven op het Anglo-
Saksische koningshuis (Danegeld). Met de jaren
steeg het aantal pond zilver.
1066 Battle of Hastings Willem van Normandië steekt het kanaal over en
werd nieuwe heerser.
1164 Henry II claimt de Engelse Dit verhaal betreft 3 belangrijke personen, zie
kroon en probeert de kerk volgende bladzijde.
te onderwerpen
1214 Slag bij Bouvines Toen Frankrijk de slag overwon, verloor Koning
Otto zijn gezag in de Duitse staten. Grote delen
van het huidige Frankrijk werden aan het Franse
rijk toegevoegd.
1337- 100-jarige oorlog Huis van Plantagenet vs. Huis van Valois
1453
Toen in 1016 de Anglo-Saksiche koning Æthelred stierf, besloot zijn zoon Edmund Ironside de
Denen niet af te Kopen, maar te vechten. Dit was niet succesvol, waardoor Engeland geheel
werd ingenomen.
3
, Leerdoelen Late Middeleeuwen
Eleonora van Aquitanië (1122-1204)
Eleonora was de hertogin van Aquitanië, haar machtsbasis lag in Poitiers in ZW-
Frankrijk. Op haar 15e trouwde ze met de Franse koning Lodewijk VII, als onderdeel
van het plan van haar vader om het hertogbom en Noord-Frankrijk bijeen te
brengen.
Lodewijk VII (1120-1180)
Lodewijk hoorde als tweede zoon van koning Lodewijk VI bij het huis van de
Capetingen. Lodewijk was een Devote Christen, zijn doel was om in het klooster te
gaan, tot dat zijn broer stierf. Op zijn 17e trouwde hij met Eleonora van Aquitanië
met dit huwelijk strekte zijn koninkrijk van Region Parijs tot aan de Pyreneeën.
Het huwelijk van Lodewijk en Eleonora leverde twee dochters op, maar er kwam
geen troonopvolger. Daarnaast was de schatkist van de koning erg leeg. In 1152
werd het huwelijk van Lodewijk en Eleonora door de paus ontbonden. Om een
tweede dwanghuwelijk te voorkomen vlucht Eleonora met een kleine groep
getrouwen naar haar machtsbasis in Poitiers.
Henry Plantagenet (Hendrik II) (1133-1189)
Henry hoorde als zoon van Geoffrey V, graaf van Anjou bij het huis van Plantaginet.
Omdat zijn moeder, prinses Matilda, een dochter was van koning Henry van Engeland
kon Henry Plantagenet een claim maken op de Engelse troon.
De verovering van Engeland
1151: De vader van Henry II veroverde als graaf van Anjou Normandië. Toen hij in 1151 stierf,
reisde Henry naar het Franse hof om zijn heerschappij over zijn vaders gronden te
legitimeren. Er ontstond een machtsblok in het westelijke deel van Frankrijk.
1152: Henry was bezig om gronden samen te brengen onder zijn heerschappij, hij bracht een
troepenmacht samen om Engeland te veroveren. Ondertussen ontvangt Henry een brief van
Eleonora met een voorstel om te trouwen. Op 18 mei 1152 vindt het huwelijk tussen
Eleonora en Henry plaats.
1153: Henry reist terug naar Normandië om verdere voorbereidingen te treffen voor de
verovering van Engeland. Niet veel later stuurt Henry zijn leger over het kanaal.
De legers van Henry en koning Steven ontmoetten elkaar bij het kasteel van Malmesbury,
waarbij Henry de Engelse koning overwint. Maar Henry was nog geen koning, de zoon van
Steven, Eustaas IV van Boulogne kwam in opstand. Wanneer Eustaas plotseling sterft zorgt
Henry dat hij wordt aangenomen als zoon van Steven. Wanneer Steven in 1154 overlijdt
wordt Henry koning van Engeland.
Funfact: Lodewijk VII werd koning omdat zijn oudere broer van zijn paard af is gevallen en
stierf
4
1. De student kent de dateringen van de archeologische perioden conform het ABR en
kan deze op een kritische wijze toepassen.
Middeleeuwen: 450 - 1500 nC..............................................................................................XME
Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC........................................................................ LME
Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC....................................................................LMEA
Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC....................................................................LMEB
In de Late Middeleeuwen zijn drie onderliggende perioden te onderscheiden:
Volle Middeleeuwen >>> 1050-1250
Late Middeleeuwen 1 >>> 1250-1350
Late Middeleeuwen 2 >>> 1350-1500
1
,Leerdoelen Late Middeleeuwen
2. De student heeft een kritische houding ten opzichte van gangbare archeologische
denkbeelden betreffende de periode.
Word verwerkt in andere leerdoellen
2
,Leerdoelen Late Middeleeuwen
3. De student heeft kennis van de periode in een bredere context buiten de
landsgrenzen en heeft een kritische houding ten opzichte van de gangbare
archeologische en historische denkbeelden betreffende de periode.
De achtergrond van de Volle Middeleeuwen (1050-1250)
(Geo)politieke ontwikkelingen en machtsgebieden: Ontwikkelingen in Europa
In de 11e eeuw zag de kaart van Europa eruit als een mozaïek van kleine staten. Vijf eeuwen
later zijn er grote staatkundige eenheden op de kaart zichtbaar met duidelijke grenzen.
De periode tussen 1050 en 1250 worden als de Volle- of Hoge- Middeleeuwen gezien. Deze
periode kenmerkt zich door:
- Groei van welvaart in Europa
- Groei van bevolking in Europa Gent
- Ontstaan van kruistochten
- Ontstaan van riddercultuur
- Ontwikkeling in literatuur
- Opkomst van handelseconomie
o Opkomst van de steden en stadsrechten
Ontwikkelingen in Europa: Frankrijk en Engeland
Tijdens de ontwikkeling van Frankrijk en Engeland zijn een aantal gebeurtenissen
voorgekomen die invloed hebben op deze ontwikkeling:
1016 Engeland wordt voor de 2e De aanleiding was de slag van Maldon in 991,
keer door de Denen Denen winnen van het Anglo-Saksische leger. Er
veroverd werd een dwangsom geheven op het Anglo-
Saksische koningshuis (Danegeld). Met de jaren
steeg het aantal pond zilver.
1066 Battle of Hastings Willem van Normandië steekt het kanaal over en
werd nieuwe heerser.
1164 Henry II claimt de Engelse Dit verhaal betreft 3 belangrijke personen, zie
kroon en probeert de kerk volgende bladzijde.
te onderwerpen
1214 Slag bij Bouvines Toen Frankrijk de slag overwon, verloor Koning
Otto zijn gezag in de Duitse staten. Grote delen
van het huidige Frankrijk werden aan het Franse
rijk toegevoegd.
1337- 100-jarige oorlog Huis van Plantagenet vs. Huis van Valois
1453
Toen in 1016 de Anglo-Saksiche koning Æthelred stierf, besloot zijn zoon Edmund Ironside de
Denen niet af te Kopen, maar te vechten. Dit was niet succesvol, waardoor Engeland geheel
werd ingenomen.
3
, Leerdoelen Late Middeleeuwen
Eleonora van Aquitanië (1122-1204)
Eleonora was de hertogin van Aquitanië, haar machtsbasis lag in Poitiers in ZW-
Frankrijk. Op haar 15e trouwde ze met de Franse koning Lodewijk VII, als onderdeel
van het plan van haar vader om het hertogbom en Noord-Frankrijk bijeen te
brengen.
Lodewijk VII (1120-1180)
Lodewijk hoorde als tweede zoon van koning Lodewijk VI bij het huis van de
Capetingen. Lodewijk was een Devote Christen, zijn doel was om in het klooster te
gaan, tot dat zijn broer stierf. Op zijn 17e trouwde hij met Eleonora van Aquitanië
met dit huwelijk strekte zijn koninkrijk van Region Parijs tot aan de Pyreneeën.
Het huwelijk van Lodewijk en Eleonora leverde twee dochters op, maar er kwam
geen troonopvolger. Daarnaast was de schatkist van de koning erg leeg. In 1152
werd het huwelijk van Lodewijk en Eleonora door de paus ontbonden. Om een
tweede dwanghuwelijk te voorkomen vlucht Eleonora met een kleine groep
getrouwen naar haar machtsbasis in Poitiers.
Henry Plantagenet (Hendrik II) (1133-1189)
Henry hoorde als zoon van Geoffrey V, graaf van Anjou bij het huis van Plantaginet.
Omdat zijn moeder, prinses Matilda, een dochter was van koning Henry van Engeland
kon Henry Plantagenet een claim maken op de Engelse troon.
De verovering van Engeland
1151: De vader van Henry II veroverde als graaf van Anjou Normandië. Toen hij in 1151 stierf,
reisde Henry naar het Franse hof om zijn heerschappij over zijn vaders gronden te
legitimeren. Er ontstond een machtsblok in het westelijke deel van Frankrijk.
1152: Henry was bezig om gronden samen te brengen onder zijn heerschappij, hij bracht een
troepenmacht samen om Engeland te veroveren. Ondertussen ontvangt Henry een brief van
Eleonora met een voorstel om te trouwen. Op 18 mei 1152 vindt het huwelijk tussen
Eleonora en Henry plaats.
1153: Henry reist terug naar Normandië om verdere voorbereidingen te treffen voor de
verovering van Engeland. Niet veel later stuurt Henry zijn leger over het kanaal.
De legers van Henry en koning Steven ontmoetten elkaar bij het kasteel van Malmesbury,
waarbij Henry de Engelse koning overwint. Maar Henry was nog geen koning, de zoon van
Steven, Eustaas IV van Boulogne kwam in opstand. Wanneer Eustaas plotseling sterft zorgt
Henry dat hij wordt aangenomen als zoon van Steven. Wanneer Steven in 1154 overlijdt
wordt Henry koning van Engeland.
Funfact: Lodewijk VII werd koning omdat zijn oudere broer van zijn paard af is gevallen en
stierf
4
