BioCog Athena cursus aantekeningen
BioCog H1,2 en 3
H1 Cog
1868 Donders reactietijd (Tussen stimulus en jouw respons zit een bepaalde tijd genaamd mentale
response)
1879 startte Wundt het eerste psychologische lab
1885 Ebbinghaus geheugen en vergeten, savings curve (random letters onthouden)
1913 Watson: weg van mentale geheugen, kijken naar gedrag en daar conclusies van trekken.
Grondlegger behaviorisme is John Watson voorspellen en controleren van gedrag.
Klassieke conditionering = Pavlov
1938 Skinner: Operante conditionering = leren door reward en punishment.
1948 Tolman gaat weer terug naar de mind kijken (rat in doolhof).
1950 Cognitieve Revolutie, moderne cognitieve psychologie: structureel model en procesmodel.
H2 Cog Cognitieve Neurowetenschappen
Lokalisatie van functie = specifieke functies worden bediend door specifieke gebieden in hersenen
Gedistribueerde representatie = specifieke cognitieve functies activeren veel hersengebieden.
- Broca (motorisch spraakcentrum in frontale kwab)
- Wernicke (sensorisch, begrijpen van taal)
Occipitale kwab – zicht, visuele cortex
Temporale kwab - auditieve informatie
Pariëtale kwab – somatische functies zoals voelen
Frontale kwab – plannen, menselijke functies, denken
Hersenbeelden
MRI brengt hersenstructuren in kaart (geen info over neurale activiteit)
fMRI geeft aanwezigheid van hersenactiviteit aan door detecteren verandering in magnetisch respons van
hemoglobine (meet het bloedzuurstofgehalte).
Neurale netwerken
EEG meet opgetelde elektrische activiteit van verschillende corticale neuronen (d.m.v. hoofdelektroden)
hoogste temporele resolutie
ERPs geeft info over de timing en het activeringsniveau van verschillende stadia van de
informatieverwerking.
TMS verandert tijdelijk hersenactiviteit om zo welke cognitieve functie uitvalt voor dat gebied.
H3 Cog perceptie
Perceptie
Bottom-up processing: van zintuigen naar hersenen
Top-down processing: begint in hersenen
Bayesiaanse gevolgtrekking is objectperceptie, schatting van waarschijnlijkheid.
- Voorafgaande waarschijnlijkheid (overtuiging over de kans)
- Waarschijnlijkheid van de uitkomst (gegeven het bewijs)
‘what’ pathway perceptie naar temporale kwab (beneden/ ventrale stroom)
‘where/how’ pathway actie naar pariëtale kwab (naar boven/ dorsale stroom)
, Object herkennen = temporale kwab
- Objectdiscriminatieprobleem – object gepresenteerd en niet daarna van de twee nieuwe objecten
kunnen aangeven welke hetzelfde is.
Object in ruimte/ diepte plaatsen = pariëtale kwab
- Landmark-discriminatieprobleem – niet kunnen kiezen welk object het dichtst bij je staat.
Broadben’s filter model van attentie
1. Sensorisch geheugen (houdt info fractie van seconde vast)
2. Filter (filtert en geeft nodig bericht door)
3. Detector (verwerkt de info)
4. Kortetermijngeheugen (houdt info kort vast)
H4 Cog aandacht
Aandacht
Selectieve aandacht = naar het ene kijken en het andere negeren
Verdeelde aandacht = aandacht besteden aan meerdere dingen tegelijk
Vastleggen van de aandacht = snelle verschuiving naar andere prikkel, door onverwachte gebeurtenis (fel
licht of geluid)
Vroege selectiemodellen = filter elimineert info aan het begin van de informatiestroom.
Late selectiemodellen = alle info verwerkt tot niveau van betekenis.
Verwerkingscapaciteit = hoeveelheid info mensen kunnen verwerken
Perceptuele belasting = moeilijkheidsgraad van een taak
Belastingstheorie van aandacht = taak met lage belasting nog verwerkingscapaciteit over voor verwerken
van taakirrelevante stimuli.
Stroop-effect = kleur benoemen, woord heeft andere kleur
Overt attention/ openlijke aandacht = verschuiven van aandacht van ene plaats naar andere door het
bewegen van de ogen.
Fixatie = het richten op specifieke prikkel na pauzeren van de ogen.
Saccadische oogbeweging = beweging ogen
Covert attention/ verborgen aandacht = verschuiven aandacht van ene plaats naar andere, terwijl de ogen
stabiel gericht blijven.
Endogene aanwijzingen – cues, top-down; pijl geeft aan welke kant target komt.
Exogene aanwijzingen – bottom-up; stimulus op locatie van volgende doel
Onoplettende blindheid = duidelijk zichtbaar stimulans niet waargenomen, door aandacht op iets
anders gericht (aap/ basketbal).
Veranderingsblindheid = kleine maar opvallende veranderingen in de omgeving worden niet wargenomen
(vaas op andere plek in filmscene).
Binding (kleur, vorm, locatie wordt gecombineerd tot samenhangend object)
Feature integration theory van Treisman:
Pre-automatische fase = afzonderlijke kenmerken analyseren, onafhankelijk van elkaar
Daarna komt gefocuste aandachtfase = combineren van onafhankelijke kenmerken.
H5 Cog korte termijn- en werkgeheugen
Episodisch geheugen – LTM van eerdere ervaringen
Procedurele geheugen – LTM van vaardigheden en acties waar spiercoördinatie betrokken is
Semantisch geheugen – LTM van feiten en kennis
Modale geheugen model – Atkinson & Shiffrin = sensory, short-term en long-term memory.
BioCog H1,2 en 3
H1 Cog
1868 Donders reactietijd (Tussen stimulus en jouw respons zit een bepaalde tijd genaamd mentale
response)
1879 startte Wundt het eerste psychologische lab
1885 Ebbinghaus geheugen en vergeten, savings curve (random letters onthouden)
1913 Watson: weg van mentale geheugen, kijken naar gedrag en daar conclusies van trekken.
Grondlegger behaviorisme is John Watson voorspellen en controleren van gedrag.
Klassieke conditionering = Pavlov
1938 Skinner: Operante conditionering = leren door reward en punishment.
1948 Tolman gaat weer terug naar de mind kijken (rat in doolhof).
1950 Cognitieve Revolutie, moderne cognitieve psychologie: structureel model en procesmodel.
H2 Cog Cognitieve Neurowetenschappen
Lokalisatie van functie = specifieke functies worden bediend door specifieke gebieden in hersenen
Gedistribueerde representatie = specifieke cognitieve functies activeren veel hersengebieden.
- Broca (motorisch spraakcentrum in frontale kwab)
- Wernicke (sensorisch, begrijpen van taal)
Occipitale kwab – zicht, visuele cortex
Temporale kwab - auditieve informatie
Pariëtale kwab – somatische functies zoals voelen
Frontale kwab – plannen, menselijke functies, denken
Hersenbeelden
MRI brengt hersenstructuren in kaart (geen info over neurale activiteit)
fMRI geeft aanwezigheid van hersenactiviteit aan door detecteren verandering in magnetisch respons van
hemoglobine (meet het bloedzuurstofgehalte).
Neurale netwerken
EEG meet opgetelde elektrische activiteit van verschillende corticale neuronen (d.m.v. hoofdelektroden)
hoogste temporele resolutie
ERPs geeft info over de timing en het activeringsniveau van verschillende stadia van de
informatieverwerking.
TMS verandert tijdelijk hersenactiviteit om zo welke cognitieve functie uitvalt voor dat gebied.
H3 Cog perceptie
Perceptie
Bottom-up processing: van zintuigen naar hersenen
Top-down processing: begint in hersenen
Bayesiaanse gevolgtrekking is objectperceptie, schatting van waarschijnlijkheid.
- Voorafgaande waarschijnlijkheid (overtuiging over de kans)
- Waarschijnlijkheid van de uitkomst (gegeven het bewijs)
‘what’ pathway perceptie naar temporale kwab (beneden/ ventrale stroom)
‘where/how’ pathway actie naar pariëtale kwab (naar boven/ dorsale stroom)
, Object herkennen = temporale kwab
- Objectdiscriminatieprobleem – object gepresenteerd en niet daarna van de twee nieuwe objecten
kunnen aangeven welke hetzelfde is.
Object in ruimte/ diepte plaatsen = pariëtale kwab
- Landmark-discriminatieprobleem – niet kunnen kiezen welk object het dichtst bij je staat.
Broadben’s filter model van attentie
1. Sensorisch geheugen (houdt info fractie van seconde vast)
2. Filter (filtert en geeft nodig bericht door)
3. Detector (verwerkt de info)
4. Kortetermijngeheugen (houdt info kort vast)
H4 Cog aandacht
Aandacht
Selectieve aandacht = naar het ene kijken en het andere negeren
Verdeelde aandacht = aandacht besteden aan meerdere dingen tegelijk
Vastleggen van de aandacht = snelle verschuiving naar andere prikkel, door onverwachte gebeurtenis (fel
licht of geluid)
Vroege selectiemodellen = filter elimineert info aan het begin van de informatiestroom.
Late selectiemodellen = alle info verwerkt tot niveau van betekenis.
Verwerkingscapaciteit = hoeveelheid info mensen kunnen verwerken
Perceptuele belasting = moeilijkheidsgraad van een taak
Belastingstheorie van aandacht = taak met lage belasting nog verwerkingscapaciteit over voor verwerken
van taakirrelevante stimuli.
Stroop-effect = kleur benoemen, woord heeft andere kleur
Overt attention/ openlijke aandacht = verschuiven van aandacht van ene plaats naar andere door het
bewegen van de ogen.
Fixatie = het richten op specifieke prikkel na pauzeren van de ogen.
Saccadische oogbeweging = beweging ogen
Covert attention/ verborgen aandacht = verschuiven aandacht van ene plaats naar andere, terwijl de ogen
stabiel gericht blijven.
Endogene aanwijzingen – cues, top-down; pijl geeft aan welke kant target komt.
Exogene aanwijzingen – bottom-up; stimulus op locatie van volgende doel
Onoplettende blindheid = duidelijk zichtbaar stimulans niet waargenomen, door aandacht op iets
anders gericht (aap/ basketbal).
Veranderingsblindheid = kleine maar opvallende veranderingen in de omgeving worden niet wargenomen
(vaas op andere plek in filmscene).
Binding (kleur, vorm, locatie wordt gecombineerd tot samenhangend object)
Feature integration theory van Treisman:
Pre-automatische fase = afzonderlijke kenmerken analyseren, onafhankelijk van elkaar
Daarna komt gefocuste aandachtfase = combineren van onafhankelijke kenmerken.
H5 Cog korte termijn- en werkgeheugen
Episodisch geheugen – LTM van eerdere ervaringen
Procedurele geheugen – LTM van vaardigheden en acties waar spiercoördinatie betrokken is
Semantisch geheugen – LTM van feiten en kennis
Modale geheugen model – Atkinson & Shiffrin = sensory, short-term en long-term memory.
