SWK 5 Filosofie
Hoorcollege 1
Waarom filosofie belangrijk is voor een pedagoog: je wordt een betere pedagoog
Kerntaken pedagoog = opvoeden en opvoeden ondersteunen
de condities waarin dat gebeurt verbeteren
kritisch reflecteren naar jezelf
een oordeel in de filosofie = epistemologische uitspraak
episteme = kennis
op de juiste kennis te benutten is wijsheid nodig (=filosofie)
een filosoof is op zoek naar wijsheid
filosofische vraag gaat over begrippen die je niet kan vasthouden, zien of voelen
voorbeeld: wat is liefde? wat is rechtvaardigheid? wat is het goede?
filosoferen = ook voelen
De relevantie van filosofie voor pedagogen:
1.Hulpverlening is ook altijd denkhulpverlening
2.Een pedagoog is geen filosoof
3.Theorie en praktijk
probeert deze twee in overeenstemming te brengen, bij filosofen kan je dat niet zeggen,
meeste leven alleen vanuit theorie (onderwijs filosofen)
Phillip Methue ‘Als pedagoog heb je als voordeel dat je op de rug van een bergkamp staat’
hierdoor kan je beide kanten opkijken - praktijk & theorie
1
,Denken heeft ook een risico; Thomas Lerooy - Heavy thoughts
Filosofie werkt aan de hand van beweringen
filosofen doen uitspraken (beweringen of proposities) en die moeten ze vervolgens bewijzen,
met goede redenen onderbouwen
de filosofische bril wordt ook wel de roze bril genoemd (= de bril waarin alles positief ziet)
'view from nowhere’ gods perspectief = het idee dat je vanuit een neutraal punt overzicht zou
hebben zonder dat je je referentiekader eraan koppelt
en die bril kan je nooit opzetten, want als pedagoog ben je je eigen instrument
‘Denken verschaft ons zicht op de werkelijkheid, en afhankelijk van de denkbril die we op
onze neus hebben zien we wat we zien’ - Jan Drost
‘Hulpverlening, in de brede zin van het woord, komt vaak neer op een vorm van
denkhulpverlening, een goede hulpverlener is dus in zekere zin een praktische filosoof’ - Jan
Drost
jargon = de filosofische taal
Drie kernbegrippen: wereldbeeld, mensbeeld, ethiek
-Filosoferen is voor iedereen
-Filosoferen is niet alles denken maar ook voelen
-Filosoferen versterkt de pedagoog in zijn kerntaken
-Filosoferen is het kunnen wisselen van denkbrillen
-Filosoferen gaat over wereldbeeld, mensbeeld en ethiek
2
, Epicurus
Denken met Epicurus (342 - 271 voor Christus)
• niks heeft een doel, wereld is zinloos
• was een atomist = de wereld zijn losse atomen zonder enige bedoelingen
• 306 voor Christus: sticht Epicurische school (= vrije tijd)
school heet vrije tijd omdat de mensen die rijk waren konden filosoferen
• ‘die van de Tuin’
hier gingen ze filosoferen waardoor de tuin is genoemd
genot was hier het aller belangrijkste
deze manier van denken = hedonisme
• lust en genieten (kernwoorden)
• een school gebaseerd op vriendschap
vriendschap vond hij belangrijk
hier kwamen ook vrouwen en slaven
• pijn vermijden en het genot na te streven (vriendschap, kennis, gezondheid)
• als je geen pijn hebt dan ben je gelukkig
• Epicurus was afwijkend van zijn jaargenoten omdat hij een atomist was
Thales van milete beweerde voor het eerst dat alles uit water bestaat - niet waar
wel filosofisch omdat hij deed geen beroep op bovennatuurlijke krachten voor het verklaren
van het ontstaan van dingen en het geen controleerbare vraag is.
citaat uit ‘over de natuur en het geluk’:
‘Het is onmogelijk om de meest wezenlijke angsten weg te nemen, als men niet weet wat de
waar van het heelal is, en nog bang opziet tegen iets dat in de mythen thuishoort. Zonder
natuurwetenschap is het daarom niet mogelijk om puur te genieten’
Kernopgave van de filosofie = het doorgronden van de aard van de werkelijkheid om de
mens van zijn angsten te bevrijden
Wereldbeeld Epicurus:
1.De kosmos is een toevallige, tijdelijke ordening
2.Alles bestaat uit atomen
3.Het wereldbeeld werkt als een begrenzend kader voor de ethiek
Mensbeeld & Ethiek:
1.Zijn fysische wereldbeeld werkt door in zijn ethiek:
Binnen een eindig bestaan in een werkelijkheid die geen ‘natuurlijke woning’ is, een eigen
beperkte orde scheppen, waarin we ons even thuis kunnen voelen (vriendschap).
2.Zijn ethiek wordt hedonistisch genoemd
-lust of genot als criterium voor het handelen
-onze gevoelens (pathê) van lust en onlust/pijn zijn onbetwijfelbaar
3.Maar: omdat ons lichaam steeds meer wil, hebben we ons verstand (phronêsis) nodig om
de juiste afweging te maken
kunnen onderscheid maken tussen korte en lange termijn
voorbeeld: korte termijn het hoorcollege is kut maar op lange termijn kan je je tentamen
halen en daardoor je diploma
3
Hoorcollege 1
Waarom filosofie belangrijk is voor een pedagoog: je wordt een betere pedagoog
Kerntaken pedagoog = opvoeden en opvoeden ondersteunen
de condities waarin dat gebeurt verbeteren
kritisch reflecteren naar jezelf
een oordeel in de filosofie = epistemologische uitspraak
episteme = kennis
op de juiste kennis te benutten is wijsheid nodig (=filosofie)
een filosoof is op zoek naar wijsheid
filosofische vraag gaat over begrippen die je niet kan vasthouden, zien of voelen
voorbeeld: wat is liefde? wat is rechtvaardigheid? wat is het goede?
filosoferen = ook voelen
De relevantie van filosofie voor pedagogen:
1.Hulpverlening is ook altijd denkhulpverlening
2.Een pedagoog is geen filosoof
3.Theorie en praktijk
probeert deze twee in overeenstemming te brengen, bij filosofen kan je dat niet zeggen,
meeste leven alleen vanuit theorie (onderwijs filosofen)
Phillip Methue ‘Als pedagoog heb je als voordeel dat je op de rug van een bergkamp staat’
hierdoor kan je beide kanten opkijken - praktijk & theorie
1
,Denken heeft ook een risico; Thomas Lerooy - Heavy thoughts
Filosofie werkt aan de hand van beweringen
filosofen doen uitspraken (beweringen of proposities) en die moeten ze vervolgens bewijzen,
met goede redenen onderbouwen
de filosofische bril wordt ook wel de roze bril genoemd (= de bril waarin alles positief ziet)
'view from nowhere’ gods perspectief = het idee dat je vanuit een neutraal punt overzicht zou
hebben zonder dat je je referentiekader eraan koppelt
en die bril kan je nooit opzetten, want als pedagoog ben je je eigen instrument
‘Denken verschaft ons zicht op de werkelijkheid, en afhankelijk van de denkbril die we op
onze neus hebben zien we wat we zien’ - Jan Drost
‘Hulpverlening, in de brede zin van het woord, komt vaak neer op een vorm van
denkhulpverlening, een goede hulpverlener is dus in zekere zin een praktische filosoof’ - Jan
Drost
jargon = de filosofische taal
Drie kernbegrippen: wereldbeeld, mensbeeld, ethiek
-Filosoferen is voor iedereen
-Filosoferen is niet alles denken maar ook voelen
-Filosoferen versterkt de pedagoog in zijn kerntaken
-Filosoferen is het kunnen wisselen van denkbrillen
-Filosoferen gaat over wereldbeeld, mensbeeld en ethiek
2
, Epicurus
Denken met Epicurus (342 - 271 voor Christus)
• niks heeft een doel, wereld is zinloos
• was een atomist = de wereld zijn losse atomen zonder enige bedoelingen
• 306 voor Christus: sticht Epicurische school (= vrije tijd)
school heet vrije tijd omdat de mensen die rijk waren konden filosoferen
• ‘die van de Tuin’
hier gingen ze filosoferen waardoor de tuin is genoemd
genot was hier het aller belangrijkste
deze manier van denken = hedonisme
• lust en genieten (kernwoorden)
• een school gebaseerd op vriendschap
vriendschap vond hij belangrijk
hier kwamen ook vrouwen en slaven
• pijn vermijden en het genot na te streven (vriendschap, kennis, gezondheid)
• als je geen pijn hebt dan ben je gelukkig
• Epicurus was afwijkend van zijn jaargenoten omdat hij een atomist was
Thales van milete beweerde voor het eerst dat alles uit water bestaat - niet waar
wel filosofisch omdat hij deed geen beroep op bovennatuurlijke krachten voor het verklaren
van het ontstaan van dingen en het geen controleerbare vraag is.
citaat uit ‘over de natuur en het geluk’:
‘Het is onmogelijk om de meest wezenlijke angsten weg te nemen, als men niet weet wat de
waar van het heelal is, en nog bang opziet tegen iets dat in de mythen thuishoort. Zonder
natuurwetenschap is het daarom niet mogelijk om puur te genieten’
Kernopgave van de filosofie = het doorgronden van de aard van de werkelijkheid om de
mens van zijn angsten te bevrijden
Wereldbeeld Epicurus:
1.De kosmos is een toevallige, tijdelijke ordening
2.Alles bestaat uit atomen
3.Het wereldbeeld werkt als een begrenzend kader voor de ethiek
Mensbeeld & Ethiek:
1.Zijn fysische wereldbeeld werkt door in zijn ethiek:
Binnen een eindig bestaan in een werkelijkheid die geen ‘natuurlijke woning’ is, een eigen
beperkte orde scheppen, waarin we ons even thuis kunnen voelen (vriendschap).
2.Zijn ethiek wordt hedonistisch genoemd
-lust of genot als criterium voor het handelen
-onze gevoelens (pathê) van lust en onlust/pijn zijn onbetwijfelbaar
3.Maar: omdat ons lichaam steeds meer wil, hebben we ons verstand (phronêsis) nodig om
de juiste afweging te maken
kunnen onderscheid maken tussen korte en lange termijn
voorbeeld: korte termijn het hoorcollege is kut maar op lange termijn kan je je tentamen
halen en daardoor je diploma
3
