Samenvatting Wetenschapsfilosofie

Samenvatting Wetenschap & Maakbaarheid
Hoorcollege 1 Inleiding...................................................................................2

Hoorcollege 2 Bronnen van kennis..................................................................4

Hoorcollege 3 Theorieën ontdekken, theorieën toetsen?..................................6

Hoorcollege 4 Doen wetenschappers wat Popper vraagt?.................................8

Hoorcollege 5 Kuhn of Popper – Kuhn én Popper?..........................................11

Hoorcollege 6 Bestuurskunde naar voorbeeld bèta- of alphawetenschap.........13

Hoorcollege 7 Variatie in interpretatie in Bestuurskundig Onderzoek..............15

Hoorcollege 8 Utopie & Maakbaarheid...........................................................17

Hoorcollege 10 Bestuurskunde als deel van het probleem?.............................19

Hoorcollege 10 Neutrale wetenschap?...........................................................21

Hoorcollege 11 de verantwoordelijkheid van de deskundige...........................23

Hoorcollege 12 De integriteit van de onderzoeker..........................................25




1

,Hoorcollege 1 Inleiding
Max Weber (1864-1920)

 Doel van universitair onderwijs: de nadruk op zelfstandig en kritisch leren nadenken.
 Moderne samenleving wordt steeds meer georganiseerd volgens rationele en
bureaucratische principes.
o Risico van rationalisering: oppassen dat wetenschap geen kapitalistische
onderneming wordt, waarbij de nadruk ligt op resultaten in plaats van kennis.
 Wetenschap als roeping
o Een wetenschapper moet niet door externe beloningen zoals salaris of status
gemotiveerd worden.
o Maar een wetenschapper moet een diepere betrokkenheid bij kennis en
waarheidsvinding hebben.
o Er is een verschil tussen carrièregericht en roepingsgericht.
 Weber vindt dat het creatieve aspect ontbreekt in veel onderwijs ligt de focus te veel
bij methoden en technieken.
 In het maatschappelijke debat hebben wetenschappers een geprevaleerde toegang
tot de waarheid.
o Weber vindt dit problematisch omdat wetenschappers methodologisch
verantwoorde kennis leveren, maar dat is niet gelijk ethisch of normatief het
juiste.
 Want is meer kennis automatisch beter?
 Specialisatie & generalisatie
o Specialisatie is een kenmerk van de moderne en rationele wetenschap.
 Overeenkomsten wetenschap en universiteit van vroeger en nu
o Financiering vanuit de overheid
o Moeilijk om een vaste aanstelling te krijgen (competitief)
o Maatschappelijke verwachting: wetenschapper is een waarheidsvinder
o Eis tot specialisatie, generalisten komen minder ver
 Verschillen wetenschap en universiteit van vroeger en nu
o Snellere verspreiding van kennis door wereldwijde netwerken, digitalisering
en internationale samenwerking (nu)
o Vroeger was men meer tijd kwijt aan lesgeven en minder aan onderzoek, nu is
dat andersom
o Nu zijn er meer studenten dan vroeger
o Vroeger konden mensen uit een hogere sociale klasse studeren en was er een
maatschappelijke barrière
 Nu is het meer gedemocratiseerd
o Amerika: ondernemingsgewijs, grote onderzoeksgroepen, kapitalistisch
o Duitsland: minder gerationaliseerd, werkte onder één hoogleraar

2

, o Vroeger betaalde je inschrijfgeld direct aan de professor




3