HC: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
1. Luther en de Reformatie
Vraag: Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Begin 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
- Roem, rijkdom en macht
- Eigen staat en leger, rijkdom, handel in aflaten
- Bijgeloof (geestelijken zijn niet nodig om met God te communiceren)
Alleen de bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid.
De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media pamflet en
boek.
Groeiende aanhang Luther in Duitse rijk.
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom
steunen veel vorsten de ideeën van Luther.
1521: Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen. Luther moet ideeën
herroepen.
Luther weigert.
Karel V verklaart Luther vogelvrij.
Scheuring in de christelijke kerk
- Katholiek en protestant
Luther krijgt steun van Duitse vorsten. Godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: Vrede van Augsburg
‘Wiens gebied, diens gebed.’
Duitse vorst mag voortaan geloof in zijn gebied bepalen.
, 2. Centralisatiepolitiek van Karel V
Vraag: Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen (Feodale leenstelsel)
Duitse keizer + Franse Koning
Hoge adel: Graaf + Hertog -> Regeerde samen met de Staten
- Geestelijkheid, adel en steden
Lage adel Steden
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de
stedelijke burgerij sterker.
Karel V: Centralisatie
Centralisatiebeleid vormt een bedreiging voor de privileges van de steden.
1531: Instelling van de drie collaterale raden.
- Raad van State
- Belangrijkste Nederlandse edelen
- Advies geven over het beleid in de gewesten.
- Geheime Raad
- Rechtsgeleerden
- Opstellen van wetten en toezicht houden op bestuur van gewesten
en steden.
- Raad van Financiën
- Hoge edelen en rechtsgeleerden
- Uitvoering van en toezicht houden op het financiële beleid.
1555: Karel V wordt opgevolgd door Filips II
Dagelijkse bestuur over de Nederlanden komt in handen van een landvoogd.
- Margaretha van Parma
1. Luther en de Reformatie
Vraag: Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Begin 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
- Roem, rijkdom en macht
- Eigen staat en leger, rijkdom, handel in aflaten
- Bijgeloof (geestelijken zijn niet nodig om met God te communiceren)
Alleen de bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid.
De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media pamflet en
boek.
Groeiende aanhang Luther in Duitse rijk.
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom
steunen veel vorsten de ideeën van Luther.
1521: Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen. Luther moet ideeën
herroepen.
Luther weigert.
Karel V verklaart Luther vogelvrij.
Scheuring in de christelijke kerk
- Katholiek en protestant
Luther krijgt steun van Duitse vorsten. Godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: Vrede van Augsburg
‘Wiens gebied, diens gebed.’
Duitse vorst mag voortaan geloof in zijn gebied bepalen.
, 2. Centralisatiepolitiek van Karel V
Vraag: Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen (Feodale leenstelsel)
Duitse keizer + Franse Koning
Hoge adel: Graaf + Hertog -> Regeerde samen met de Staten
- Geestelijkheid, adel en steden
Lage adel Steden
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de
stedelijke burgerij sterker.
Karel V: Centralisatie
Centralisatiebeleid vormt een bedreiging voor de privileges van de steden.
1531: Instelling van de drie collaterale raden.
- Raad van State
- Belangrijkste Nederlandse edelen
- Advies geven over het beleid in de gewesten.
- Geheime Raad
- Rechtsgeleerden
- Opstellen van wetten en toezicht houden op bestuur van gewesten
en steden.
- Raad van Financiën
- Hoge edelen en rechtsgeleerden
- Uitvoering van en toezicht houden op het financiële beleid.
1555: Karel V wordt opgevolgd door Filips II
Dagelijkse bestuur over de Nederlanden komt in handen van een landvoogd.
- Margaretha van Parma
