SAMENVATTING KENNISTOETS 1
Module 1: De gezonde start.
GEZONDHEIDSBEVORDERAAR –
MODULE 1
,De verschillende visies op gezondheid + wat ze inhouden:
Een visie is een bepaalde manier van kijken naar een bepaald onderwerp. Een visie staat niet vast, je kan
door bijvoorbeeld onderzoeken of mensen veranderen van mening en dus van visie.
1. Medische/professionele visie: gezondheid is de afwezigheid van ziekte of lichaamsgebrek. Er
wordt gezocht naar een directe relatie tussen het symptoom en de ziekte of stoornis
2. Biologische visie: gezondheid is de aanpassing van het menselijk lichaam aan externe
omstandigheden, homeostase.
3. Psychologische visie: een persoon is gezond als hij zijn zelf gestelde doelen in het leven kan
behalen en in zijn geestelijke behoeften kan voorzien.
4. Sociale visie: Volgens de sociale visie is de persoon gezond als hij zijn sociale rollen in de
maatschappij kan vervullen binnen de geldende waarden en normen.
5. Multicausale visie: Volgens de WHO is gezondheid ‘a state of complete physical, social and
mental well-being and not merely the absence of disease or infirmity’.
Meerdere aspecten: - biologische – psychologische – sociale
6. Dynamische visie: de mens is gezond wanneer hij in
balans is met zowel zichzelf als zijn externe milieu. Door
zijn aanpassingsvermogen is hij in staat de regie te houden
over zijn gezondheid.
+ Het vermogen dat iemand zich kan aanpassen op zowel
psychisch, sociaal en fysieke factoren
7. Positieve gezondheid: Gezondheid is het vermogen van
mensen om zich aan te passen en de eigen regie te voeren
in het licht van de fysieke, emotionele/psychische en
sociale uitdagingen van het leven.
De verschillende vormen & niveaus van preventie + voorbeeld per vorm/niveau.
Bij preventie gaat het om het voorkomen van gezondheidsproblemen, door het optimaliseren van
gunstige factoren voor gezondheid en het beperken van ongunstige factoren.
Vormen:
• Universeel:
- Gericht op gezondheid van de algemene bevolking of een deel ervan
- Doel: ziekten en aandoeningen voorkomen en zo de incidentie en prevalentie van ziekten en
aandoeningen omlaag brengen
- Het bevorderen van gezondheid en gezond gedrag – op de totale gezondheid van de
mens
- Individuele, gedragsmatige aanpak door middel van zelfmanagement- en
leefstijlcoaching. Omgevingsgerichte aanpak door middel van nudging (dat wil zeggen
, dat ze mensen een vriendelijk duwtje moeten geven in de richting van een gezonde
leefstijl, bijvoorbeeld woonomgeving die uitnodigt de fiets te nemen.
- Voorbeeld: aandacht voor mondhygiëne en vaccinaties bij zuigelingen en kinderen
• Selectief:
- Gericht op mensen met een hoog risico
- Voorbeeld: de jaarlijkse griepprik voor ouderen of het bevolkingsonderzoek naar
borstkanker.
• Geïndiceerd:
- Gericht op mensen die niet voldoen aan de diagnostische criteria voor een ziekte of
aandoening, maar wel al beperkte symptomen hebben.
- Voorbeeld: een beweegprogramma voor mensen met lage rugklachten of een online
groepscursus voor jongeren met depressieve klachten.
• Zorg gerelateerd:
- Bij een ziekte of aandoening de gezondheidssituatie optimaliseren.
- Patiënten voldoen aan de criteria om gediagnosticeerd te worden met een
gezondheidsprobleem.
- Gezondheidsbevordering neemt hierbij een belangrijke plaats in.
- Voorbeeld: het voorkomen van doorligwonden als iemand een lange hersteltijd nodig heeft
na een operatie in het ziekenhuis.
Niveaus:
• Primaire preventie = universele preventie = ziekten en aandoeningen voorkomen en zo de
incidentie en prevalentie van ziekten en aandoeningen omlaag brengen
• Secundaire preventie = selectieve en geïndiceerde preventie = het opsporen en vroegtijdig
behandelen van ziekten en aandoeningen en het zoeken naar ziekten en aandoeningen in
een beginstadium.
• Tertiaire preventie = zorg gerelateerde preventie = bij een ziekte of aandoening de
gezondheidssituatie optimaliseren.
, Fasen in het ziekteproces Doelgroep/benadering
Primair: bevorderen van gezondheid en Universeel: gericht op gezondheid van de
bevorderen gezond gedrag algemene bevolking of een deel daarvan
Secundair: opsporen en vroegtijdig Selectieve preventie → met een hoog risico
behandelen van ziekten en aandoeningen en (hoog risicogroepen)
het zoeken naar ziekten en aandoeningen in Geïndiceerde preventie → niet voldoen aan
een beginstadium diagnostische criteria maar al wel beperkte
symptomen hebben
Tertiair: optimaliseren van Zorg gerelateerde preventie →
gezondheidssituatie binnen mogelijkheden en optimaliseren van gezondheidssituatie
met de beperkingen die ontstaan van binnen de mogelijkheden en met de
blijvende beperkingen en ziekten beperkingen die ontstaan van blijvende
beperkingen en ziekten
Andere Niveaus van preventie
- Individuele preventie wordt aangeboden aan een hulpvrager met een individueel (hoog)
risico, dit gebeurt om het risico te voorkomen, te beperken of te behandelen –
hoogrisicobenadering.
- Collectieve preventie wordt aangeboden aan groepen in de bevolking of aan de bevolking als
geheel bij een gezondheidsrisico met een gemeenschappelijk karakter.
- Opsporen van de risicofactor maakt de kans kleiner dat de risicofactor in de gehele bevolking
leidt tot ziekten of aandoeningen – populatiebenadering.
- Preventieparadox, anonimiteit van preventie.
De rol van de verpleegkundige binnen preventie en gezondheidsbevordering:
- De verpleegkundige zorgt ervoor dat de mensen op de hoogte worden gesteld van eventuele
gezondheidsrisico’s en vertelt hierbij wat de patiënt kan doen om deze te voorkomen. Ook
kan ze interventies bedenken om de gezondheidssituatie te verbeteren.
Het doel van het Health concept van Lalonde:
Het Health Concept van Lalonde is een model om invloeden op gezondheid een plaats te geven. (Bij
groepen mensen, niet echt per individu). Er wordt uitgegaan van gezondheid en niet van ziekte.
Module 1: De gezonde start.
GEZONDHEIDSBEVORDERAAR –
MODULE 1
,De verschillende visies op gezondheid + wat ze inhouden:
Een visie is een bepaalde manier van kijken naar een bepaald onderwerp. Een visie staat niet vast, je kan
door bijvoorbeeld onderzoeken of mensen veranderen van mening en dus van visie.
1. Medische/professionele visie: gezondheid is de afwezigheid van ziekte of lichaamsgebrek. Er
wordt gezocht naar een directe relatie tussen het symptoom en de ziekte of stoornis
2. Biologische visie: gezondheid is de aanpassing van het menselijk lichaam aan externe
omstandigheden, homeostase.
3. Psychologische visie: een persoon is gezond als hij zijn zelf gestelde doelen in het leven kan
behalen en in zijn geestelijke behoeften kan voorzien.
4. Sociale visie: Volgens de sociale visie is de persoon gezond als hij zijn sociale rollen in de
maatschappij kan vervullen binnen de geldende waarden en normen.
5. Multicausale visie: Volgens de WHO is gezondheid ‘a state of complete physical, social and
mental well-being and not merely the absence of disease or infirmity’.
Meerdere aspecten: - biologische – psychologische – sociale
6. Dynamische visie: de mens is gezond wanneer hij in
balans is met zowel zichzelf als zijn externe milieu. Door
zijn aanpassingsvermogen is hij in staat de regie te houden
over zijn gezondheid.
+ Het vermogen dat iemand zich kan aanpassen op zowel
psychisch, sociaal en fysieke factoren
7. Positieve gezondheid: Gezondheid is het vermogen van
mensen om zich aan te passen en de eigen regie te voeren
in het licht van de fysieke, emotionele/psychische en
sociale uitdagingen van het leven.
De verschillende vormen & niveaus van preventie + voorbeeld per vorm/niveau.
Bij preventie gaat het om het voorkomen van gezondheidsproblemen, door het optimaliseren van
gunstige factoren voor gezondheid en het beperken van ongunstige factoren.
Vormen:
• Universeel:
- Gericht op gezondheid van de algemene bevolking of een deel ervan
- Doel: ziekten en aandoeningen voorkomen en zo de incidentie en prevalentie van ziekten en
aandoeningen omlaag brengen
- Het bevorderen van gezondheid en gezond gedrag – op de totale gezondheid van de
mens
- Individuele, gedragsmatige aanpak door middel van zelfmanagement- en
leefstijlcoaching. Omgevingsgerichte aanpak door middel van nudging (dat wil zeggen
, dat ze mensen een vriendelijk duwtje moeten geven in de richting van een gezonde
leefstijl, bijvoorbeeld woonomgeving die uitnodigt de fiets te nemen.
- Voorbeeld: aandacht voor mondhygiëne en vaccinaties bij zuigelingen en kinderen
• Selectief:
- Gericht op mensen met een hoog risico
- Voorbeeld: de jaarlijkse griepprik voor ouderen of het bevolkingsonderzoek naar
borstkanker.
• Geïndiceerd:
- Gericht op mensen die niet voldoen aan de diagnostische criteria voor een ziekte of
aandoening, maar wel al beperkte symptomen hebben.
- Voorbeeld: een beweegprogramma voor mensen met lage rugklachten of een online
groepscursus voor jongeren met depressieve klachten.
• Zorg gerelateerd:
- Bij een ziekte of aandoening de gezondheidssituatie optimaliseren.
- Patiënten voldoen aan de criteria om gediagnosticeerd te worden met een
gezondheidsprobleem.
- Gezondheidsbevordering neemt hierbij een belangrijke plaats in.
- Voorbeeld: het voorkomen van doorligwonden als iemand een lange hersteltijd nodig heeft
na een operatie in het ziekenhuis.
Niveaus:
• Primaire preventie = universele preventie = ziekten en aandoeningen voorkomen en zo de
incidentie en prevalentie van ziekten en aandoeningen omlaag brengen
• Secundaire preventie = selectieve en geïndiceerde preventie = het opsporen en vroegtijdig
behandelen van ziekten en aandoeningen en het zoeken naar ziekten en aandoeningen in
een beginstadium.
• Tertiaire preventie = zorg gerelateerde preventie = bij een ziekte of aandoening de
gezondheidssituatie optimaliseren.
, Fasen in het ziekteproces Doelgroep/benadering
Primair: bevorderen van gezondheid en Universeel: gericht op gezondheid van de
bevorderen gezond gedrag algemene bevolking of een deel daarvan
Secundair: opsporen en vroegtijdig Selectieve preventie → met een hoog risico
behandelen van ziekten en aandoeningen en (hoog risicogroepen)
het zoeken naar ziekten en aandoeningen in Geïndiceerde preventie → niet voldoen aan
een beginstadium diagnostische criteria maar al wel beperkte
symptomen hebben
Tertiair: optimaliseren van Zorg gerelateerde preventie →
gezondheidssituatie binnen mogelijkheden en optimaliseren van gezondheidssituatie
met de beperkingen die ontstaan van binnen de mogelijkheden en met de
blijvende beperkingen en ziekten beperkingen die ontstaan van blijvende
beperkingen en ziekten
Andere Niveaus van preventie
- Individuele preventie wordt aangeboden aan een hulpvrager met een individueel (hoog)
risico, dit gebeurt om het risico te voorkomen, te beperken of te behandelen –
hoogrisicobenadering.
- Collectieve preventie wordt aangeboden aan groepen in de bevolking of aan de bevolking als
geheel bij een gezondheidsrisico met een gemeenschappelijk karakter.
- Opsporen van de risicofactor maakt de kans kleiner dat de risicofactor in de gehele bevolking
leidt tot ziekten of aandoeningen – populatiebenadering.
- Preventieparadox, anonimiteit van preventie.
De rol van de verpleegkundige binnen preventie en gezondheidsbevordering:
- De verpleegkundige zorgt ervoor dat de mensen op de hoogte worden gesteld van eventuele
gezondheidsrisico’s en vertelt hierbij wat de patiënt kan doen om deze te voorkomen. Ook
kan ze interventies bedenken om de gezondheidssituatie te verbeteren.
Het doel van het Health concept van Lalonde:
Het Health Concept van Lalonde is een model om invloeden op gezondheid een plaats te geven. (Bij
groepen mensen, niet echt per individu). Er wordt uitgegaan van gezondheid en niet van ziekte.
