Methodenleer
Alle hoofdstukken behalve H9 is tentamenstof.
Hoofdstuk 1 - Psychologie is een manier van denken 4
Onderzoek produceren of consumeren 4
Hoe wetenschappers met hun werk omgaan 5
Theorie 6
De wetenschappelijke methode 7
De empirische cyclus van De Groot 7
Correctie mechanismen 8
Peer review 8
Replicatie 8
Hoofdstuk 2 - Bronnen van informatie 9
Bronnen van kennis 9
Problemen met ‘persoonlijke ervaring’ 9
Problemen met intuïtie 9
Problemen met autoriteit 10
Wetenschappelijke methode 10
Vinden en lezen van onderzoek 10
Het lezen van onderzoek 11
Zoeken van onderzoek 12
Hoofdstuk 3 - Ondervragings instrumenten voor consumenten van onderzoek 13
Van theorie naar voorspelling 13
Bewijs interpreteren 13
Variabelen 14
Claims en validaties 17
Hoofdstuk 4 - Ethiek en Open Science 19
(On)ethische psychologische studies 19
Ethische richtlijnen voor psychologie 20
Scientific misconduct: FFP 22
Grijze gebieden 23
Open science 24
Dieronderzoek 25
Hoofdstuk 5 - Betrouwbaarheid en Validiteit 26
Betrouwbaarheid 26
Correlatie 28
1
, Validiteit 29
Hoofdstuk 6 - Surveys en observaties 31
Observationeel onderzoek 32
Betrouwbaarheid en valide observaties 33
Hoofdstuk 7 - Sampling 35
Externe validiteit 35
Steekproeftrekking / sampling 36
Hoofdstuk 8 - Bivariate correlatie 38
Statistische validiteit 38
Statistisch significant 39
Interne validiteit 40
Externe validiteit 41
Hoofdstuk 10 - Introductie simpele experimenten 42
Experimenteel onderzoek 42
Bedreigingen voor de interne validiteit 42
Interne validiteit verhogen 44
Hoofdstuk 11 - Confounding en obscuring effects 50
Hoofdstuk 12 - Factoriële designs 57
Validiteit en generaliseerbaarheid 57
Factorieel design 57
Interactie 58
Factoriële variaties 63
Hoofdstuk 13 - Quasi-experimenten en Small-N-design 64
“Experimenten” zonder random assignment 64
Quasi-experimentele designs 64
Regressie 66
Small-N designs 68
Het individu vs. het gemiddelde 70
Hoofdstuk 14 - Replicatie en generalisatie 71
Behavioral priming 71
Externe validiteit 71
Soorten replicaties 74
Replicaties interpreteren 75
Meta-analyse 75
Replication Crisis 76
2
,Geavanceerde methodologie 78
Tips 79
3
,Hoofdstuk 1 - Psychologie is een manier van denken
Psychologen zijn empiristen, dat betekent dat conclusies gebaseerd zijn op systematische
observaties. Psychologische wetenschap is gebaseerd op studies, op onderzoek.
Onderzoek produceren of consumeren
Je hebt onderzoekers die onderzoek produceren en mensen die kennis van anderen willen
gebruiken in hun leven, die consumeren. Veel psychologen doen beide. Als zij een nieuw
onderzoek willen starten bestuderen zij het werk van anderen die hen voor waren.
Producent van onderzoek
Een producent moet weten hoe je mensen willekeurig aan groepen kunt toewijzen, hoe je
attitudes nauwkeurig kunt meten of hoe u resultaten uit een grafiek kunt interpreteren. De
vaardigheden die je verwerft door onderzoek te doen, kunnen je leren hoe psychologische
wetenschappers vragen stellen en hoe je denkt over hun discipline.
Consument van onderzoek
Het is belangrijk hoe je omgaat met het consumeren van onderzoek. Door
onderzoeksmethoden te begrijpen, kunt u de juiste vragen stellen, zodat u informatie correct
kunt evalueren. De vaardigheden van onderzoeksmethoden zijn niet alleen van toepassing op
onderzoeksstudies, maar ook op te veel van de andere soorten informatie die u waarschijnlijk in
het dagelijks leven zult tegenkomen. Je moet weten hoe je een gepubliceerd onderzoek kan
interpreteren met een kritisch zicht.
Evidence-based treatments
Verwijst naar een behandeling die wordt ondersteund door wetenschappelijk bewijs. Dat wil
zeggen dat er studies zijn uitgevoerd en uitgebreid onderzoek is gedocumenteerd over een
bepaalde behandeling, en het is bewezen succesvol te zijn.
Soorten onderzoek
● Applied research (toegepast)
Toegepast onderzoek is een methode die wordt gebruikt om een specifiek, praktisch
probleem van een individu of groep op te lossen.
● Basic research
Fundamenteel onderzoek, ook wel puur onderzoek genoemd, heeft als wetenschappelijk
onderzoek tot doel wetenschappelijke theorieën te verbeteren voor een beter begrip of
voorspelling van natuurlijke of andere fenomenen.
● Translational research
Translationeel onderzoek is het proces waarbij kennis uit basisbiologie en klinische
proeven wordt toegepast op technieken en hulpmiddelen die tegemoetkomen aan
4
, kritieke medische behoeften. Anders dan toegepaste wetenschappen, is translationeel
onderzoek specifiek ontworpen om de gezondheidsresultaten te verbeteren. Het is een
poging om voort te bouwen op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek om nieuwe
therapieën, medische procedures of diagnostiek te creëren.
Onderzoek is probabilistisch
Kennistheoretische opvatting dat onze kennis alleen waarschijnlijkheidswaarde heeft,
omdat de absolute waarheid niet kenbaar is. Dit is omdat er eigenlijk altijd
uitzonderingen zijn (uitzonderlijke situaties) op de uitkomst.
Hoe wetenschappers met hun werk omgaan
1. Ze gedragen zich als empiristen in hun onderzoeken, dat betekent dat ze systematisch
de wereld observeren
2. Ze testen theorieën door onderzoek en herbekijken hun theorie gebaseerd op de
resultaten.
3. Ze hanteren een empirische benadering van zowel toegepast onderzoek, dat zich
rechtstreeks richt op problemen uit de praktijk en fundamenteel onderzoek dat is
bedoeld om bij te dragen aan de algemene hoeveelheid kennis.
4. Ze gaan verder dan het eerste onderzoek. Nadat ze iets hebben ontdekt, gaan ze verder
onderzoek doen om meerdere vragen te beantwoorden. Ze graven dieper.
5. Psychologen maken hun werk open voor publiek. Ze maken het open voor reviews en
reageren op andermans meningen.
Empirie
Kennis door ondervinding verkregen. Bewijs komt uit zintuigen of uit instrumenten die de
zintuigen ondersteunen. Empirisch onderzoek omvat elke wetenschappelijke
onderzoeksactiviteit die directe, eigen waarnemingen gebruikt. Empiristen willen systematisch
werken, streng zijn en maken hun werk onafhankelijk verifieerbaar door andere waarnemers of
wetenschappers.
Theorie-data cirkel
Wetenschappers verzamelen informatie om hun theorie te testen, te veranderen of om hun
eigen theorie te updaten.
Theorie
Een theorie is een verzameling uitspraken die algemene principes beschrijft over hoe variabelen
zich tot elkaar verhouden.
Hypothese
Een hypothese of voorspelling is de specifieke uitkomst die de onderzoeker in een onderzoek
verwacht te zien als de theorie juist is.
5
, Data
Een reeks van observaties.
Theorie
Goede theorieën worden ondersteund door gegevens
Goede theorieën moeten consistent zijn met de werkelijkheid en de gegevens die verkregen zijn
d.m.v. wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappers moeten meerdere malen een onderzoek
goed uitvoeren, gebruik maken van meerdere methoden om verschillende aspecten van hun
theorie te onderzoeken. Een theorie wat ondersteunt wordt door grote hoeveelheden en
variaties van bewijs is een goede theorie.
Goede theorieën zijn falsificeerbaar
Een theorie moet leiden tot een hypothese die, wanneer hij getest wordt, ook kan falen in het
ondersteunen van de theorie. De andere uitkomst moet dus mogelijk zijn. Om echt
wetenschappelijke onderzoeker te zijn, moet je risico's nemen, inclusief de bereidheid om
gegevens te accepteren die aangeven dat je theorie niet wordt ondersteund, zelfs beoefenaars
moeten openstaan voor een dergelijk risico, zodat ze technieken kunnen gebruiken die
daadwerkelijk werken. Om echt wetenschappelijke onderzoekers te zijn, moeten ze risico's
nemen, inclusief de bereidheid om gegevens te accepteren die aangeven dat hun theorie niet
wordt ondersteund, zelfs moeten beoefenaars openstaan voor een dergelijk risico, zodat ze
technieken kunnen gebruiken die daadwerkelijk werken,
Goede theorieën hebben spaarzaamheid
Theorieën moeten simpel zijn. Als twee theorieën de data hetzelfde uitleggen, kiezen
wetenschappers voor de meest spaarzame theorie. Zolang een eenvoudige theorie de
gegevens goed voorspelt, is het niet nodig om de theorie complexer te maken.
Onweerlegbare theorieën
● Het is niet mogelijk deze te toetsen (bijvoorbeeld religie)
● Het is onmogelijk deze theorie onderuit te halen omdat die consistent is met alle
mogelijke situaties
→ Niet falsificeerbaar
“Als theorie x niet waar zou zijn, dan…” - als deze zin niet afgemaakt kan worden is de theorie
waardeloos voor de wetenschap. Het moet mogelijk zijn bewijs tegen je theorie te verzamelen.
Zijn er in principe observaties mogelijk die tegen de theorie ingaan? Die moeten er zijn!
Het proces van hypothesevorming, data, toetsing en evaluatie is karakteristiek voor de
wetenschap
Het doorlopen van de empirische cyclus garandeert GEEN wetenschappelijk bewezen feiten.
6
Alle hoofdstukken behalve H9 is tentamenstof.
Hoofdstuk 1 - Psychologie is een manier van denken 4
Onderzoek produceren of consumeren 4
Hoe wetenschappers met hun werk omgaan 5
Theorie 6
De wetenschappelijke methode 7
De empirische cyclus van De Groot 7
Correctie mechanismen 8
Peer review 8
Replicatie 8
Hoofdstuk 2 - Bronnen van informatie 9
Bronnen van kennis 9
Problemen met ‘persoonlijke ervaring’ 9
Problemen met intuïtie 9
Problemen met autoriteit 10
Wetenschappelijke methode 10
Vinden en lezen van onderzoek 10
Het lezen van onderzoek 11
Zoeken van onderzoek 12
Hoofdstuk 3 - Ondervragings instrumenten voor consumenten van onderzoek 13
Van theorie naar voorspelling 13
Bewijs interpreteren 13
Variabelen 14
Claims en validaties 17
Hoofdstuk 4 - Ethiek en Open Science 19
(On)ethische psychologische studies 19
Ethische richtlijnen voor psychologie 20
Scientific misconduct: FFP 22
Grijze gebieden 23
Open science 24
Dieronderzoek 25
Hoofdstuk 5 - Betrouwbaarheid en Validiteit 26
Betrouwbaarheid 26
Correlatie 28
1
, Validiteit 29
Hoofdstuk 6 - Surveys en observaties 31
Observationeel onderzoek 32
Betrouwbaarheid en valide observaties 33
Hoofdstuk 7 - Sampling 35
Externe validiteit 35
Steekproeftrekking / sampling 36
Hoofdstuk 8 - Bivariate correlatie 38
Statistische validiteit 38
Statistisch significant 39
Interne validiteit 40
Externe validiteit 41
Hoofdstuk 10 - Introductie simpele experimenten 42
Experimenteel onderzoek 42
Bedreigingen voor de interne validiteit 42
Interne validiteit verhogen 44
Hoofdstuk 11 - Confounding en obscuring effects 50
Hoofdstuk 12 - Factoriële designs 57
Validiteit en generaliseerbaarheid 57
Factorieel design 57
Interactie 58
Factoriële variaties 63
Hoofdstuk 13 - Quasi-experimenten en Small-N-design 64
“Experimenten” zonder random assignment 64
Quasi-experimentele designs 64
Regressie 66
Small-N designs 68
Het individu vs. het gemiddelde 70
Hoofdstuk 14 - Replicatie en generalisatie 71
Behavioral priming 71
Externe validiteit 71
Soorten replicaties 74
Replicaties interpreteren 75
Meta-analyse 75
Replication Crisis 76
2
,Geavanceerde methodologie 78
Tips 79
3
,Hoofdstuk 1 - Psychologie is een manier van denken
Psychologen zijn empiristen, dat betekent dat conclusies gebaseerd zijn op systematische
observaties. Psychologische wetenschap is gebaseerd op studies, op onderzoek.
Onderzoek produceren of consumeren
Je hebt onderzoekers die onderzoek produceren en mensen die kennis van anderen willen
gebruiken in hun leven, die consumeren. Veel psychologen doen beide. Als zij een nieuw
onderzoek willen starten bestuderen zij het werk van anderen die hen voor waren.
Producent van onderzoek
Een producent moet weten hoe je mensen willekeurig aan groepen kunt toewijzen, hoe je
attitudes nauwkeurig kunt meten of hoe u resultaten uit een grafiek kunt interpreteren. De
vaardigheden die je verwerft door onderzoek te doen, kunnen je leren hoe psychologische
wetenschappers vragen stellen en hoe je denkt over hun discipline.
Consument van onderzoek
Het is belangrijk hoe je omgaat met het consumeren van onderzoek. Door
onderzoeksmethoden te begrijpen, kunt u de juiste vragen stellen, zodat u informatie correct
kunt evalueren. De vaardigheden van onderzoeksmethoden zijn niet alleen van toepassing op
onderzoeksstudies, maar ook op te veel van de andere soorten informatie die u waarschijnlijk in
het dagelijks leven zult tegenkomen. Je moet weten hoe je een gepubliceerd onderzoek kan
interpreteren met een kritisch zicht.
Evidence-based treatments
Verwijst naar een behandeling die wordt ondersteund door wetenschappelijk bewijs. Dat wil
zeggen dat er studies zijn uitgevoerd en uitgebreid onderzoek is gedocumenteerd over een
bepaalde behandeling, en het is bewezen succesvol te zijn.
Soorten onderzoek
● Applied research (toegepast)
Toegepast onderzoek is een methode die wordt gebruikt om een specifiek, praktisch
probleem van een individu of groep op te lossen.
● Basic research
Fundamenteel onderzoek, ook wel puur onderzoek genoemd, heeft als wetenschappelijk
onderzoek tot doel wetenschappelijke theorieën te verbeteren voor een beter begrip of
voorspelling van natuurlijke of andere fenomenen.
● Translational research
Translationeel onderzoek is het proces waarbij kennis uit basisbiologie en klinische
proeven wordt toegepast op technieken en hulpmiddelen die tegemoetkomen aan
4
, kritieke medische behoeften. Anders dan toegepaste wetenschappen, is translationeel
onderzoek specifiek ontworpen om de gezondheidsresultaten te verbeteren. Het is een
poging om voort te bouwen op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek om nieuwe
therapieën, medische procedures of diagnostiek te creëren.
Onderzoek is probabilistisch
Kennistheoretische opvatting dat onze kennis alleen waarschijnlijkheidswaarde heeft,
omdat de absolute waarheid niet kenbaar is. Dit is omdat er eigenlijk altijd
uitzonderingen zijn (uitzonderlijke situaties) op de uitkomst.
Hoe wetenschappers met hun werk omgaan
1. Ze gedragen zich als empiristen in hun onderzoeken, dat betekent dat ze systematisch
de wereld observeren
2. Ze testen theorieën door onderzoek en herbekijken hun theorie gebaseerd op de
resultaten.
3. Ze hanteren een empirische benadering van zowel toegepast onderzoek, dat zich
rechtstreeks richt op problemen uit de praktijk en fundamenteel onderzoek dat is
bedoeld om bij te dragen aan de algemene hoeveelheid kennis.
4. Ze gaan verder dan het eerste onderzoek. Nadat ze iets hebben ontdekt, gaan ze verder
onderzoek doen om meerdere vragen te beantwoorden. Ze graven dieper.
5. Psychologen maken hun werk open voor publiek. Ze maken het open voor reviews en
reageren op andermans meningen.
Empirie
Kennis door ondervinding verkregen. Bewijs komt uit zintuigen of uit instrumenten die de
zintuigen ondersteunen. Empirisch onderzoek omvat elke wetenschappelijke
onderzoeksactiviteit die directe, eigen waarnemingen gebruikt. Empiristen willen systematisch
werken, streng zijn en maken hun werk onafhankelijk verifieerbaar door andere waarnemers of
wetenschappers.
Theorie-data cirkel
Wetenschappers verzamelen informatie om hun theorie te testen, te veranderen of om hun
eigen theorie te updaten.
Theorie
Een theorie is een verzameling uitspraken die algemene principes beschrijft over hoe variabelen
zich tot elkaar verhouden.
Hypothese
Een hypothese of voorspelling is de specifieke uitkomst die de onderzoeker in een onderzoek
verwacht te zien als de theorie juist is.
5
, Data
Een reeks van observaties.
Theorie
Goede theorieën worden ondersteund door gegevens
Goede theorieën moeten consistent zijn met de werkelijkheid en de gegevens die verkregen zijn
d.m.v. wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappers moeten meerdere malen een onderzoek
goed uitvoeren, gebruik maken van meerdere methoden om verschillende aspecten van hun
theorie te onderzoeken. Een theorie wat ondersteunt wordt door grote hoeveelheden en
variaties van bewijs is een goede theorie.
Goede theorieën zijn falsificeerbaar
Een theorie moet leiden tot een hypothese die, wanneer hij getest wordt, ook kan falen in het
ondersteunen van de theorie. De andere uitkomst moet dus mogelijk zijn. Om echt
wetenschappelijke onderzoeker te zijn, moet je risico's nemen, inclusief de bereidheid om
gegevens te accepteren die aangeven dat je theorie niet wordt ondersteund, zelfs beoefenaars
moeten openstaan voor een dergelijk risico, zodat ze technieken kunnen gebruiken die
daadwerkelijk werken. Om echt wetenschappelijke onderzoekers te zijn, moeten ze risico's
nemen, inclusief de bereidheid om gegevens te accepteren die aangeven dat hun theorie niet
wordt ondersteund, zelfs moeten beoefenaars openstaan voor een dergelijk risico, zodat ze
technieken kunnen gebruiken die daadwerkelijk werken,
Goede theorieën hebben spaarzaamheid
Theorieën moeten simpel zijn. Als twee theorieën de data hetzelfde uitleggen, kiezen
wetenschappers voor de meest spaarzame theorie. Zolang een eenvoudige theorie de
gegevens goed voorspelt, is het niet nodig om de theorie complexer te maken.
Onweerlegbare theorieën
● Het is niet mogelijk deze te toetsen (bijvoorbeeld religie)
● Het is onmogelijk deze theorie onderuit te halen omdat die consistent is met alle
mogelijke situaties
→ Niet falsificeerbaar
“Als theorie x niet waar zou zijn, dan…” - als deze zin niet afgemaakt kan worden is de theorie
waardeloos voor de wetenschap. Het moet mogelijk zijn bewijs tegen je theorie te verzamelen.
Zijn er in principe observaties mogelijk die tegen de theorie ingaan? Die moeten er zijn!
Het proces van hypothesevorming, data, toetsing en evaluatie is karakteristiek voor de
wetenschap
Het doorlopen van de empirische cyclus garandeert GEEN wetenschappelijk bewezen feiten.
6
