IRM Hoofdstuk 7: Basic issues in experimental research (blz 140-151)
Beschrijvend en correlationeel onderzoek = het nadeel hiervan is dat de resultaten niets zeggen over de
oorzaak van gedrag, gedachten en emoties. Daarom voer je een experiment uit als je causaliteit wil
onderzoeken.
Experiment = deze heeft 3 belangrijke eigenschappen: (1) de onderzoeker varieert minimaal een
onafhankelijke variabele om het effect ervan op de respons van de participant te beoordelen, (2) er moet
sprake zijn van initiële equivalentie door participanten aan verschillende experimentele condities toe te
schrijven & (3) alle variabelen van buitenaf die mogelijk de respons van de participant beïnvloeden, moeten
gecontroleerd worden.
Eigenschap 1 = de onafhankelijke variabele moet minimaal 2 levels hebben, oftewel de onafhankelijke
variabele moet minimaal 2 verschillende waarden aan kunnen nemen. Deze levels worden ook wel
experimentele condities genoemd. De levels kunnen zowel kwantitatief als kwalitatief (bijv. andere soort
instructie) van aard zijn.
Afhankelijke variabele = kan onderverdeeld worden in omgeving, instructional & invasief.
Omgevingsmanipulaties = hieronder vallen experimentele aanpassingen aan de onderzoekssetting. Dit kunnen
ook acteurs zijn die doen alsof ze andere participanten zijn. Omgevingsmanipulaties worden vaak gebruikt om
reacties van mensen op bepaalde sociale situaties te bestuderen.
Instructional manipulaties = hieronder vallen instructies en informatie die de participanten ontvangen.
Interventies gebruiken vaak dit soort manipulaties om de gedachten, emoties en gedrag van participanten te
veranderen.
Invasieve manipulaties = hieronder vallen fysieke veranderingen in het lichaam van de participant door fysieke
stimulatie, operaties of toedienen van medicijnen. Dit kan gebruikt worden om de effecten van een bepaald
medicijn te testen.
Controlegroep = is niet altijd nodig; onderzoekers moeten zelf beslissen of de controlegroep hen zal helpen om
de resultaten van het onderzoek te begrijpen.
Pilot test = voeren onderzoekers vaak uit om te kijken of de levels van onafhankelijke variabelen verschillend
genoeg zijn om verschil bij de participanten te zien. Deze test vindt plaats bij een klein aantal participanten.
Manipulatiecheck = de vraag/vragen die opgesteld zijn om te bepalen of de onafhankelijke variabele succesvol
gemanipuleerd was (door bijv. de mening van participanten te vragen en deze met elkaar te vergelijken).
Subject of participantvariabelen = variabelen die niet te manipuleren zijn door onderzoekers, bestaande
eigenschappen van participanten (zoals geboortevolgorde of geslacht). Deze worden geen onafhankelijke
variabelen genoemd.
Afhankelijke variabele = respons die verwacht gemeten te worden onderzoeker.
Matched random assignment = de onderzoeker maakt eerst een indeling van de participanten obv een score
op een meting die relevant is voor de uitkomst van een onderzoek (door bijv. een pretest af te nemen).
Vervolgens worden daarna de groepen ingedeeld door telkens een groep participanten (zo groot als het aantal
experimentele condities) te nemen op volgorde van de scores & deze random toe te wijzen aan de condities. .
Between-subjects design = between-groups design. Hierbij deel je participanten in in groepen en bestudeer je
verschillen in gedrag tussen de groepen participanten.
Within-subjects design = repeated measures design. Hierbij is er maar één groep participanten waarbij alle
participanten in alle condities getest worden. De verschillen in gedrag tussen condities binnen één groep
participanten wordt onderzocht. Voordeel: je hoeft participanten niet in twee gelijke groepen in te delen.
Daarnaast is zo’n onderzoek meer powerful, omdat de participanten in de experimentele condities identiek zijn
(verschillen in responses zijn niet toe te schrijven aan verschillen in participanten) → je kunt makkelijker
effecten van de onafhankelijke variabele ontdekken. Een ander voordeel is dat je minder participanten nodig
hebt. Nadelen: er kunnen effecten ontstaan doordat de condities in een bepaalde volgorde worden
aangeboden (dit kan het gedrag beïnvloeden); hieronder vallen volgorde effecten door oefening, moeheid
(hieronder valt ook verveeldheid en minder motivatie) en gevoeligheid (participanten gaan in de loop van de
onderzoeken realiseren wat de hypothese is en zich daardoor anders gedragen). Om deze effecten tegen te
gaan, maken onderzoekers gebruik van counterbalancing: de condities worden in verschillende volgordes aan
1
Beschrijvend en correlationeel onderzoek = het nadeel hiervan is dat de resultaten niets zeggen over de
oorzaak van gedrag, gedachten en emoties. Daarom voer je een experiment uit als je causaliteit wil
onderzoeken.
Experiment = deze heeft 3 belangrijke eigenschappen: (1) de onderzoeker varieert minimaal een
onafhankelijke variabele om het effect ervan op de respons van de participant te beoordelen, (2) er moet
sprake zijn van initiële equivalentie door participanten aan verschillende experimentele condities toe te
schrijven & (3) alle variabelen van buitenaf die mogelijk de respons van de participant beïnvloeden, moeten
gecontroleerd worden.
Eigenschap 1 = de onafhankelijke variabele moet minimaal 2 levels hebben, oftewel de onafhankelijke
variabele moet minimaal 2 verschillende waarden aan kunnen nemen. Deze levels worden ook wel
experimentele condities genoemd. De levels kunnen zowel kwantitatief als kwalitatief (bijv. andere soort
instructie) van aard zijn.
Afhankelijke variabele = kan onderverdeeld worden in omgeving, instructional & invasief.
Omgevingsmanipulaties = hieronder vallen experimentele aanpassingen aan de onderzoekssetting. Dit kunnen
ook acteurs zijn die doen alsof ze andere participanten zijn. Omgevingsmanipulaties worden vaak gebruikt om
reacties van mensen op bepaalde sociale situaties te bestuderen.
Instructional manipulaties = hieronder vallen instructies en informatie die de participanten ontvangen.
Interventies gebruiken vaak dit soort manipulaties om de gedachten, emoties en gedrag van participanten te
veranderen.
Invasieve manipulaties = hieronder vallen fysieke veranderingen in het lichaam van de participant door fysieke
stimulatie, operaties of toedienen van medicijnen. Dit kan gebruikt worden om de effecten van een bepaald
medicijn te testen.
Controlegroep = is niet altijd nodig; onderzoekers moeten zelf beslissen of de controlegroep hen zal helpen om
de resultaten van het onderzoek te begrijpen.
Pilot test = voeren onderzoekers vaak uit om te kijken of de levels van onafhankelijke variabelen verschillend
genoeg zijn om verschil bij de participanten te zien. Deze test vindt plaats bij een klein aantal participanten.
Manipulatiecheck = de vraag/vragen die opgesteld zijn om te bepalen of de onafhankelijke variabele succesvol
gemanipuleerd was (door bijv. de mening van participanten te vragen en deze met elkaar te vergelijken).
Subject of participantvariabelen = variabelen die niet te manipuleren zijn door onderzoekers, bestaande
eigenschappen van participanten (zoals geboortevolgorde of geslacht). Deze worden geen onafhankelijke
variabelen genoemd.
Afhankelijke variabele = respons die verwacht gemeten te worden onderzoeker.
Matched random assignment = de onderzoeker maakt eerst een indeling van de participanten obv een score
op een meting die relevant is voor de uitkomst van een onderzoek (door bijv. een pretest af te nemen).
Vervolgens worden daarna de groepen ingedeeld door telkens een groep participanten (zo groot als het aantal
experimentele condities) te nemen op volgorde van de scores & deze random toe te wijzen aan de condities. .
Between-subjects design = between-groups design. Hierbij deel je participanten in in groepen en bestudeer je
verschillen in gedrag tussen de groepen participanten.
Within-subjects design = repeated measures design. Hierbij is er maar één groep participanten waarbij alle
participanten in alle condities getest worden. De verschillen in gedrag tussen condities binnen één groep
participanten wordt onderzocht. Voordeel: je hoeft participanten niet in twee gelijke groepen in te delen.
Daarnaast is zo’n onderzoek meer powerful, omdat de participanten in de experimentele condities identiek zijn
(verschillen in responses zijn niet toe te schrijven aan verschillen in participanten) → je kunt makkelijker
effecten van de onafhankelijke variabele ontdekken. Een ander voordeel is dat je minder participanten nodig
hebt. Nadelen: er kunnen effecten ontstaan doordat de condities in een bepaalde volgorde worden
aangeboden (dit kan het gedrag beïnvloeden); hieronder vallen volgorde effecten door oefening, moeheid
(hieronder valt ook verveeldheid en minder motivatie) en gevoeligheid (participanten gaan in de loop van de
onderzoeken realiseren wat de hypothese is en zich daardoor anders gedragen). Om deze effecten tegen te
gaan, maken onderzoekers gebruik van counterbalancing: de condities worden in verschillende volgordes aan
1
